مثانه نوروژنیک چیست؟ علت - انواع - علائم و درمان | مثانه عصبی | اختلال عصبی مثانه

عدم درمان مثانه نوروژنیک (مثانه عصبی) سبب افزایش احتمال عفونت دستگاه ادراری می شود، علت – انواع – علائم و درمان خانگی و پزشکی آن را بخوانید.

مثانه نوروژنیک نوعی بیماری است که بواسطه آن آن اعصاب یا مغز قادر به برقراری ارتباط موثر با عضلات مثانه نخواهد بود. در این وضعیت کنترل ادرار دشوار می شود.

70% تا 84% از افراد دچار ضایعات نخاعی در دوره هایی از زندگی خود ابتلا به مثانه نوروژنیک را تجربه می کنند.

این مقاله به بررسی انواع، علائم، علت و درمان مثانه نوروژنیک پرداخته است.

همچنین بخوانید:

انواع عفونت های ادراری و علائم آن (کلیک)

انواع مثانه نوروژنیک

مثانه نوروژنیک (Neurogenic bladder) که بعضا به آن مثانه عصبی نیز می گویند زمانی رخ می دهد که اعصاب، نخاع یا مغز افراد در ارسال سیگنال های الکتریکی به مثانه دچار مشکل شوند. این اختلال عصبی مثانه باعث بروز مشکل در دفع ادرار خواهد شد.

مثانه نوروژنیک دارای دو نوع گسترده بیش فعال و کم کار (کم فعال) است.

مثانه بیش فعال باعث نشت ادرار شده و مثانه کم کار برای دفع ادرار به تلاش نیاز دارد.

علت بروز مثانه نوروژنیک به سیستم عصبی مربوط است. با توجه به اینکه در این وضعیت اعصاب نخاع به خوبی با عضلات دیواره مثانه ارتباط برقرار نمی کند، مغز از پر و خالی بودن مثانه مطلع نخواهد شد.

در واقع در صورت فعالیت زیاد از حد عضلات، آنها بیش از حد منقبض شده و زمانی که مثانه پر نشود به آن فشار وارد می کنند.

در غیر این صورت، در صورت کم کاری عضلات، آنا منقبض نشده و فرد قادر به دفع ادرار نخواهد بود.

علت بروز مثانه نوروژنیک

اختلال عملکرد عصبی باعث بروز مثانه نوروژنیک خواهد شد. این یعنی هر نوع بیماری یا ضربه تاثیرگذار بر سیستم عصبی می تواند باعث ایجاد مشکل در کنترل مثانه گردد.

برخی بیماری ها که می توانند علت ابتلا به مثانه نوروژنیک (عصبی) باشند، عبارتند از:

دیابت
سکته مغزی
فلج مغزی
زوال عقل
بیماری های ژنتیک تاثیرگذار بر اعصاب
ضربه به مغز و نخاع
تومورهای مغز و نخاع
بیماری پارکینسون
ام اس (MS)
سندروم گیلن باره

عمل جراحی عمده بر روی لگن نیز می تواند باعث مثانه نوروژنیک از نوع کم کار گردد.

علائم مثانه نوروژنیک

علائم مثانه نوروژنیک وابسته به بیش فعالی یا کم کاری مثانه متفاوت خواهند بود.

علائم مثانه بیش فعال عبارتند از:

دفع مکرر مقادیر کم ادرار
احساس تمایل زیاد به دفع ادرار
عدم کنترل مثانه
بی اختیاری ادرار

همچنین بخوانید:

درمان مثانه بیش فعال (کلیک)

علائم مثانه کم فعال (کم کار) عبارتند از:

پر بودن همیشگی مثانه
عدم توانایی تشخیص پر بودن مثانه
مشکل در دفع ادرار
نشت ادرار و سر ریز شدن آن

برخی افراد وابسته به نوع آسیب عصبی علائم هر دو نوع مثانه نوروژنیک را تجربه خواهند کرد.

افراد مبتلا به هر دو نوع مثانه نوروژنیک بیشتر دچار UTIs خواهند شد. در واقع اغلب این امر اولین علامت بیماری است.

علائم عفونت ادرای (UTIs) عبارتند از:

درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار
ابری و کدر شدن ادرار
وجود خون در ادرار
تب

همچنین بخوانید:

داروهای موثر در درمان عفونت های ادراری (کلیک)

تشخیص مثانه نوروژنیک

پزشک برای تشخیص مثانه نوروژنیک به بررسی دقیق مغز، نخاع و مثانه می پردازد. وی سابقه پزشکی بیمار را بررسی کرده و شروع و مدت زمان بروز علائم، داروهای مصرفی و بیماری هایی که ممکن است در این وضعیت نقش داشته باشند را بررسی می کند.

افراد می توانند به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص با یادداشت تعداد دفعات دستشویی رفتن و دفعات نشت ادرار در یک دفترچه به پزشک کمک کنند.

همچنین ممکن است افراد به انجام آزمایش پد نیاز داشته که شامل استفاده از یک پد حاوی رنگ مخصوص است. در صورتی که افراد دچار نشت ادرار شوند، این پد میزان آن را نشان می دهد.

بعضی دیگر از آزمایشات کمک کننده به تشخیص مثانه عصبی عبارتند از:

تصویربرداری اشعه ایکس از ستون فقرات و جمجمه
سی تی اسکن
کشت ادرار
سونوگرافی مثانه
سیستوسکوپی

آزمایش اورودینامیک یا نوار مثانه که میزان ذخیره و ترشح ادرار در بدن را اندازه گیری می کند.

