عرق با بوی آمونیاک : دلیل و راه ها رفع آن
برخی افراد مبتلا به دیابت یا بیماری های کلیوی دارای عرق با بویی شبیه به آمونیاک هستند؛ دلیل و راه های رفع بوی بد عرق بدن را بخوانید.
تعریق یک عملکرد طبیعی و ضروری است که مانع گرم شدن بیش از حد بدن می شود.
عرق عامل اصلی بوی بد بدن و زیر بغل است. با این حال باید بدانید که همه انواع عرق ها بد بو نبوده ولی گاهی برخی افراد دارای بوی عرقی شبیه به آمونیاک هستند.
رژیم غذایی با پروتئین بالا، ورزش یا بیماری هایی مانند بیماری کلیوی از جمله دلیل های احتمالی عرق با بوی آمونیاک هستند.
بدن با تبدیل آب به عرق، به خنک شدن و تعدیل دما کمک می کند. درواقع گرمای بدن به وسیله تعریق به سطح پوست منتقل شده و در آنجا تبخیر می شود.
این مقاله دلیل ایجاد بوی بد عرق شبیه به آمونیاک و گزینه هایی برای رفع آن را بررسی می کند.
همچنین بخوانید:
عرق با بوی سرکه : علت و درمان (کلیک)
آمونیاک چیست؟
آمونیاک یا NH3 یک گاز بی رنگ و ترکیبی از نیتروژن و هیدروژن است. آمونیاک بویی شبیه به ادرار و عرق دارد.
این ماده به صورت طبیعی در آب، خاک، هوا، گیاهان و بدن انسان و حیوانات یافت می شود.
در بدن انسان با تجزیه پروتئین به اسیدهای آمینه، آمونیاک تولید می شود. آمونیاک پیش از دفع به وسیله ادرار یا عرق، توسط کبد به اوره تبدیل می شود.
عرق چیست؟
عرق سدی محافظ در برابر باکتری های پوست بوده و به مرطوب نگه داشتن آن کمک می کند.
عرق بیشتر از آب و سدیم کلرید تشکیل شده اما حاوی مقادیر اندکی از موارد زیر است:
- پتاسیم
- کلسیم
- آمونیاک
- اوره
- اسید لاکتیک
- اتانول
بوی عرق برخی افراد شبیه به بوی آمونیاک است.
غدد عرق دارای سه نوع اکرین، آپوکرین و apoeccrine هستند. این غدد در سراسر بدن وجود داشته و به خنک نگه داشتن بدن کمک می کنند.
بیشتر غدد موجود در بدن از نوع اکرین هستند. بیشترین عرق تولیدی بدن توسط این غدد بوده اما عرق آنها بویی ندارند.
غدد آپوکرین در نواحی خاصی از بدن از جمله سینه، صورت، پوست سر و زیر بغل وجود دارند.
عرق ناشی از غدد آپوکرین از طریق فولیکول های مو (به جای منافذ پوست) خارج می شود. تعریق حاصل از این غدد بودار است. بعلاوه عرق ناشی از این غدد حاوی مقادیر زیادی لیپید، قند و آمونیاک است.
غدد apoeccrine فقط در زیر بغل وجود دارند. این غدد باعث ترشح عرقی شبیه به آب نمک روی سطح پوست می شوند.
از آنجایی که عرق زیر بغل به راحتی تبخیر نمی شوند، به نظر نمی رسد که هدف غدد apoeccrine کمک به تنظیم درجه حرارت بدن باشد.
همچنین بخوانید:
عرق و بوی بد زیر بغل : علت و درمان (کلیک)
دلیل بوی بد عرق بدن
دلیل زیادی برای بوی بد عرق بدن از جمله بوی آمونیاک وجود دارد، که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:
ورزش
برخی تحقیقات نشان می دهند که ورزش با میزان آمونیاک موجود در عرق در ارتباط است. بر اساس مطالعه ای در سال 2007، شدت ورزش باعث افزایش میزان آمونیاک موجود در عرق می شود.
همچنین طبق مطالعه ای در سال 2005، میزان آمونیاک تولید شده طی انجام ورزش به طور چشمگیری افزایش و طی 24 تا 72 ساعت پس از آن کاهش می یابد.
به همین دلیل ورزش باعث ایجاد بویی شبیه به آمونیاک می شود.
همچنین بخوانید:
تعریق بیش از حد سر و صورت : علت و درمان (کلیک)
بیماری ها
یکی دیگر از دلیل های بوی بد عرق بدن، ابتلا به برخی از بیماری های زمینه ای است. این موارد عبارتند از:
هیپرهیدروز
هیپرهیدروز بیماری است که باعث ایجاد تعریق بیش از حد در غدد اکرین می شود.
