اسکیزوفرنی نامتمایز چیست؟ | بررسی انواع - علائم - علت - تشخیص و درمان شیزوفرنی

اسکیزوفرنی نامتمایز یکی از انواع فرعی شیزوفرنی است که با علائم روان پریشی همراه است؛ علائم – علت – تشخیص و درمان شیزوفرنی را بخوانید.

اسکیزوفرنی نامتمایز (Undifferentiated schizophrenia) یکی از انواع فرعی اسکیزوفرنی / شیزوفرنی است. با این وجود در راهنمای فعلی تشخیصی و آماری اختلال های روانی (DSM) این بیماری به عنوان یک تشخیص مجزا در نظر گرفته نشده است.

شیزوفرنی (Schizophrenia) اختلالی مربوط به سلامت روان است که معمولا در اواخر دوران بلوغ و یا اوایل بزرگسالی ایجاد می شود؛ این بیماری بر گفتار، افکار، عواطف و سایر زمینه های تاثیرگذار بر تعاملات اجتماعی و فعالیت های روزمره تاثیر می گذارد.

شیزوفرنی یک بیماری روانی جدی بوده که باعث مختل شدن توانایی افراد می شود. در نسخه های قبلی DSM انواع فرعی شیزوفرنی نیز قرار داشتند اما دیگر آنها به عنوان معیارهای تشخیصی مورد استفاده قرار نمی گیرند.

ممکن است پزشکان به علت وجود برخی از علائم روان پریشی مانند توهم، هذیان و تفکر یا رفتار نامنظم ابتلا به اسکیزوفرنی نامتمایز را تشخیص دهند اما این وضعیت دارای معیارهای سایر انواع شیزوفرنی نیست.

این مقاله اسکیزوفرنی نامتمایز را توضیح داده و انواع، علت، علائم، تشخیص و درمان شیزوفرنی را مورد بررسی قرار می دهد.

همچنین بخوانید:

علائم اسکیزوفرنی را بشناسید (کلیک)

اسکیزوفرنی نامتمایز چیست؟

اسکیزوفرنی یک بیماری روانی بسیار جدی بوده که با شدت زیاد و در جهت منفی باعث از بین رفتن طیفی از توانایی فرد می شود.

این توانایی ها عبارتند از:

پردازش اطلاعات برای تصمیم گیری
تفکر واضح
مدیریت و ابراز احساسات و واکنش مناسب به آنها
رفلکس های حرکتی
تعامل با محیط بیرونی و دیگران
به یاد آوردن، تمرکز و توجه
برقراری ارتباط موثر
درک واقعیت از جمله تغییر در بویایی، چشایی، لامسه، شنوایی یا بینایی
دنبال کردن زنجیره ای منطقی از افکار در هنگام صحبت کردن

تشخیص این بیماری با چالش هایی مواجه است بنابراین ممکن است شیوع آن بیش از آمارهای موجود باشد.

در نسخه قبلی DSM یا DSM-4 پنج زیرمجموعه برای شیزوفرنی وجود داشت که بر اساس نوع علائم روان پریشی دسته بندی شده بودند.

انواع شیزوفرنی علاوه بر اسکیزوفرنی نامتمایز، عبارتند از:

نوع پارانوئید (Paranoid): در این زیرگروه توهم شنوایی یا هذیان تجربه شده اما رفتار یا گفتار نامنظم، کاتاتونیک (ناتوانی در حرکت)، عدم واکنش عاطفی ایجاد نمی شود.
نوع نامنظم (Disorganized): داشتن رفتار و گفتار، واکنش یا واکنش های عاطفی نانظم و عدم ابراز واکنش عاطفی از جمله خصوصیات این زیرگروه هستند.
نوع کاتاتونیک (Catatonic): در صورت وجود دو یا چند تغییر فراگیر در فعالیت حرکتی، افراد در این زیرگروه قرار می گیرند.
نوع باقیمانده (Residual): افراد مبتلا به این زیرگروه یک دوره اسکیزوفرنی را تجربه کرده اما دیگر روان پریشی را تجربه نمی کنند.

در DSM-4 از اسکیزوفرنی نامتمایز به عنوان اصطلاحی برای مواردی بکار برده شده که طی آن فرد روان پریشی را تجربه کرده اما سایر معیارهای تشخیصی اسکیزوفرنی را ندارد. اما در نسخه فعلی یا DSM-5 انواع شیزوفرنی وجود نداشته و دیگر نامی از اسکیزوفرنی نامتمایز در آن یافت نمی شود.

