اقدامات لازم هنگام مارگزیدگی - علائم نیش زدن مار و عوارض بعد از گزیدن مار

مارگزیدگی مارهای سمی مانند مار زنگی شرایطی اورژانسی و به درمان فوری نیاز دارد، علائم – عوارض و اقدامات لازم هنگام نیش زدن مار را بخوانید.

مارها معمولا از انسان ها دوری می کنند. اما در شرایطی همچون احساس تهدید یا مواجهه ناگهانی به عنوان آخرین چاره اقدام به نیش زدن می کنند.

نیش مارهای سمی از جمله مار زنگی وضعیتی اورژانسی است. در صورت گزیده شدن توسط مارهای سمی به کمک پزشکی فوری نیاز است.

اگر شما یا اطرافیانتان دچار مارگزیدگی مار سمی شده است سریاع با اورژانس تماس گرفته یا به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.

مارگزیدگی قابل درمان است.

در ادامه این مقاله به بررسی علائم و عوارض مارگزیدگی و اقدامات لازم در هنگام نیش زدن مار پرداخته ایم.

همچنین بخوانید:

نیش زنبورهای عسل: درمان ورم و قرمزی (کلیک)

حقایق سریع در مورد مارگزیدگی مارهای سمی (مار زنگی)

مارها از انسان دوری می کنند. آنها فقط در صورت احساس خطر یا مواجهه ناگهانی حمله خواهند کرد.

مار زنگی (Rattlesnakes) سمی و خطرناک است.

واکنش انعکاسی مداوم مار (A continuing reflex reaction) یعنی مارها حتی چندین ساعت پس از مرگ نیز قادر به نیش زدن هستند.

محل زخم ناشی از گزش مار متورم شده و تغییر رنگ خواهد داد.

اقدامات لازم در هنگام مارگزیدگی شامل عدم تحرک ناحیه آسیب دیده، تمیز کردن و بستن زخم و دریافت پادزهر در بیمارستان است.

نیش مار زنگی بدون درمان سریع یا بروز واکنش آلرژیک به سم می تواند کشنده باشد.

نحوه شناسایی مار زنگی

مار زنگی یک مار خطرناک و سمی است.

این مار سمی در انتهای بدن خود زنگی شامل حلقه های بهم پیوسه دارد. این حلقه ها از کراتین ساخته شده که همان ماده موجود در ناخن انگشتان انسان ها است.

زمانی که مار این بخش ها را بلرزاند صدایی هشدار دهنده شبیه به زنگ ایجاد می شود.

30 گونه مار زنگی وجود دارد که طول آنها از 30 تا 215 سانتی متر متفاوت هستند.

مارهای زنگی بدنی سنگین و سری به شکل لوزی با یک چاله در هر طرف دارند.

این مارها در بسیاری از مناطق دنیا زندگی می کنند.

مارهای زنگی عموما در تپه های شنی بیابانی، باتلاق ها و چمنزارها زندگی می کنند. آنها می توانند در هر ارتفاع نسبت به دریا و حتی تا ارتفاع 3350 متری به زندگی ادامه دهند.

این مارها در نواحی با دمای زیر 4 درجه سانتیگراد به خواب زمستانی می روند. همچنین به دلیل خونسرد بودن در طول روز بر روی سطوح هموار و فضای باز آفتاب گرفته تا گرم شوند.

این مارها در نواحی با دمای بالای 33 درجه سانتیگراد بیشتر در طول شب فعالیت خواهند کرد.

زهر مار زنگی

ترکیب و قدرت دقیق سم مار زنگی به گونه و محل زندگی آن وابسته است.

این سم در غدد موجود در فک فوقانی تولید شده و پیش از منتقل شدن از طریق زندان های بزرگ و توخالی (نیش) از مجرای سم عبور می کند. مارها تزریق سم را به سرعت انجام داده و می توانند میزان آن را کنترل کنند.

علائم مارگزیدگی

نیش زدن مارهای سمی همچون مار زنگی دردناک بوده است.

برخی علائم مارگزیدگی مارهای سمی عبارتند از:

تورم ناحیه
گزگز
تغییر رنگ پوست
آسیب به بافت
تهوع و استفراغ
خونریزی
تاری دید
افتادگی پلک
نبض سریع
نبض ضعیف
افت فشار خون
تنگی نفس
بی حسی
فلج

درمان

افراد گزیده شده توسط مارهای سمی باید فورا کمک پزشکی دریافت کنند.

در این شرایط آرام بوده و مطمئن باشید که این گزیدگی قابل درمان است.

اقدامات لازم هنگام مارگزیدگی

بر اساس توصیه صلیب سرخ، افراد تا زمان رسیدن کمک باید زخم را تمیز کرده و برای کاهش سرعت انتشار زهر از بانداژ استفاده کنند.