دو نوع هیپرهیدروز وجود دارد که عبارتند از:
- هیپرهیدروز کانونی اولیه: این نوع هیپرهیدروز زیر بغل، دست ها، پاها و پیشانی را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت ناشی از یک بیماری زمینه ای یا عارضه جانبی ناشی از مصرف دارو نیست.
- هیپرهیدروز ثانویه: این هیپرهیدروز به دلیل یک بیماری زمینه ای یا عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو رخ می دهد.
ترکیب باکتری با عرق موجود روی پوست، باعث ایجاد بوی بد آمونیاک می شود.
همچنین بخوانید:
دیابت
دیابت عوارض زیادی داشته که یکی از آنها کتواسیدوز دیابتی (DKA) نام دارند.
درصورت عدم وجود انسولین کافی برای استفاده از گلوکز در سلول ها، بدن چربی ها را برای دریافت انرژی می سوزاند. به این وضعیت کتواسیدوز دیابتی (DKA)گفته می شود.
زمانی که بدن از چربی برای انرژی استفاده کند، کتون تولید می شود. نوعی کتون به نام استون وجود دارد که باعث ایجاد بوی میوه ای در دهان یا بوی بدی در بدن می شود.
وجود سطح بالای کتون در بدن، باعث اسیدی شدن خون می شود. بعضا این وضعیت می تواند کشنده باشد.
طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا، با وجود نادر بودن ایجاد کتواسیدوز دیابتی (DKA) در افراد مبتلا به دیابت نوع 2، اما احتمال ایجاد آن در همه افراد وجود دارد.
علائم کتواسیدوز دیابتی (DKA) عبارتند از:
- سطح بالای قند خون
- تکرر ادرار
- تریکومیکوز
- خشکی شدید دهان
- سطح بالای کتون در ادرار
- تشنگی
- استفراغ
همچنین بخوانید:
تشخیص دیابت نوع 1 و 2 : علائم و علت ها (کلیک)
تریکومیکوز
تریکومیکوز یک عفونت باکتریایی است که باعث تاثیر بر موهای زیر بغل می شود. طبق یک مطالعه در سال 2013، این وضعیت در موارد نادر موهای ناحیه شرمگاهی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.
کورینه باکتریوم عامل ایجاد تریکومیکوز بوده و این وضعیت باعث بروز ندول های زرد، سیاه یا قرمز چسبیده به موها می شود.
طبق یک مطالعه در سال 2013، در 35.7% از موارد بو از علائم تریکومیکوز است.
بیماری کلیوی
بیماری های کلیوی نیز در ایجاد بوی بدن بدن موثر هستند.
وظیفه دفع اوره موجود در بدن، بر عهده کلیه ها است. بنابراین در صورت عدم کارکرد درست کلیه ها، اوره وارد جریان خون می شود. این وضعیت اورمیا نامیده شده و از علائم جدی نارسایی کلیه است.
کارکرد نامناسب کلیه و وجود مقادیر زیاد اوره در بدن، باعث دفع آنها از طریق غدد عرق و ایجاد بوی بد می شود.
بر اساس اعلام بنیاد ملی کلیه، دیابت و فشار خون بالا از دلایل اصلی بروز بیماری های کلیوی بوده و تا 66% از موارد ابتلا ناشی از این دو بیماری هستند.
همچنین بخوانید:
رژیم غذایی کلیه: غذاهای مفید و مضر (کلیک)
تری متیل آمینوریا (سندروم بوی ماهی)
افزایش سطح تری متیل آمین (TMA) در بدن با ایجاد تری متیل آمینوریا همراه است. تری متیل آمینوریا نوعی بیماری نادر است که باعث ایجاد بویی شبیه به ماهی می شود.
ترکیب TMA در بدن از طریق ادرار، عرق یا تنفس دفع می شود.
باکتری های موجود در روده باعث ایجاد TMA می شوند. بر اساس اعلام انستیتو ملی بهداشت، احتمالا افراد مبتلا به بیماری تری متیل آمینوریا، دارای ژن معیوب ارثی بوده و به همین دلیل بدن آنها نمی توان به خوبی TMA را تجزیه کند.
برای درمان این وضعیت باید مکمل های حاوی ذغال فعال برای کمک به دفع TMA اضافی از بدن مصرف شوند. مکمل های B12، آنتی بیوتیک ها و پروبیوتیک ها نیز می توانند به بهود این وضعیت کمک کنند.
همچنین بخوانید:
علت بوی بد ادرار و راه های کاهش آن (کلیک)
رژیم غذایی
برخی افراد به دلیل نوع رژیم غذایی خود دچار عرق با بوی آمونیاک می شوند.
زمانیکه رژیم غذایی حاوی مقادیر زیادی پروتئین و مقادیر کمی کربوهیدرات باشد، بدن شروع به تولید آمونیاک می کند. این آمونیاک ها از طریق غدد عرق دفع می شوند.