دلایل حذف این زیرگروه ها عبارتند از:

بعضی از افراد با گذشت زمان به رعایت معیارهای زیرگروه خود ادامه نمی دهند.
انواع فرعی شیزوفرنی نشان دهنده روش های بروز این بیماری نیستند.
علائم بعضی از افراد با هیچ کدام از این زیرگروه ها متناسب نیست.
آنها نشان دهنده رویکردهای درمانی نبوده و روند بیماری را پیش بینی نمی کنند.

علائم

ممکن است افراد زیادی به طور متفاوت یک بیماری روانی و علائم آن را تجربه کنند. با این وجود بسیاری از موارد شیزوفرنی شدید، مداوم و نگران کننده هستند.

علائم شایع شیزوفرنی عبارتند از:

عدم اطلاع از بیماری یا انکار آن که تحت عنوان آنوزوگنوزیا (Anosognosia) شناخته می شود.
انزوا اجتماعی
هذیان از جمله تفکراتی مانند تحت کنترل نیروهای خارجی بودن، مواجه شدن با تهدید یا مهم برای برای یک توطئه
توهم از جمله شنیدن صدا، دیدن یا بوییدن چیزهایی که وجود نداشته یا دیگران قادر به درک آنها نیستند.
کاهش احساسات یا بی حسی و بی تفاوتی
اختلال مهارت حرکتی
تفکر بی نظم از جمله مشکل در به خاطر سپردن، انجام تکالیف یا ساماندهی افکار
صحبت کردن با وقفه و ابهام
غفلت از خود
گفتار غیرمنطقی یا تحریف شده یا عدم استفاده موثر از زبان
کاهش ابتکار و انگیزه

امکان بروز علائم شیزوفرنی در هر سنی وجود داشته اما بیشتر افراد نشانه های آن را تا پیش از 40 سالگی تجربه می کنند. به طور معمول امکان بروز این بیماری در مردان در اواخر نوجوانی تا اوایل دهه دوم زندگی و در زنان بین دهه 20 تا دهه 30 وجود دارد.

با این وجود ممکن است قبل از تشخیص اسکیزوفرنی، تغییرات رفتاری یا شناختی خفیفی از قبل (معمولا سال ها قبل) وجود داشته باشد.

همچنین بخوانید:

پارانویا و اسکیزوفرنی (کلیک)

علت شیزوفرنی

به عقیده محققان عوامل مختلفی در ایجاد شیزوفرنی موثر هستند. این موارد عبارتند از:

محیط: از جمله این موارد سوء تغذیه یا قرارگیری در معرض ویروس در رحم، زندگی در فقر، زندگی در محیط استرس زا یا ابتلا به یک بیماری خود ایمنی هستند.
ژنتیک: ترکیبی از تغییرات ژنتیکی با عوامل محیطی و سایر عوامل خطر در ارتباط هستند. حدود 10% از افراد دارای پدر، مادر، خواهر یا برادر مبتلا به اسکیزوفرنی به این بیماری دچار می شوند.
مصرف مواد مخدر: برای نمونه، مصرف مکرر داروهای تغییردهنده ذهن یا ماری جوانا و در سنین نوجوانی یا نوجوانی در ایجاد بیماری روانی شیزوفرنی موثر هستند.
شیمی، عملکرد و ساختار مغز: این موارد شامل تفاوت در نحوه اتصال و عملکرد نواحی مغز با یکدیگر، سایر تغییرات در شبکه نورون ها و مشکلات شیمیایی مغز از جمله انتقال دهنده های عصبی گلوتامات و دوپامین هستند.

درمان

هیچ درمان قطعی برای شیزوفرنی وجود ندارد. با این وجود می توان با استفاده از روش هایی مانند استفاده از دارو، حمایت خانواده و درمان های توانبخشی روانی اجتماعی علائم آن را کاهش داده و به مدیریت این بیماری کمک کرد.

گزینه های درمانی معمول برای شیزوفرنی عبارتند از:

درمان روانی اجتماعی

خدمات و درمان های مختلفی برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی وجود دارد. هدف این خدمات کاهش علائم شناختی و علائم منفی چون انزوا اجتماعی، اختلال در عملکرد یا کاهش مراقبت از خود هستند.

همچنین با این موارد می توان به کنار آمدن با چالش های روزمره کمک کرده تا افراد اجازه مدرسه رفتن، به دست آوردن یا حفظ شغل و برقراری روابط سالم را داشته باشند.