اقدامات لازم در هنگام مارگزیدگی شامل پیروی کردن از مراحل زیر است:

هرگونه احساس، گرما و رنگ اندام آسیب دیده را بررسی کنید. هرگونه تغییر رنگ یا درجه حرارت پوست را یادداشت نمایید
سر باند را در مقابل پوست گذاشته و با دورهای زیاد باندپیچی کنید. برای اینکار از دورترین نقطه به قلب شروع کرده و یک قسمت زیادی از بدن را باند پیچی کنید (مثلا یک بازوی کامل). برای این کار می توان از روش Eight turns (8 دور) استفاده کرد.
از محکم بودن بانداژ مطمئن شوید. بانداژ نباید شل باشد بطوریکه انگشت بتواند به راحتی اعبور کند اما شل نباشد.
ناحیه آسیب دیده بی حرکت و پایین تر از سطح قلب نگه دارید. در واقع افراد گزیده شده تنها در صورت لزوم باید راه بروند یا توسط فرد دیگری به نقطه ایمن برسند.
بیرون آوردن حلقه یا ساعت به دلیل بروز تورم ضروری است.
لازم است لبه بخش متورم شده روی پوست را علامت زده و زمان را در کنار آن بنویسید.

کادر پزشکی پس از رسیدن به بیمارستان به تزریق پادزهر می پردازند.

در صورتی که مار مرده باشد باید از آن برای پزشک عکس تهیه کنید. این کار به شناسایی مار و سم آن کمک می کند.

اقدامات زیر را انجام ندهید

افراد در هنگام مار گزیدگی نباید اقدامات زیر را انجام دهند:

تحرک بیش از حد فرد گزیده شده
استفاده از تورنیکت یا رگ بند
استفاده از کمپرس سرد
بریدن محل گزش با با چاقو یا تیغ
تلاش برای مکیدن زهر
مصرف محرک ها یا داروهای مسکن بدون دستور پزشک
خوردن یا نوشیدن
بالا بردن محل گزش نسبت به سطح قلب

همچنین نباید مار را برداشته یا سعی در به دام انداختن آن داشت. هرگز نباید یک مار (حتی مرده) را بررسی کنید. زیرا تا چند ساعت پس از مرگ به دلیل واکنش رفلکسی خطر گزیدگی وجود خواهد داشت.

عوارض مارگزیدگی

یکی از عوارض اصلی مارگزیدگی واکنش آلرژیک فرد به سم مار است که در برخی افراد رخ خواهد داد.

این واکنش شوک آنافیلاکسی یا شوک آنافیلاکتیک نام داشته که بلافاصله یا چند ساعت پس از گزیدگی رخ خواهد داد.

همچنین بخوانید:

شوک آنافیلاکسی چیست؟ (کلیک)

برخی علائم واکنش آلرژیک ناشی در اثر مارگزیدگی عبارتند از:

تورم صورت، لب ها، زبان و گلو که منجر به تنگی نفس خواهند شد.
خارش پوست به همراه ایجاد کهیر و گرگرفتگی
حالت تهوع، استفراغ و اسهال
سرگیجه
گیجی
ضعف
ضربان قلب سریع

در صورتی که این واکنش منجر به افت فشار خون شود، علائم زیر بروز می کنند:

سرد و نرم شدن پوست
نابینایی

همچنین ممکن است افراد در این وضعیت دچار شوک شوند. این وضعیت اورژانسی بوده و علائمی شبیه به آنافیلاکسی بروز خواهد داد.

علائم شوک آنافیلاکسی ناشی از مارگزیدگی عبارتند از:

سرد، نرم و رنگ پریدگی پوست
تعریق
تهوع و استفراغ
ضعف و افتادن
تنفس سریع و سطحی
نابینایی
خواب آلودگی یا از دست دادن هوشیاری

در صورت بروز علائم شوک باید فرد را در حالت درازکش قرار داده و پاهای او را بالا گرفت. همچنین می توان از کت یا پتو برای گرم نگه داشتن بدن استفاده کرد.

پیشگیری از مارگزیدگی

به منظور پیشگیری از مارگزیدگی از حضور در نقاطی مانند زیر سنگ ها و چوب ها که ممکن است مار در آنها پنهان شده باشد خودداری کنید.

هرگز نباید مار را برداشته یا تحریک کنید، زیرا در صورت احساس خطر به فرد حمله می کند.

در هنگام پیاده روی و ورود به نواحی که دید کافی وجود ندارد با چوب به زمین و شاخ و برگ ضربه بزنید تا اخطار کافی برای دور شدن مارها به آنها داده شود.

در صورت حضور در نواحی که مارها در آن زندگی می کنند باید شلوار و چکمه بلند پوشید.

اگر در هنگام پیاده روی با مار زنگی روبرو می شوند باید موارد زیر را رعایت کنند:

وحشت نکنید
حداقل فاصله 1.5 متر را حفظ کنید
اقدام به کشتن مار نکنید- این کار باعث افزایش خطر مارگزیدگی شده و در بعضی از مناطق غیرقانونی است.
به دیگران هشدار دهید که احتیاط کرده و کودکان و حیوانات خانگی خود را دور نگه دارند.

چشم انداز

سالانه بسیاری افراد دچار مارگزیدگی مارهای سمی شده و در این میان ممکن است برخی بدلیل عدم درمان فوری و لازم جان خود را از دست دهند.

بیشتر این مرگ و میر به دلیل عوارض ناشی از مارگزیدگی است که اصلی ترین آن بروز واکنش آلرژیک به سم است. همچنین احتمال خطرات و عوارض ناشی از مارگزیدگی در افراد دارای سیستم ایمنی و سلامت ضعیف و همچنین عدم دریافت مراقبت های پزشکی بیشتر خواهد بود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.