رژیم کم کاری تیروئید : مواد غذایی مناسب و مضر

با رعایت رژیم غذایی کم کاری تیروئید می توان به کاهش علائم و لاغری کمک کرد؛ تغذیه و نمونه برنامه غذایی مناسب برای هیپوتیروئیدیسم را بخوانید.

 

غده تیروئید یکی از غدد مهم بدن است که می توان گفت عملکرد کل بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. در کم کاری تیروئید / هیپوتیروئیدیسم بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند.

هورمون های تیروئید در کنترل رشد، ترمیم سلول و متابولیسم موثر هستند. به همین دلیل افراد مبتلا به کم کاری تیروئید دچار عوارضی مانند احساس خستگی، ریزش مو، افزایش وزن، احساس سرما و خلق و خوی پایین به همراه سایر علائم می شوند.

کم کاری تیروئید حدود 1% تا 2% از افراد در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داده و زنان را 10 برابر بیش از مردان درگیر می کند.

با رعایت رژیم غذایی و مصرف مواد غذایی مناسب نمی توان کم کاری تیروئید را درمان کرد. با این وجود، ترکیبی از تغذیه و داروهایی مناسب در بازیابی عملکرد تیروئید و کاهش علائم کم کاری تیروئید موثر هستند.

این مقاله بهترین تغذیه و رژیم غذایی برای کم کاری تیروئید از جمله مواد غذایی مناسب و مضر را شرح می دهد.

 

همچنین بخوانید:

کم کاری تیروئید : علت و درمان (کلیک)

 

کم کاری تیروئید چیست؟

غده تیروئید یک غده کوچک شبیه به پروانه بوده که در نزدیکی پایه گردن قرار دارد.

این غده وظیفه تولید و ذخیره هورمون های تیروئید که تقریبا روی همه سلول های بدن تاثیر دارند را بر عهده دارد.

با دریافت سیگنالی به نام هورمون محرکه تیروئید (THS)، غده تیروئید این هورمون ها را وارد جریان خون می کند. زمانیکه سطح هورمون تیروئید پایین باشد، این سیگنال از طرف غده هیپوفیز (غده کوچکی در پایه مغز) ارسال می شود.

با این حال گاهی حتی با وجود بالا بودن میزان THS، غده تیروئید هورمون های تیروئید را ترشح نمی کند.  این وضعیت کم کاری تیروئید اولیه نام داشته و شایع ترین نوع کم کاری تیروئید است.

تقریبا 90% از موارد کم کاری تیروئید اولیه ناشی از تیروئیدیت هاشیموتو (به عنوان یک بیماری خود ایمنی که به اشتباه باعث حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید می شود)، رخ می دهد.

کمبود ید، اختلال ژنتیکی، مصرف بعضی از داروها و جراحی از بین بردن بخشی از غده تیروئید از جمله سایر دلایل کم کاری تیروئید هستند.

علت سایر موارد کم کاری تیروئید عدم دریافت TSH کافی توسط غده تیروئید است. این وضعیت ناشی از عدم عملکرد مناسب غده هیپوفیز رخ داده و تحت عنوان کم کاری تیروئید ثانویه شناخته می شود.

هورمون های تیروئید اهمیت بسیار بالایی برای بدن دارند. همانطور که پیشتر گفته شد این هورمون ها در کنترل رشد، ترمیم سلول و متابولیسم موثر هستند. در فرآیند متابولیسم آنچه می خورید به انرژی تبدیل می شود.

متابولیسم، دمای بدن و میزان کالری سوزانده شده را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل معمولا افراد مبتلا به کم کاری تیروئید احساس سرما و خستگی داشته و به راحتی دچار افزایش وزن می شوند.

 

همچنین بخوانید:

علائم پرکاری تیروئید در مردان و زنان (کلیک)

 

نحوه تاثیر کم کاری تیروئید بر متابولیسم

هورمون تیروئید سرعت متابولیسم را کنترل می کنند. افزایش سرعت متابولیسم باعث سوزاندن کالری بیشتری در حالت استراحت بدن می شود.

از آنجایی که در کم کاری تیروئید، هورمون تیروئید کمتری تولید شده در نتیجه متابولیسم کندتر بوده و در هنگام استراحت کالری کمتری سوزانده می شود.

متابولیسم آهسته باعث ایجاد خطرات زیادی برای سلامتی می شود. کم کاری تیروئید با ایجاد علائمی مانند خستگی، افزایش کلسترول خون و دشوار شدن لاغری همراه است.