این درمان ها عبارتند از:

رفتار درمانی شناختی
اشتغال حمایتی
مداخلات بهبود شناختی
آموزش مهارت های رفتاری

داروهای ضد روان پریشی

این داروها به کاهش علائم روان پریشی از جمله توهم و هذیان کمک می کنند. مایع یا قرص این داروها به صورت روزانه قابل مصرف بوده یا می توان چند مرتبه در ماه آمپول آن را تزریق کرد.

در بسیاری از موارد با مصرف داروهای ضد روان پریشی علائمی مانند خواب آلودگی، افزایش وزن و خشکی دهان تجربه می شوند. معمولا این عوارض با گذشت زمان بهبود می یابند اما در برخی موارد آنها ادامه دار می شوند.

با این حال به هیچ عنوان مصرف داروهای ضد روان پریشی را به طور ناگهانی متوقف نکرده یا میزان مصرف آنها را تغییر ندهید. این مساله باعث بدتر شدن علائم اسکیزوفرنی شده و یا عوارض جانبی خطرناکی ایجاد می کند.

همچنین بخوانید:

روان پریشی یا سایکوز چیست؟ (کلیک)

مراقبت ویژه هماهنگ

این اصطلاح برنامه ای درمانی برای بهبودی در مراحل اولیه ابتلا به اسکیزوفرنی ارائه می دهد. معمولا در این روش مراقبت و درمان توسط تیمی از متخصصان صورت می گیرد.

همچنین به نظر می رسد که این روش در مقایسه با درمان های معمول روان پریشی با افزایش بهبود کیفیت زندگی، کاهش علائم و بهبود عملکرد در مدرسه یا محل کار همراه است.

دریافت درمان اسکیزوفرنی به محص تجربه علائم دارای اهمیت است زیرا می توان با تشخیص و درمان به موقع به کاهش شدت علائم کمک کرد.

آموزش خانواده و پشتیبانی

با استفاده از منابع و خدماتی که برای کمک به آموزش اعضای خانواده، دوستان، کارفرمایان و سایر افراد مرتبط با مبتلایان اسکیزوفرنی وجود دارد می توان به این افراد کمک کرد. یادگیری بیشتر در مورد علائم، گزینه های درمانی، روش های مقابله و راهکارهایی برای کمک به افراد مبتلا به شیزوفرنی از جمله این آموزش ها هستند.

تشخیص

همانطور که توضیح داده شد با وجود امکان بروز شیزوفرنی در هر رده سنی، اما بیشتر افراد در هنگام تشخیص 20 تا 40 سال سن دارند.

برای تشخیص اسکیزوفرنی از آزمایش خون، ادرار یا تصویربرداری برای رد کردن سایر موارد استفاده می شود.

در صورت ابتلا به حداقل دو مورد از علائم زیر و تداوم آنها برای بیش از 6 ماه و کاهش عملکرد، اسکیزوفرنی را تشخیص داده می شود:

علائم منفی از جمله کاهش توانایی ابراز احساسات، انزوا اجتماعی و کاهش توجه به بهداشت و مراقبت از خود
توهم
گفتار نامنظم
رفتار بسیار نامنظم یا کاتاتونیک
هذیان

بیماری های مشابه

چندین بیماری مرتبط با اسکیزوفرنی عبارتند از:

اختلال اسکیزفرنی ‌فرم (schizophreniform disorder)
اختلال روان پریشی مختصر (brief psychotic disorder)
اختلال اسکیزوافکتیو (schizoaffective disorder)
اختلال هذیان (delusional disorder)

طیف وسیعی از شرایط و عوامل زیر نیز در بروز روان پریشی موثر هستند:

تومورهای مغزی
افسردگی شدید
مصرف الکل یا مواد مخدر
اختلال دوقطبی
افت قند خون یا سطح قند خون پایین
اضطراب یا استرس شدید
مالاریا
سیفلیس
لوپوس
بیماری پارکینسون
کمبود شدید خواب
بیماری آلزایمر
ام اس
HIV

جمع بندی

اسکیزوفرنی نامتمایز اصطلاحی منسوخ شده برای نوع خاصی شیزوفرنی است که که دیگر توسط پزشکان استفاده نمی شود.

درصورتی داشتن علائم روان پریشی از جمله توهم، هذیان یا تغییرات شدید در رفتار، گفتار یا تحرک به یک متخصص مراجعه کنید.

معمولا با تشخیص به موقع و دریافت درمان های موثر برای شیزوفرنی می توان به کاهش شدت علائم کمک کرد.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.