رابطه سرطان و ژنتیک : سرطان های ارثی کدامند؟ | آزمایش ژنتیک برای تشخیص سرطان

سرطان با ژنتیک و ژن ها رابطه داشته و طبق اعلام NCI سرطان یک بیماری ژنتیکی است؛ احتمال ارثی بودن سرطان و انواع سرطان های ارثی را بخوانید.

هنگام ایجاد سرطان، سلول ها با سرعتی غیرطبیعی رشد کرده و تکثیر می یابند. تغییر در ژن سلول می تواند یکی از دلایل ایجاد سرطان باشد. تغییرات ایجاد شده در ژن ها ناشی از عوامل محیطی یا عوامل ارثی هستند.

در هنگام تکثیر سلول ها بدن پیامی ارسال کرده که به سلول ها میزان و مدت زمان تکثیر را اطلاع می دهد.

سلول دچار تغییرات ژنتیکی به تکثیر خود ادامه داده و این سیگنال را نادیده می گیرد. همچنین این بافت ها قابلیت گسترش به سلول های اطراف و ایجاد تومور را دارند.

این مقاله رابطه بین سرطان و ژنتیک، میزان ارثی بودن سرطان و همچنین انواع سرطان ارثی را مورد بررسی قرار می دهد.

همچنین بخوانید:

سرطان: انواع، دلایل و درمان (کلیک)

رابطه سرطان و ژنتیک

بر اساس اعلام انستیتو ملی سرطان (NCI)، سرطان یک بیماری ژنتیکی بوده و تغییرات ایجاد شده در ژن ها باعث ایجاد سرطان می شوند.

این تغییرات می توانند ناشی از عوامل ارثی باشند. درنتیجه این امر احتمال ارثی بودن سرطان را نشان می دهد.

برخی از این تغییرات نیز به دلیل عوامل محیطی یا خطا در تقسیم سلولی ایجاد می شوند.

جهش های اکتسابی یا تغییر در ژن ها از متداول ترین دلایل ایجاد سرطان هستند. این تغییرات اصولا ناشی از عوامل زیر هستند:

بعضی از ویروس ها
مصرف دخانیات
سالخوردگی
قرارگیری در معرض اشعه ماورابنفش

جهش های ژرم لاین عامل ارثی بودن سرطان ها هستند. این جهش در اسپرم یا سلول تخمک رخ داده و باعث ایجاد تغییر در سلول های جدید می شود.

حدود 5% تا 20% از کل موارد ابتلا به سرطان، سرطان های ارثی هستند.

همچنین بخوانید:

باورهای غلط در مورد سرطان (کلیک)

کدام سرطان ها می توانند ارثی باشند؟

به عقیده محققان جهش های ژرم لاین با بیش از 50 سندروم سرطان ارثی رابطه دارند. این سندروم ها افراد را در معرض ابتلا به انواع خاصی از سرطان قرار می دهند.

موارد زیر بعضی از انواع اصلی سرطان های مرتبط با ژنتیک هستند:

سرطان پستان

سرطان پستان پس از سرطان پوست متداول ترین نوع سرطان در زنان است. بر اساس اعلام NCI، حدود 12.9% از سرطان های زنان در بعضی از دوره های زندگی تشخیص داده می شوند.

علائم سرطان پستان در زنان عبارتند از:

ترشح نوک پستان
تورم پستان
تورم غدد لنفاوی
فرو رفتن نوک پستان
گودی پوست
درد پستان یا نوک آن

سرطان پستان در زنان رایج تر بوده اما احتمال ایجاد آن در مردان نیز وجود دارد. بر اساس برآورد انجمن سرطان آمریکا، در سال 2021 حدود 2650 مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در مردان تشخیص داده شد.

علائم سرطان پستان در مردان عبارتند از:

فرو رفتن نوک پستان
بروز یک توده (معمولا بدون درد) در بافت پستان
ترشح
گودی پوست
پوسته شدن یا قرمزی پوست اطراف پستان

همچنین بخوانید:

سرطان پستان (کلیک)

عوامل مختلفی در پیش آگاهی سرطان پستان موثر هستند. به طور کلی 90% از زنان دارای شانس زنده ماندن 5 ساله با سرطان پستان هستند.

با این وجود میزان بقا وابسته به عوامل مختلفی متفاوت است. همچنین با توجه به انجام این تحقیقات در 5 سال پیش و با پیشرفت علم پزشکی این نرخ ها بهبود یافته اند.

عوامل تاثیرگذار بر میزان بقا عبارتند از:

واکنش به درمان
سن
سلامت کلی
درجه تومور
درگیری بیماری

سرطان پروستات

پس از سرطان پوست، سرطان پروستات متداول ترین سرطان در مردان است.

این سرطان دومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان پس از سرطان ریه در مردان است.

بعضی از علائم سرطان پروستات عبارتند از:

از دست دادن کنترل مثانه
خون در ادرار
خون در منی
ضعف در پاها
درد باسن، ستون فقرات یا دنده ها
مشکلات مربوط به ادرار از جمله جریان ضعیف یا افزایش دفعات ادرار
اختلال در نعوظ

میزان بقا 5 ساله سرطان پروستات 98% است.

سرطان روده بزرگ

علائم سرطان روده بزرگ عبارتند از:

میزان بقا 5 ساله سرطان روده بزرگ 63% است. این نرخ برای سرطان رکتوم 67% است.

