چاقی مرضی : علائم - عوارض - درمان - تشخیص - پیشگیری - عوامل ایجاد | چاقی شدید

چاقی مرضی برای بزرگسالان به معنی داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بالای 40 است؛ علائم – عوامل ایجاد – عوارض – روش پیشگیری و درمان چاقی را بخوانید.

چاقی بالینی شدید که گاهی توسط افراد چاقی مرضی (Morbid Obesity) نامیده می شود در افزایش خطر ابتلا به سایر مشکلات سلامتی و بهداشتی موثر است.

برای بزرگسالان، چاقی مرضی یا کلاس 3 در صورت داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بالای 40 و درصد بالای چربی بدنی تعریف می شود.

BMI یک ابزار تشخیصی نبوده اما می توان با آن خطر ابتلا به مشکلات مختلف را نشان داد.

چاقی شدید باعث ایجاد مشکلاتی در امور روزمره مانند راه رفتن، تنفس و خواب می شود. این مساله همچنین باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، دیابت نوع 2 و سایر مشکلات سلامتی می شود.

در ادامه چاقی مرضی را تعریف کرده و به بررسی عوامل ایجاد، علائم، راه های درمان و پیشگیری از چاقی می پردازیم.

همچنین بخوانید:

بررسی علل و پیامدهای چاقی بزرگسالان (کلیک)

چاقی مرضی چیست؟

بزرگسالان مبتلا به چاقی مرضی دارای BMI بالای 40 و درصد چربی بدنی بالایی هستند. BMI ابزاری است که پزشکان با استفاده از آن می توانند خطر ابتلا به برخی از بیماری ها را تشخیص دهند.

در جدول زیر طبقه بندی های مختلف BMI نشان داده شده است:

BMI	توضیح
زیر 18.5	کمبود وزن
18.5 تا 25	وزن متعادل
25 تا 30	اضافه وزن
30 تا 35	کلاس 1 چاقی
35 تا 40	کلاس 2 چاقی
بالای 40	کلاس 3 چاقی

افراد دارای اضافه وزن و مبتلا به چاقی بیش از دیگران در معرض عوارضی ابتلا به بیماری های قلبی و سایر بیماری ها قرار دارند. احتمال ایجاد این عوارض با بالا رفتن کلاس چاقی

افزایش می یابد.

لازم به ذکر است که BMI لزوما نشان دهنده سالم بودن وزن نیست. BMI درصد توده عضلانی در مقایسه با درصد چربی بدن را نشان نمی دهد.

در واقع بررسی نسبت دور کمر به باسن و توزیع چربی در بدن تصویر بهتری از خطر ابتلا به عوارض ایجاد می کند. به عقیده دانمشندان اندازه دور کمر (به دلیل تجمع چربی) با افزایش خطر ابتلا به بیماری های قلبی در ارتباط است.

همچنین بخوانید:

نحوه محاسبه شاخص توده بدنی (BMI) (کلیک)

علائم و نشانه ها

چاقی باعث ایجاد علائم زیر می شود:

مشکلات خواب از جمله خروپف
تعریق
درد مفاصل و کمر
فشار خون بالا و سایر علائم سندروم متابولیک
دشوار شدن تنفس
مشکل در فعالیت بدنی
اعتماد به نفس پایین و احساس انزوا
خستگی
علائم سایر عوارض چاقی که در ادامه توضیح داده می شوند.

علائم چاقی شدید شامل موارد زیر هستند:

BMI بالای 40
تجمع زیاد چربی در اطراف بدن
علائم عوارضی چون فشار خون بالا

عوامل ایجاد چاقی

بعضی از عوامل در ایجاد انواع چاقی موثر هستند. این عوامل عبارتند از:

بعضی از بیماری ها از جمله سندروم کوشینگ و سندروم تخمدان پلی کیستیک
عادت های غذایی و سبک زندگی تاثیرگذار بر سطح انرژی افراد
کمبود خواب
عوامل ژنتیکی
شرایط اقتصادی و اجتماعی محدود کننده دسترسی به غذای تازه و توانایی ورزش
سابقه خانوادگی از طریق عوامل ژنتیکی و محیطی تاثیرگذار بر چاقی
استرس و اضطراب؛ این دو عامل باعث افزایش سطح هورمون کورتیزول و درنتیجه افزایش ذخیره چربی و چاقی می شوند.

آیا عوامل اجتماعی در ایجاد چاقی موثر هستند؟

بر اساس اعلام نویسندگان یک بررسی در سال 2017، عوامل اجتماعی زیر در ایجاد چاقی نقش دارند:

تنظیمات محل کار از جمله ساعات کاری و احتمال مصرف غذا
استرس ناشی از تروما، مشکلات روابط، مشکلات مالی یا ترکیبی از آنها
دسترسی به فضای سبز و سایر ملاحظات مربوط به سطح زندگی و فعالیت شهری
سطح بهداشت و آگاهی از رژیم غذایی
دسترسی به غذای سالم

بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، مساله چاقی حدود 49.6% از سیاه پوستان، 44.8% از اسپانیایی تبارها و 42.2% از سفید پوستان در کشور آمریکا را تحت تاثیر قرار داده است.

با این وجود بر اساس یک نظرسنجی انجام شده توسط CDC در سال 2017، میزان چاقی به ترکیبی از عواملی مانند سطح تحصیلات، درآمد، جنسیت و نژاد وابسته است. البته این عوامل روابط پیچیده ای دارند.