معمولا بدن کربوهیدارت ها را به گلوکز تبدیل کرده و از آنها برای تامین انرژی استفاده می کند. کربوهیدرات ها سریع ترین منابع تامین انرژی هستند. اما مصرف مقادیر کم کربوهیدارت ها باعث می شود که بدن از پروتئین برای تامین انرژی استفاده کند.
پروتئین به اسیدهای آمینه و سپس به آمونیاک تبدیل می شوند. در نهایت این آمونیاک ها از ادرار و عرق دفع شده و باعث ایجادی بوی بدی می شوند.
کمبود آب یکی دیگر از دلیل های بوی بد عرق شبیه به آمونیاک است. زیرا بدن برای از بین بردن آمونیاک از طریق عرق به مصرف آب نیاز دارد.
نبود آب کافی برای رقیق شدن آمونیاک به شدیدتر شدن بوی بد آن کمک می کند.
همچنین بخوانید:
تغذیه چیست و چرا اهمیت دارد؟ (کلیک)
مصرف گوشت
مصرف برخی مواد غذایی مانند گوشت نیز باعث تاثیر بر بوی بد عرق بدن می شوند.
بر اساس یک مطالعه قدیمی در سال 2006، بوی بدن مصرف کنندگان گوشت جذابیت کمتری نسبت به بوی افراد با رژیم غذایی بدون گوشت دارد.
ادویه و چاشنی ها
برخی ادویه ها مانند زیره یا کاری نیز در تغییر بوی بدن موثر هستند. در فرایند هضم این مواد ترکیباتی مانند گوگرد تولید شده که در واکنش با عرق باعث ایجاد بوی بد در بدن می شوند.
پیاز، گیاهان دارویی و سیر نیز دارای همین تاثیرات هستند.
مصرف لبنیات
در برخی موارد نادر مصرف تخم مرغ و شیر باعث ایجاد بوی بد عرق می شود. هضم محصولات لبنی باعث تولید تری متیل آمین می شود. همانطور که در بالا توضیح داده شد تری متیل آمین بوی بسیار قوی و شبیه به ماهی دارد.
بر اساس یک مطالعه در سال 2015، محصولات لبنی باعث افزایش میزان تری متیل آمین ان اکساید (TMAO) می شوند. تری متیل آمین، TMAO تولید می کند.
اگرچه خود تری متیل آمین ان اکساید بویی ندارد اما در صورت عدم هضم مناسب، تری متیل آمین از طریق عرق دفع شده و باعث ایجاد بو می شود.
هورمون ها
هورمون ها در برخی دوره ها مانند بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی دستخوش تغییراتی می شوند.
کاهش سطح استروژن در دوران یائسگی با افزایش تعریق همراه است. در صورت ترکیب شدن عرق با باکتری های پوست بوی بدی تولید می شود.
همچنین بخوانید:
همه چیز درباره عدم تعادل هورمونی (کلیک)
استرس
برخی افراد در واکنش به استرس عرق می کنند. طبق اعلام انجمن بین المللی هیپرهیدروز، غدد آپوکرین مسئول تولید عرق مربوط به استرس هستند.
عرق غدد آپوکرین غلظت بیشتری داشته و حاوی چربی و پروتئین بیشتری هستند. ترکیب عرق ناشی از استرس با باکتری ها باعث ایجاد بوی بد در بدن می شود.
همچنین بخوانید:
استرس: علت ها و راه های مدیریت آن (کلیک)
پیشگیری
با ایجاد برخی تغییرات و استفاده از برخی راهکارها می توان به پیشگیری از ایجاد بوی بد عرق بدن شبیه به آمونیاک کمک کرد. این موارد عبارتند از:
خوشبوکننده ها و ضد عرق ها
با استفاده از محصولات خوشبو کننده می توان بوی آمونیاک عرق را رفع کرد.
ضد تعریق ها نیز با انسداد غدد عرق به کاهش یا توقف عرق کمک می کنند. این روش باعث کاهش ترکیب عرق و باکتری های پوست شده و به تولید کمتر بوی بد کمک می کند.
جهت مشاهده و خرید محصولات دئودورانت و ضد عرق داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
تعویض لباس
با تعویض مداوم لباس می توان از ترکیب باکتری ها با عرق و ایجاد بوی بد پیشگیری کرد.
شستشو
با استفاده از صابوهای ضدباکتری می توان به مقابله با باکتری ها کمک کرد. این امر هم باعث تمیز نگه داشتن پوست و هم رفع بوی بد عرق بدن می شود.
کرم ها یا پودرهای ضدقارچ نیز در کاهش خطر ابتلا به عفونت های قارچی موثر هستند.
جهت مشاهده و خرید محصولات شوینده و اسکراب بدن داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.