همچنین بخوانید:

سرطان روده بزرگ: انواع، علائم و درمان (کلیک

سایر سرطان های ژنتیکی

سایر سرطان های ژنتیکی عبارتند از:

سرطان معده
سرطان تخمدان
سرطان آندومتر
ملانوم (سرطان پوست)
سرطان پانکراس

درمان

سرطان های ژنتیکی مانند سایر سرطان ها درمان می شوند. گزینه های درمانی این سرطان ها وابسته به نوع و مرحله سرطان متفاوت بوده و عبارتند از:

پیوند سلول های بنیادی یا مغز استخوان
شیمی درمانی
پرتو درمانی
ایمنی درمانی
هورمون درمانی
درمان هدفمند
جراحی

برای تعیین گزینه های درمانی باید با پزشک مشورت کرد.

کدام ژن ها در سندروم های سرطان ارثی نقش دارند؟

ژن ها دارای انواع مختلفی بوده اما همه آنها بر سندروم سرطان ارثی اثرگذار نیستند.

در ادامه برخی از ژن های موثر در سرطان بررسی می شوند:

ژن سرکوب‌ گر تومور

این ژن ها در ترمیم مشکلات موجود در DNA، کندتر کردن تکثیر سلول ها و ارسال سیگنال هایی برای از بین رفتن سلول موثر هستند.

با ایجاد مشکل در این ژن ها، خطاها اصلاح نشده و سلول ها از بین نمی روند. به این ترتیب سلول ها پس از مدتی توقف به تکثیر خود ادامه داده و تومور ایجاد می شود.

آنکوژن یا ژن‌ های تومور زا

پروتوآنکوژن ها ژن هایی موثر در رشد سلول ها هستند. سلول های بیش از حد جهش کرده یا تکثیر شده به یک آنکوژن تبدیل می شوند.

این سلول ها به طور مداوم فعالیت داشته و سلول تولید می کنند. معمولا این جهش ها ارثی نبوده و بیشتر اکتسابی هستند.

در ادامه برخی از شایع ترین سندروم های سرطانی ارثی و ژن های جهش یافته مرتبط با آنها معرفی می شوند:

سندروم	ژن
سرطان ارثی پستان و تخمدان (HBOC)	BRCA1 و BRCA2
لینچ یا سرطان کولورکتال غیر پولیپ ارثی (HNPCC)	EPCAM، MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2
لی فرامنی	TP53
سرطان ارثی معده منتشر	CDH1
پوتز جگر	STK11
ملانوم آتیپیک مولتیپل خانوادگی (FAMMM) + سرطان پانکراس	CDKN2A (p16INK4a)
سندرم تومور PTEN هامارتوم (PHTS)	PTEN
پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی با سندروم گاردنر و تورکوت مرتبط	APC

آزمایش ژنتیک

با انجام آزمایش ژنتیک می توان احتمال ابتلا به سرطان های خاص را مشخص کرد.

این آزمایش جهش های ژنی سرطان های زیر را بررسی می کند:

سارکوم
سرطان پستان
سرطان تخمدان
سرطان تیروئید
سرطان پروستات
سرطان کلیه
سرطان معده
سرطان روده بزرگ
سرطان پانکراس
ملانوم (سرطان پوست)

همه جهش های ژنتیکی منجر به ایجاد سرطان نمی شوند. با این حال با انجام آزمایش ژنتیک می توان خطرات احتمالی و تطبیق سبک زندگی با آن ها را درک کرد.

بنابراین با افزایش آگاهی زودتر می توان علائم سرطان را تشخیص و درمان آن را آغاز کرد.

همچنین مشاوره ژنتیک در افزایش آگاهی در خصوص خطرات، مزایا و محدودیت های ژنتیکی وضعیت فرد موثر هستند.

تشخیص

با آزمایش ژنتیک نمی توان سرطان را تشخیص داد. در واقع با این آزمایش خطر قرارگیری در معرض سرطان تعیین می شود.

بنابراین نتیجه مثبت این آزمایش دلیلی بر حتمی بودن ایجاد سرطان نیست.

بهتر است پیش از انجام آزمایش ژنتیک ابتدا یکی از اعضای خانواده که مبتلا به سرطان است این آزمایش را انجام دهد. زیرا این امر در شناسایی ژن های دارای خطر ابتلا به سرطان موثر است.

در صورتی که فرد مبتلا به سرطان نتیجه مثبت دریافت کند، اعضای خانواده نیز باید با انجام این آزمایش وجود ژن مشابه و ارثی بودن این سرطان در خود را بررسی کنند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان با پزشک خود در مورد انجام آزمایش ژنتیک مشورت کنید.

عوامل نشان دهنده رابطه بین سرطان و ژنتیک عبارتند از:

وجود همان نوع سرطان در چندین وابسته درجه یک از جمله پدر، مادر، خواهر و برادر
تشخیص در سنین پایین غیرمعمول
موارد غیرمعمول مانند ایجاد سرطان پستان در مردان
ایجاد سرطان در یک جفت اعضا مانند ریه ها یا کلیه ها

جمع بندی

همه سرطان ها با ژنتیک رابطه دارند. با این حال برخی از تغییرات ژنتیکی به صورت ارثی بوده و برخی دیگر ناشی از جهش های ایجاد شده در طول زندگی هستند.

آزمایش ژنتیک برای افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان مفید است. با این آزمایش ها می توان افزایش احتمال قرارگیری در معرض خطر ابتلا به بعضی از سرطان ها را مشخص کرد.

درصورتی که قصد انجام آزمایش ژنتیک دارید، این کار را با انجام مشاوره ژنتیکی برای درک مزایا و جنبه های مثبت احتمالی آن شروع کنید.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.