محصولات تراریخته : مضرات - فواید - اثرات بر محیط زیست | مواد غذایی و غذاهای GMO

مواد غذایی تراریخته در توسط دانشمندان در آزمایشگاه از نظر ژنتیکی اصلاح می شوند؛ فواید – مضرات و اثرات محصولات و غذاهای GMO را بخوانید.

اصطلاح GMO به مخفف ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (Genetically modified organism) اشاره دارد.

از گذشته پرورش دهندگان گیاهان و حیوانات با انتخاب موفق ترین ارگانیسم ها در تلاش برای اصلاح ژن های موجودات زنده هستند. در GMO نوعی اصلاح ژنتیکی اتفاق می افتد.

با این حال در بیشتر موارد منطور ار GMO، تغییر ژن های موجودات زنده در محیط آزمایشگاهی است.

تولیدکنندگان با هدف کسب مزایای تجاری، در محصولات تراریخته از جمله مواد غذایی اصلاح ارگانیسمی ایجاد می کنند.

برای نمونه، پروش مقادیر زیاد گیاهان یا تولید میوه های تراریخته آسان تر است. گوشت تراریخته از حیوانات اصلاح شده ژنتیکی شده نیز دارای طعم بهتر یا متفاوت است.

استفاده از محصولات تراریخته در میان برخی از گروه های محیط زیستی و طبیعی همچنان ادامه دارد.

مخالفان اصلاح ژنتیکی در مورد تغییرات ژنتیکی و تاثیرات پیش بینی نشده آن بر سلامت انسان ها نگران هستند. برای نمونه، ممکن است مواد مغذی این محصولات باعث آسیب به بافت ها شده یا به همان اندازه متابولیزه نشوند. همچنین در خصوص تاثیرات بلندمدت مصرف محصولات تراریخته هیچ اطلاعاتی وجود ندارد.

بیشتر تحقیقات انجام شده روی محصولات تراریخته، آسیب زا و مضر بودن آنها را نشان نمی دهند. با این وجود به عقیده جامعه علمی، تحقیقات موجود اتفاق آرا نداشته و قطعی نیستند.

همچنین بسیاری از دانشمندان نگرانی هایی در خصوص مصرف محصولات GMO دارند. زیرا در بیشتر مطالعات خطرات یا فواید بلندمدت محصولات تراریخته ارزیایی نشده اند.

این مقاله به بررسی GMO یا محصولات تراریخته از جمله تاثیر آنها بر محیط زیست و مضرات و فواید احتمالی آنها روی سلامتی می پردازد.

همچنین بخوانید:

تغذیه چیست و چرا اهمیت دارد؟ (کلیک)

GMO چیست؟

GMO مخفف اصطلاح ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی است. این اصلاح برای طیف گسترده ای از ارگانیسم ها از حشرات و گیاهان تا حیوانات بزرگتری که کشاورزان برای تولید مواد غذایی پرورش می دهند، استفاده می شود.

امروزه محصولات تراریخته بسیاری توسط شرکت ها به فروش می رسند.

غذاهای تراریخته یا GMO

غذاهای تراریخته توسط دانشمندان، از نظر ژنتیکی در آزمایشگاه اصلاح می شوند.

برای نمونه، برخی از سیب زمینی های تراریخته برای مدت بیشتری سالم مانده و قابل استفاده هستند.

برخی انواع ذرت تراریخته نیز سمی به نام باسیلوس تورنجینسیس (Bacillus thuringiensis) تولید کرده که برای انسان خطری نداشته اما حشرات خاصی را از بین می برند.