عوارض چاقی

عوارض چاقی شامل موارد زیر هستند:

آپنه خواب و سایر مشکلات تنفسی
سندروم متابولیک؛ شامل دیابت نوع 2، فشار خون بالا و سایر مشخصات
بیماری قلبی
سطح بالای کلسترول بد یا سطح پایین کلسترول خوب
سکته مغزی
بعضی از سرطان ها
سطح بالای تری گلیسیرید
بدن درد
بیماری کیسه صفرا
آرتروز
بیماری های سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب
افزایش خطر بستری شدن به دلیل ابتلا به کووید 19
مشکل در عملکرد و فعالیت روزانه

عوارض بالا باعث ایجاد تاثیر منفی بر امید به زندگی و کیفیت زندگی می شوند.

گزینه های درمانی

مواردی که پزشک برای افراد مبتلا به چاقی شدید و عوارض همراه آن توصیه می کند عبارتند از:

تجویز داروهایی مانند ارلیستات (Orlistat) که میزان چربی جذب شده بدن را کاهش می دهد.
برنامه تمرینی مناسب فرد
برنامه کاهش وزن مناسب فرد
برطرف کردن هرگونه عارضه از جمله دیابت نوع 2 و سایر ویژگی های سندروم متابولیک
برنامه فیزیوتراپی در صورت محدودیت حرکتی
توصیه به جراحی در صورت موثر نبودن سایر گزینه ها

همچنین بخوانید:

کپسول ارلیستات (کلیک)

در صورت ابتلا به چاقی و تمایل به کاهش وزن با پزشک یا متخصص تغذیه همکاری کرده و از دستورالعمل های آنها پیروی کنید. از کاهش سریع وزن یا شروع ورزش شدید اجتناب کرده زیرا اثرات منفی به همراه دارند.

همچنین توجه داشته باشید که داروهای مختلف آنلاینی برای کاهش وزن وجود دارند که ممکن است ایمن یا موثر نباشند. درنتیجه از مصرف آنها پرهیز کنید.

درصورت موثر نبودن روش های درمانی که در بالا توضیح داده شد، پزشک جراحی را توصیه می کند. بعضی از روش های جراحی چاقی عبارتند از:

گاسترکتومی آستینی: طی این جراحی بخشی از معده برداشته می شود.
حلقه معده: در این روش یک حلقه اطراف معده برای محدود کردن غذای وارد شده به معده قرار می گیرد.
بالون معده: در این روش به صورت موقتی یک بالون داخل معده قرار داده می شود تا بخشی از فضای آن اشغال شود.
بای پس معده: هدف این روش افزایش احساس سیری و جذب کالری کمتر است.

کاهش وزن قابل توجه باعث ایجاد ترک های پوستی می شود که جراحی به درمان آنها کمک می کند.

همچنین بخوانید:

ترک های پوستی قرمز : علت و درمان (کلیک)

پیشگیری از چاقی

هیچ روش منحصربفردی برای کاهش وزن یا پیشگیری از چاق شدن وجود ندارد.بهترنی گزینه برای هر فرد به ویژگی های شخصی وی بستگی دارد. با این حال با استفاده از رژیم های غذایی و ورزش می توان به پیشگیری از چاقی کمک کرد.

نکات مربوط به رژیم غذایی شامل موارد زیر هستند:

آهسته تر غذا خوردن
محدود کردن مصرف شکر و غذاهای شیرین
مصرف مقدار زیاد میوه و سبزیجات تازه
پرهیز از مصرف چربی های ترانس و چربی های اشباع و انتخاب چربی های سالم از جمله روغن گلرنگ یا روغن ذرت
کنترل کالری دریافتی (در صورت توصیه متخصص)
پرهیز از عوامل محرک و عادت های منجر به پرخوری از جمله مصرف کیک به همراه قهوه در زمان استراحت
استفاده از بشقاب کوچکتر
مصرف غذاهای کامل و فرآوری نشده
غذا خوردن در زمان های معین

بر اساس دستورالعمل های جدید، بزرگسالان باید در هفته حداقل 150 دقیقه فعالیت با شدت متوسط انجام دهند. برای این امر می توان ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری را انجام داد. همچنین این میزان می تواند شامل جلسات 10 دقیقه ای روزانه در بیشتر روزهای هفته باشد.

مقدار و نوع ورزش وابسته به سلامت کلی فرد، سن و سایر عوامل توسط پزشک معین می شود.

تشخیص

درصورتی که در خصوص وزن یا BMI خود نگران هستید به پزشک مراجعه کنید. آنها موارد زیر را انجام می دهند:

بررسی سابقه پزشکی فردی و خانوادگی
سوال در مورد عادت های غذایی و ورزش
اندازه گیری قد و وزن برای تایید BMI
آزمایش عوارضی چون فشار خون بالا که به مراقبت پزشکی نیاز دارند.
آزمایش خون برای بررسی بیماری های زمینه ساز چاقی

جمع بندی

انواع چاقی از جمله چاقی مرضی یک بیماری نیست اما در افزایش خطر بروز طیف وسیعی از بیماری ها نقش دارند.برخی از عوارض ناشی از چاقی یک تهدی برای زندگی هستند.

البته در بیشتر افراد چاقی مساله ای قابل درمان و برگشت پذیر است.

درصورت نگرانی در خصوص چاقی یا علائم احتمالی آن با پزشک مشورت کنید. با استفاده از درمان های موجود می توان به تنظیم وزن و پیشگیری از عوارض جدی چاقی کمک کرد.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.