نوشیدن آب بیشتر
با افزایش مصرف آب می توان به رقیق شدن و به رفع بوی بد عرق بدن کمک کرد.
همچنین بخوانید:
دهیدراتاسیون (کم آبی بدن) (کلیک)
تغییر رژیم غذایی
برای پیشگیری از استفاده بدن از پروتئین ها به عنوان انرژی و به دنبال آن ایجاد بوی آمونیاک، باید کربوهیدارت مصرفی موجود در رژیم غذایی را افزایش داد.
منابع سالم کربوهیدرات شامل غلات کامل، سبزیجات، میوه ها و لوبیا هستند.
همچنین درصورتی که با مصرف برخی مواد غذایی مانند ماهی یا لبنیات دچار بوی بد آمونیاک در عرق خود می شوید، آنها را از رژیم خود حذف کرده یا مصرف آنها را محدود کنید.
کاهش استرس
درصورتی که استرس عامل تعریق است، برای رفع بوی بد عرق بدن باید منابع استرس زا در زندگی خود را حذف کرد.
با کاهش میزان استرس، عرق کمتر شده و بوی ناشی از تعریق کاهش می یابد.
راه های رفع بوی بدن عرق بدن
بر اساس توصیه انجمن بین المللی هیپرهیدروز موارد زیر را برای کمک به رفع بوی بد عرق بدن وجود دارند:
- کاهش عرق با استفاده از ضد تعریق ها
- خشک نگه داشتن پوست
- استفاده از خوشبوکننده ها
- شستشو با صابون ضد باکتری
همچنین می توان در تماس با پزشک در مورد روش های درمانی زیر اطلاعات کسب کرد:
بوتاکس
استفاده از بوتولینوم توکسین یا بوتاکس برای درمان تعریق زیاد توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تائید شده است.
بوتاکس ماده شیمیایی سیگنال دهنده تولید عرق را مسدود کرده و به این ترتیب درمانی مفید و موثر برای هیپرهیدروز محسوب می شود.
طبق اعلام انجمن بین المللی هیپرهیدروز، بوتاکس با کاهش 82% تا 87% تعریق زیر بغل همراه است.
تزریق بوتاکس در توقف تعریق زیر بغل به مدت 4 تا 12 ماه و حتی تا 14 ماه موثر است.
همچنین بخوانید:
مدت زمان ماندگاری بوتاکس (کلیک)
ترمولیز مایکروویو
ترمولیز مایکروویو روشی درمانی است که با استفاده از انرژی مایکروویو باعث جلوگیری از عملکرد صحیح غدد عرق می شود.
بر اساس یک مطالعه در سال 2013، ترمولیز مایکروویو درمانی موثر برای عرق های بودار است.
آنتی بیوتیک ها
از آنتی بیوتیک ها می توان برای درمان بیماری های زمینه ای که باعث ایجاد بوی عرق شبیه به آمونیاک می شوند (از جمله تریکومیکوز) استفاده کرد.
همچنین بخوانید:
روش مصرف و عوارض آنتی بیوتیک ها (کلیک)
داروهای تجویزی ضد تعریق
ضد تعریق های تجویزی مواد موثر بیشتری نسبت به ضد تعریق های بدون نسخه دارند.
انجمن بین المللی هیپرهیدروز نیز استفاده از داروهای ضد تعریق برای کمک به کنترل تعریق و بوی بدن را توصیه می کنند.
این محصولات حاوی مواد فعال نمک های فلزی از جمله کلسیم کلراید هگزاهیدرات هستند.
استفاده صبح و شب این محصولات تاثیر زیادی در کنترل تعریق دارند.
زمان مراجعه به پزشک
درصورت داشتن عرق با بوی شبیه به آمونیاک، بیماری های زمینه ای خود را بررسی کنید.
درصورتی که ادرار دارای همچین بویی باشد، احتمالا دلیل آن دیابت است. وجود خون یا کف در ادرار نیز نشان دهنده ابتلا به بیماری های کلیوی است.
عفونت های قارچی نیز با ایجاد بثورات پوستی، زخم یا تاول همراه هستند. درصورت شک به ابتلا به عفونت های قارچی با پزشک تماس بگیرید.
جمع بندی
رژیم غذایی، ورزش و عفونت های باکتریایی از جمله دلیل های تاثیرگذار بر بوی بد عرق بدن هستند.
برخی افراد دارای بیماری هایی از جمله دیابت یا بیماری کلیوی نیز دچار عرق با بویی شبیه به آمونیاک می شوند.
برای کاهش میزان عرق و رفع بوی بد آن می توان از ضد تعریق ها و برای پوشاندن بوی آن از خوشبوکننده ها استفاده کرد.
همچنین می توان با مراجعه به پزشک، به رفع بوی بد عرق شبیه به آمونیاک و درمان بیماری های زمینه ای پرداخت.
جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.