مضرات مصرف محصولات تراریخته برای سلامتی

مضراتی که توسط مخالفان مصرف محصولات تراریخته ارائه شده است عبارتند از:

کمبود مطالعات بلندمدت در مورد انسان ها: بیشتر مطالعات مربوط به محصولات تراریخته روی حیوانات بوده و اثرات کوتاه مدت یا میان مدت بررسی شده اند. همچنین شواهد کمی برای تائید ایمنی بلندمدت ارگانیسم های تراریخته وجود دارد.
وجود سموم در گیاهان: بسیاری از گیاهان حاوی مقادیر کمی سموم هستند. مقادیر زیاد این سموم با مضراتی همراه هستند. گیاهان تراریخته دارای مقادیر متفاوتی از سموم بوده و می توانند باعث افزایش خطر آسیب دیدن انسان شوند. نگرانی های خاص در این مورد شامل افزایش خطر ابتلا به سرطان و ناباروری هستند. البته تحقیقات محدودی در خصوص خطرات خاص سموم گیاهان تراریخته انجام شده است.
آسیب های محیط زیستی: آسیب رساندن به محیط زیست با تسریع در تغییرات آب و هوایی منجر به کمبود غذا، صدمه به جمعیت گیاهان و حیوانات بومی و تاثیر منفی بر سلامت انسان می شود. اصلاح ژنتیکی یک ارگانیسم نیز موجب تغییر نحوه رفتار سایر موجودات در طبیعت می شود.

شایان ذکر است برخلاف مطالعات علمی عمیق، نگرانی ها در مورد اثرات جنسی محصولات تراریخته در بدن انسان ناشی از حدس و گمان در مورد آسیب های احتمالی و شواهد حکایتی هستند.

علت تولید غذاهای تراریخته

غذاهای تراریخته به دلایل زیر تولید می شوند:

مزه بهتر یا غنی تر از نظر مواد مغذی
تولید محصولات بیشتر در همان دوره یا منطقه
محصولاتی که زودتر رسیده و روند تولید آنها سریع است.
تولید محصولات مقاوم در برابر حشرات و بیماری ها

بر اساس بیشتر تحقیقات، تولید محصولات تراریخته با فواید قابل توجهی برای تولیدکنندگان همراه است. برای نمونه، یک متاآنالیز در سال 2014 با ارزیابی 147 مطالعه نشان داد که محصولات تراریخته با 22% افزایش بازده محصول باعث سود 68% کشاورزان شده است.

آیامحصولات تراریخته فوایدی برای سلامتی دارند؟

محصولات تراریخته دارای فواید از جمله موارد زیر هستند:

کاهش استفاده از مواد شیمیایی مضر: حشرات مولد و ارگانیسم های مقاوم در برابر علف های هرز اعتماد کشاورزان به مواد شیمیایی مضر به عنوان سموم دفع آفات را کاهش می دهد.
دسترسی بیشتر به غذای سالم: محصولات تراریخته باعث عملکرد بهتر، افزایش غذای سالانه و بازدهی سریع تری می شود. بنابراین هزینه غذا کاهش یافته و دسترسی به آنها بیشتر می شود. این امر بویژه در ماه های زمستان که بازده محصولات کمتر است، مزیت محسوب می شود. بنابراین افراد به ویژه آنهایی که در فقر زندگی کرده یا دسترسی کمتری به مواد غذایی باکیفیت دارند به غذای سالم بیشتری در طول سال دسترسی پیدا می کنند.
فواید محیط زیستی: برخی محصولات اصلاح ژنتیکی شده یا تراریخته باعث کاهش خسارت وارد شده از طرف کشاورزی به محیط زیست می شوند. در واقع محصولاتی که بعضی از سموم را تحمل می کنند به سالم تر شدن خاک کمک کرده و به نیروی کار کمتری نیاز خواهند داشت.
غذاهای سالم تر: بعضی از تغییرات ژنتیکی باعث افزایش سلامت و مغذی تر شدن مواد غذایی می شوندد. برای نمونه، بعضی از روغن های سویا تراریخته از موارد سنتی سالم تر هستند.

اثرات محصولات تراریخته بر محیط زیست

گیاهان و حیوانات اصلاح ژنتیکی شده عواقب ناخواسته مثبت و منفی برای محیط زیست داشته که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.