بنابراین درصورتی که کاهش وزن و لاغری با وجود کم کاری تیروئید مشکل باشد باید ورزش هوازی با شدت متوسط تا شدید را در نظر گرفت. پیاده روی سریع، دویدن و پیاده روی در شیب و قایقرانی از جمله این ورزش ها هستند.

بر اساس تحقیقات انجام شده، ورزش هوازی با شدت متوسط تا شدید در افزایش سطح هورمون تیروئید موثر است. این مساله باعث افزایش سرعت متابولیسم نیز می شود.

همچنین این افراد می توانند از افزایش مصرف پروتئین نیز بهره مند شوند. بر اساس تحقیقات رعایت رژيم غذایی با پروتئین بالاتر به افزایش متابولیسم بدن کمک می کند.

 

همچنین بخوانید:

فواید پیاده روی سریع (کلیک)

 

کدام مواد مغذی مهمتر هستند؟

مصرف چندین ماده مغذی برای سلامتی تیروئید ضروری هستند.

 

سلنیوم

سلنیوم یکی از مواد ضروری است که دارای خواص آنتی اکسیدانی است. بنابراین این ماده از غده تیروئید در برابر آسیب مولکول هایی به نام رادیکال های آزاد محافظت می کند.

دریافت سلنیوم در فعال سازی هورمون های تیروئید موثر است.

با اضافه کردن مواد غذایی سرشار از سلنیوم به رژیم غذایی می توان به افزایش سطح سلنیوم کمک کرد. آجیل برزیلی، تن ماهی، ساردین، تخم مرغ و حبوبات از جمله این مواد غذایی هستند.

با این حال بدون مشورت با پزشک از مصرف مکمل های سلنیوم خودداری کنید. مکمل های سلنیوم دوز بالایی از آن را تامین کرده و لازم به ذکر است که میزان بالای سلنیوم سمی است.

 

همچنین بخوانید:

بهترین منایع غذایی سلنیوم (کلیک)

 

زینک (روی)

زینک مانند سلنیوم در فعال کردن هورمون های تیروئید موثر است. بر اساس مطالعات صورت گرفته، زینک به تنظیم TSH و در نتیجه تحریک غده تیروئید برای ترشح هورمون کمک می کند.

بعید به نظر می رسد که در کشورهای پیشرفته کمبود زینک رخ دهد زیرا ماده مغزی به وفور در مواد غذایی یافت می شود.

با این حال درصورتی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستید افزایش مصرف مواد غذایی سرشار از زینک از جمله صدف ها، گوشت گوساله و مرغ را در برنامه غذایی خود قرار دهید.

 

همچنین بخوانید:

فواید مکمل های زینک (کلیک)

 

ید

ید یک ماده معدنی ضروری و موردنیاز برای تولید هورمون های تیروئید است.به همین دلیل کمبود ید خطر ابتلا به کم کاری تیروئید را افزایش می دهد.

کمبود ید بسیار شایع بوده و تقریبا یک سوم جمعیت جهان درگیر این مساله هستند.با این حال این وضعیت در کشورهای پیشرفته به دلیل وجود نمک های یددار در رژیم غذایی و مصرف غذاهای دریایی سرشار از ید کمتر رخ می دهد.

درصورتی که کمبود ید دارید، وعده های غذایی یددار را از جمله جلبک دریایی، ماهی، لبنیات و تخم مرغ را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

مصرف مکمل های ید ضروری نبوده زیرا می توانند باعث مصرف بیش از حد ید شوند. بر اساس برخی تحقیقات، دریافت بیش از حد ید با آسیب به غده تیروئید همراه است.

 

مواد مغذی مضر برای کم کاری تیروئید

مصرف چندین ماده مغذی باعث آسیب به سلامت افراد مبتلا به کم کاری تیروئید می شود.

 

گواتروژن

گواتروژن ها ترکیباتی هستند که باعث ایجاد اختلال در عملکرد طبیعی غده تیروئید می شوند. نام این مواد غذایی از گواتر گرفته شده که به معنی بزرگ شدن غده تیروئید در اثر کم کاری است.