همچنین بخوانید:

علائم عفونت مثانه (کلیک)

درمان مثانه نوروژنیک

در حال حاضر هیچ درمانی برای مثانه نوروژنیک وجود ندارد.

با این وجود افراد می توانند با کمک درمان علائم را بهبود بخشیده و تاثیر قابل توجهی بر زندگی خود ایجاد کنند. همچنین درمان به پیشگیری از بروز عوارض جانبی خاصی از جمله عفونت ادراری یا آسیب کلیه کمک می کند.

درمان وابسته بهبیش فعالی یا کم فعالی مثانه متفاوت خواهد بود.

برخی ملاحظات دیگر که پزشکان برای درمان مثانه نوروژنیک در نظر می گیرند، عبارتند از:

سلامت کلی
سابقه پزشکی
سن
بیماری های قبلی
علائم از جمله نوع و شدت آنها
تحمل بعضی از داروها و درمان ها

تغییر سبک زندگی

وابسته به شدت علائم افراد، درمان مثانه بیش فعال یا کم کار با ایجاد تغییر سبک زندگی و با موارد زیر آغاز می شود:

تغییرات رژیم غذایی: مصرف نوشابه، کافئین، غذاهای تند یا پرادویه و الکل باعث تحریک مثانه خواهد شد. بنابراین باید برای کاهش علائم مصرف آنها را محدود کنید.
انقباض های سریع عضلات کف لگن (Quick flicks): در هنگام تمایل به دفع ادرار عمل فشردن و شل کردن عضلات کف لگن را انجام داده و این کار را تا زمان عدم تمایل به دفع تکرار نمایید.
تاخیر در دفع ادرار: این امر شامل ایجاد تاخیر چند دقیقه ای دفع ادرار و سپس افزایش آن است. در صورت تکرار این عمل، این زمان تاخیر به چند ساعت بدون نیاز به دفع ادرار خواهد رسید.
دفع برنامه ریزی شده: این امر شامل برنامه ریزی روزانه برای استفاده از سرویس بهداشتی است. می توانید وابسته به دفعات ادرار هر 2 تا 4 ساعت به دستشویی مراجعه کنید.
دفع مضاعف: اگر در دفع مشکل دارید می توانید برای دو برابر کردن میزان دفع خود پس از چند دقیقه دوباره این کار را امتحان کنید.

درمان پزشکی مثانه بیش فعال

اگر تغییرات سبک زندگی برای برطرف شدن بیش فعالی مثانه مفید نباشد، استفاده از روش های زیر توصیه می شود:

درمان دارویی: بعضی از موارد پزشک سم بوتولینوم یا بوتاکس را به عضله مثانه تزریق کرده تا از انقباض آن جلوگیری شود. بوتاکس پس از مدتی از بین رفته و هر 6 تا 12 ماه به تزریق نیاز دارد.
مدولاسیون عصبی ساکرال: این درمان با تحریک الکتریکی اعصاب به ویژه عصب خارجی باعث انتقال سیگنال های نخاع به مثانه می شود.
تحریک از طریق پوست عصب تیبیا: در این درمان پزشک یک سوزن را وارد عصب تیبیا (درشت نی) در ساق پا می کند. سپس این سلول ها را با تکانه های الکتریکی تحریک کرده و آنها را به عصب خاجی منتقل می کند. معمولا افراد باید 12 جلسه از این درمان را دریافت کنند.

درمان پزشکی مثانه کم کار

در صورتی که با تغییر سبک زندگی متوجه بهبودی در علائم مثانه کم کار خود نشوید، پزشک استفاده از دارو یا کاتتر را توصیه می کند.

کاتتر وسیله ای برای تخلیه ادرار از طریق یک لوله پلاستیکی نازک است.

دو نوع مختلف کاتتریزاسیون شامل کاتتریزاسیون متناوب تمیز (CIC) و کاتتریزاسیون مداوم هستند.

CIC شامل قرار دادن یک کاتتر استریل در مثانه و از طریق مجاری ادرار است. این کاتتر فقط برای زمان دفع ادرار استفاده می شود. سپس می توان آن را برداشته و 6 تا 8 ساعت بعد دوباره این کار را انجام داد.

CIC با گذشت زمان عملکرد مثانه را بهبود می بخشد. با این وجود استفاده از این گزینه همیشه برای افراد دارای آسیب نخاعی تاثیرگذار بر عملکرد دست مناسب نیست.

کاتتریزاسیون مداوم به طور مداوم ادرار را تخلیه می کند. این کاتتر برای پیشگیری از بروز عفونت انجام شده و باید پس از هر چند مرتبه دفع تعویض شود.

از دیگر گزینه های درمانی مثانه کم کار می توان به اضافه کردن اسفنکتر مصنوعی به دستگاه ادراری اشاره کرد. این روش به دفع ادرار کمک می کند.

همچنین پزشک می تواند با برداشتن عضلات ضعیف شده اسفنکتر به کاهش علائم کمک کنند.

تماس با پزشک

اگر برای دفع ادرار خود مشکل داشته یا دفع ادرار زیادی دارید، باید با پزشک مشورت کنید. این امر به ویژه در صورت ابتلا به دیابت یا پارکینسون بسیار مهم است.

اغلب بروز عفونت ادراری مکرر اولین علامت مثانه نوروژنیک است و افراد باید علائم خود را به پزشک اطلاع دهند.

همچنین یادداشت دفعات دفع ادرار و نشت آن و همچنین ثبت زمان رفتن به سرویس بهداشتی به تشخیص کمک می کند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.