اثرات مثبت

محصولات تراریخته دارای اثرات مثبتی و فوایدی برای محیط زیست هستند. برای نمونه، غذاهای تراریخته باعث کاهش نیاز به استفاده از سموم خطرناک و سایر مواد شیمیایی آلوده کننده محیط زیست می شوند. همچنین محصولات تراریخته باعث افزایش میزان مواد غذایی و درآمد کشاورزان می شود.

اثرات منفی

بعضی از اثرات منفی آنها عبارتند از:

ایجاد علف های هرز بیشتر یا گونه های مهاجم که سخت تر از بین می روند
کاهش تنوع زیستی حشرات در هنگام پرورش محصولات مقاوم به آنها
انتقال ژن های اصلاح شده ژنتیکی به گیاهان و حیوانات وحشی
اثرات پیش بینی نشده بر سایر محصولات یا حیوانات

همچنین بخوانید:

رابطه تغذیه بر سلامت روان (کلیک)

انواع غذاهای تراریخته مختلف، تاثیرات متفاوتی نیز دارند. به همین دلیل محصولات تراریخته باید توسط شرکت ها به طور کامل آزمایش شده و برای کاهش اثرات محیط زیستی آنها گام هایی برداشته شود.

برای نمونه، بر اساس تحقیقات اولیه، سم باسیلوس تورنجینسیس تولید شده توسط ذرت تراریخته باعث مقاومت بیشتر آن در برابر حشرات می شود اما بر لارو پروانه شهریار تاثیر منفی خواهد داشت. با این وجود بر اساس تحقیقات بعدی، این اثرات منفی حداقلی هستند.

مدافعین رفاه و حقوق حیوانات معتقدند که اثرات محصولات تراریخته بر روی حیوانات منفی و مضر است. در واقع اصلاح ژنتیکی حیوانات علاوه بر برخورد با حیوانات به عنوان وسیله ای برای هدف های انسانی، باعث تغییر تجربه آنها از جهان می شود.

برخی از اشکال اصلاح ژنتیکی حیوانات نیز حیواناتی پرورش داده تا ژن های مرتبط با بیماری را به طور خاص حمل کرده و تحقیق در خصوص این بیماری ها را ساده تر کنند.

در سایر موارد نیز شرکت ها یک حیوان را اصلاح ژنتیکی کرده تا از آن به عنوان منبع غذایی مناسب تری استفاده کنند. در واقع این تغییرات در بدن حیوان باعث درد و ناراحتی آن می شود.

آیا باید از مصرف محصولات تراریخته پرهیز کرد؟

بسیاری هنوز نمی دانند که آیا باید از مصرف محصولات تراریخته پرهیز کرد یا خیر.

پاسخ به این سوال دشوار بوده است.

از طرفی عدم وجود تحقیقات قطعی نشان می دهد که خطرات کلی مصرف محصولات GMO از فواید آنها بیشتر است.

چگونه می توان از مصرف محصولات تراریخته پرهیز کرد؟

پرهیز از مصرف مواد غذایی تراریخته کاری دشوار است. بر اساس قوانین در سال 2006 تولیدکنندگان محصولات غذایی ملزم به استفاده از برچسب تراریخته برای بعضی از محصولات هستند.

در این میان بعضی از قندها و روغن ها از مساله معاف بودند. البته تا سال 2022 تولیدکنندگان به رعایت کامل این قانون ملزم نخواهند بود.

حتی در صورت اجرایی شدن کامل این قانون، پرهیز از محصولات تراریخته به معنی حذف بسیاری از مواد غذایی از رژیم غذایی است. زیرا معمولا بسیاری از دانه های سویا و ذرت از نظر ژنتیکی اصلاح شده اند.

در واقع این مصرف کنندگان هستند که باید باید در خصوص پذیرش این خطر تصمیم گیری کنند. همچنین باید در خصوص انتخاب بین راحتی و صرفه جویی در هزینه با محصولات تراریخته و پذیرش مضرات ادعایی آنها تصمیم گیری کرد.