جالب است بدانید که بسیاری از مواد غذایی رایج از جمله موارد زیر حاوی گواتروژن هستند:

• مغزها و دانه ها: ارزن، میوه کاج، بادام زمینی و…
• میوه ها و گیاهان نشاسته ای: سیب زمینی شیرین، کاساوا، هلو و…
• بعضی از سبزیجات: کلم، بروکلی، کلم کیل، گل کلم، اسفناج و…
• مواد غذایی سویا: توفو، تمپه، ادامام و…

از نظر تئوری، درصورتی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستید باید از مصرف گواتروژن ها پرهیز کنید. با این حال قابل ذکر است که این مساله فقط برای افراد دچار کمبود ید یا مصرف کنندگان گواتروژن زیاد صدق می کند. همچنین پخت و پز برخی از مواد غذایی باعث غیرفعال شدن این ترکیب در آنها می شود. یک استثنا در موارد فوق ارزن مرواریدی است که حتی در صورت عدم وجود کمبود ید باعث تداخل در عملکرد تیروئید می شود.

 

مواد غذایی مجاز

گزینه های زیادی برای تغذیه و مصرف در وضعیت کم کاری تیروئید وجود دارند که عبارتند از:

• گوشت: تمام گوشت ها از جمله بره، گوساله، مرغ و…
• تخم مرغ: مصرف تخم مرغ کامل بهترین ایده است زیرا زرده آن سرشار از ید و سلنیوم بوده و سفیده آن غنی از پروتئین است.
• ماهی: همه غذاهای دریایی از جمله سالمون، تن، لوزی ماهی، میگو و…
• سبزیجات: همه سبزیجات – سبزیجات چلیپایی باید به میزان متوسط و پخته شده مصرف شوند.
• میوه ها: سایر میوه ها از جمله توت ها، موز، پرتقال، گوجه فرنگی و…
• لبنیات: کلیه محصولات لبنی از جمله شیر، پنیر، ماست و…
• دانه ها و غلات بدون گلوتن: برنج، گندم سیاه، کینوآ، دانه های چیا و تخم کتان
• نوشیدنی ها: آب و سایر نوشیدنی های بدون کافئین

درصورتی که مبتلا به کم کاری تیروئید هستید بهتر است هدف خود را دنبال کردن یک رژیم غذایی بر پایه سبزیجات، میوه ها و گوشت های بدون چربی قرار دهید. این موارد کالری کمی داشته و بسیار سیرکننده بوده و از افزایش وزن پیشگیری می کنند.

 

مواد غذایی که باید از آنها پرهیز کرد

خوشبختانه در به کم کاری تیروئید، نیازی به پرهیز از مواد غذایی زیادی نیست. با این حال باید مصرف مواد غذایی حاوی گواتروژن در حد متوسط حفظ شده و به صورت ایده آل پخته شوند.

همچنین از آنجایی که غذاهای فرآوری حاوی مقادیر زیادی کالری هستند بهتر است از مصرف آنها اجتناب کنید. از آنجایی کم کاری تیروئید باعث افزایش وزن می شود این مساله می تواند مشکل ساز شود.

مواد غذایی و مکمل هایی که باید از مصرف آنها پرهیز شود عبارتند از:

• مواد غذایی فرآوری شده از جمله هات داگ، کیک، کلوچه و…
• انواع مختلف ارزن
• مکمل ها: با اینکه مصرف کافی سلنیوم و ید برای سلامت تیروئید ضروری هستند اما مصرف بیش از حد آنها نیز مضر است. بنابراین فقط در صورت مشورت با پزشک مکمل های ید و سلنیوم را مصرف کنید.

مواد غذایی حاوی گواتروژن (مصرف زیاد این موارد تحریک کننده هستند) که باید به میزان متوسط مصرف شوند، عبارتند از :

• میوه های خاص: هلو، گلابی و توت فرنگی
• مواد غذایی با پایه سویا: توفو، تمپه، لوبیا ادامام، شیر سویا و…
• نوشیدنی ها: قهوه، چای سبز و الکل – این نوشیدنی ها باعث تحریک غده تیروئید می شوند.

 

نمونه برنامه وعده های غذایی

در ادامه یک رژیم غذایی و برنامه 7 روزه مناسب برای کم کاری تیروئی شرح داده می شود.

این برنامه میزان پروتئین مناسب و مقدار کم تا متوسط کربوهیدرات را فراهم کرده و در کنترل وزن موثر است.

متخصصان توصیه می کنند که حداقل 1 تا 2 ساعت پیش از اولین وعده غذایی، داروی تیروئید خود را مصرف کنید. دلیل این امر توقف جذب مناسب داروی تیروئید به دلیل مصرف مواد مغذی چون فیبر، کلسیم و آهن است.