به نظر می رسد که به جای ادعای گسترده در خصوص غذاهای تراریخته یا تلاش برای پرهیز از مصرف آنها باید تمرکز را روی بررسی تغییرات خاص ژنتیکی مفید گذاشت. با توجه به وجود روش های مختلف برای اصلاح ژنتیکی غذاها، ممکن است یک محصول تراریخته به خوبی آزمایش شده و کاملا ایمن باشد. در همین حین محصول دیگری دارای شواهد کمتری برای اثبات ایمنی باشد.

سایر مضرات محصولات تراریخته

چالشی دیگر در خصوص مواد غذایی تراریخته این است که هیچ توافق علمی گسترده ای در مورد غذاهای تراریخته وجود ندارد.

با اینکه بر اساس بیشتر تحقیقات، محصولات تراریخته به طور کلی بی خطر هستند اما مطالعات کمی در خصوص اثرات بلندمدت این محصولات وجود دارد. برای نمونه، یک بررسی سیستماتیک در سال 2020 هیچ مدرکی در مورد تاثیر محصولات تراریخته بر باروری نیافت. اما به گفته محققان، به مطالعات بلندمدت بیشتری در این خصوص نیاز است.

نهادهای نظارتی مختلف از جمله سازمان غذا و دارو (FDA) بر ایمنی مواد غذایی نظارت کرده و معتقدند که محصولات تراریخته موجود بی خطر و ایمن هستند.

همچنین بخوانید:

راهنمای تغذیه سالم (کلیک)

با این وجود بر اساس یک مقاله در سال 2020، ارزیابی ایمنی اروپا کافی نبوده زیرا فرض های بیش از حد خوش بینانه داشته و از داده هایی که خطر را به طور کامل یا دقیق پیش بینی نکرده، استفاده می کنند.

سازمان های ایمنی به دلیل عدم در نظر گرفتن همه داده ها در خصوص غذاهای تراریخته توسط مخالفان این محصولات مورد انتقاد قرار گرفته اند.

اغلب مشاوره در مورد مواد غذایی تراریخته از طرف افراد و منابعی با تعصب شدید ارائه می شوند.

بسیاری از نشریاتی که بر ایمنی محصولات تراریخته تاکید دارند از سوی شرکت های ارائه کننده این محصولات یا دانشمندان آنها تامین مالی می شوند.

از طرفی تحقیقات با نتایج خطرناک بودن محصولات تراریخته از سوی سازمان هایی ارائه می شوند که به شدت با این محصولات مخالف هستند.

در واقع اطلاعات عینی و بی طرفانه کمی برای موارد مثبت و منفی مواد غذایی تراریخته وجود دارد.

با اینکه هنگام تصمیم گیری باید درنظر گرفت که هیچ تضمینی برای ایمنی کامل یک محصول وجود ندارد اما هیچ تحقیق علمی قانع کننده ای در مورد وجود خطر خاص ناشی از مصرف محصولات تراریخته وجود ندارد.

جمع بندی

به دلیل سیاسی بودن بحث مواد غذایی تراریخته، نتیجه گیری در خصوص ایمنی یا خطرناک بودن آنها دشوار است.

اکنون تمام محصولات غذایی تراریخته برای فروش دارای استانداردهای ایمنی هستند. این استانداردهای ایمنی برای بعضی از مصرف کنندگان دارای اطمینان کافی نبوده یا برای تائید تمام مضرات احتمالی مرتبط با محصولات تراریخته معتبر نیستند.

از سوی دیگر محصولات تراریخته فوایدی از جمله افزایش دسترسی بیشتر به مواد غذایی مناسب، بازده بیشتر محصول و سود بیشتر برای کشاورزان در پی دارند.

در حال حاضر پاسخ قطعی برای مصرف کنندگان محصولات تراریخته وجود ندارد. در واقع مدرک کاغی برای تائید مضر بودن محصولات تراریخته برای سلامتی انسان وجود ندارد. با این باید بدانید که محققان همه موارد قابل تصور در خصوص هر محصول تراریخته را بررسی نکرده و به ویژه هیچ بررسی در حصوص اثرات بلندمدت آنها انجام نشده است.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.