 

شنبه

صبحانه: فریتاتا تخم مرغ، قارچ و کدو سبز

ناهار: سالاد تن ماهی و تخم مرغ آب پز

شام: پیتزا مدیترانه ای خانگی با رب گوجه فرنگی، زیتون و پنیر فتا

 

یکشنبه

صبحانه: املت و سبزیجات

ناهار: سالاد کینوا به همراه سبزیجات سبز و مغزها

شام: استیک کبابی به همراه سالاد

 

دوشنبه

صبحانه: تخم مرغ با نان تست

ناهار: سالاد مرغ به همراه 2 تا 3 عدد آجیل برزیلی

شام: مرغ و سبزیجات تفت داده شده به همراه برنج

 

سه شنبه

صبحانه: اوتمیل به همراه یک چهارم فنجان (حدود 31 گرم) انواع توت

ناهار: سالاد سالمون کبابی

شام: ماهی پخته شده با لیمو، آویشن و فلفل سیاه به همراه سبزیجات بخارپز

 

چهارشنبه

صبحانه: تخم مرغ با نان تست

ناهار: باقیمانده غذای شام

شام: میگو کبابی با سالاد کینوا

 

پنج شنبه

صبحانه: پودینگ چیا که شامل 2 قاشق غذاخوری یا 28 گرم دانه چیا، 1 فنجان یا 240 میلی لیتر ماست یونانی، نصف قاشق چایخوری عصاره وانیل و میوه های خرد شده است که باید برای یک شب در ظرف نگهداری شود.

ناهار: باقیمانده غذای شام

شام: گوشت بره تفت داده شده به همراه سبزیجات بخارپز

 

جمعه

صبحانه: اسموتی موز و توت

ناهار: ساندویچ سالاد مرغ

شام: فاهیتا خوک که شامل گوشت خوک برش خرده، فلفل دلمه ای و سالسا است که در تورتیلا ذرت سرو می شود.

 

همچنین بخوانید:

داروهای تیروئید (کلیک)

 

نکاتی برای کنترل وزن

از آنجایی که در کم کاری تیروئید متابولیسم آهسته می شود، افراد به سادگی دچار اضافه وزن می شوند.

در ادامه نکاتی در خصوص رژیم غذایی و سبک زندگی برای لاغری و حفظ وزن سالم در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید شرح داده می شود:

• یوگا یا مدیتیشن: با این دو روش می توان استرس را کاهش داده و به بهبود سلامت کلی کمک کرد. همچنین بر اساس تحقیقات، این روش ها در کنترل وزن نیز موثر هستند.
• استراحت کافی: همه افراد باید 7 تا 8 ساعت خواب شبانه داشته باشند. خوابیدن کمتر از این میزان باعث افزایش وزن به ویژه در اطراف ناحیه شکم می شود.
• رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات کم تا متوسط: مصرف کربوهیدرات کم یا متوسط در کنترل وزن و لاغری در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید موثر است. با این وجود نباید از رژیم غذایی کتوژنیک استفاده کرد زیرا مصرف کم کربوهیدرات با کاهش سطح هورمون تیروئید درارتباط است.
• غذا خوردن ذهن آگاهانه: این امر شامل توجه به خوردنی ها، دلیل غذا خوردن و سرعت غذا خوردن است که به ایجاد رابطه بهتر با غذا کمک می کند. همچنین طبق مطالعات، این روش به لاغری در افراد دارای کم کاری تیروئید نیز کمک می کند.

 

همچنین بخوانید:

رژیم غذایی کم کربوهیدرات (کلیک)

 

جمع بندی

کم کاری تیروئید یا تیروئید کم کار بیماری است که در آن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی شود. این بیماری 1% تا 2% از افراد در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد.

خستگی، افزایش وزن و احساس سرما از جمله علائم این بیماری هستند.

خوشبختانه با تغذیه مناسب، رعایت رژیم غذایی و مصرف داروها می توان به کاهش علائم و بهبود عملکرد کم کاری تیروئید کمک کرد.

ید و سلنیوم از جمله مواد مغذی مفید برای تیروئید کم کار هستند.

رعایت تغذیه و رژیم غذایی مناسب کم کاری تیروئید در به حداقل رسیدن علائم و کمک به لاغری موثر است. همچنین با مصرف غذاهای کامل، فرآوری نشده و پروتئین های بدون چربی این وضعیت بهبود می یابد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.