عملکرد پوست

پوست بزرگترین عضو بدن و عملکرد اصلی آن محافظت از اعضای داخل بدن است، لایه های پوست – رنگ و نام بیماری های پوستی را بخوانید.

 

پوست اندامی پیچیده است.

این اندام حسی با پوشش دهی بطور متوسط 1.8 متر مربع، بزرگترین و سنگین ترین عضو بدن است. این عضو با ضخامتی معادل چند میلی متر حدود یک هفتم وزن بدن افراد را تشکیل می دهد.

به طور متوسط 1 اینچ مربع (حدود 6.5 سانتی متر مربع) پوست شامل 650 غده عرق، 20 رگ خونی و بیش از 1000 پایانه عصبی است.

اصلی ترین عملکرد پوست محافظت از داخل بدن در برابر محیط است. این عضو حیاتی در کنار نقش اصلی خود به عنوان یک سد محافظتی به حفظ درجه حرارت مناسب و درک جهان از طریق پایانه های عصبی کمک می کند.

لایه های پوست شامل اپیدرم، درم و هیپودرم است.

در این مقاله به بررسی مختصری پیرامون لایه های پوست، عملکرد آن، رنگ، بیماری ها و پیری پوست پرداخته ایم.

 

جهت مشاهده و خرید محصولات مراقبت پوست داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

 

همچنین بخوانید:

راههای درخشان شدن پوست صورت (کلیک)

 

لایه های پوست

پوست دارای سه لایه اصلی است. لایه های پوست شامل اپیدرم، درم و هیپودرم است.

 

اپیدرم

اپیدرم  (Epidermis) خارجی ترین لایه پوست است.

پنج لایه اپیدرم عبارتند از:

• لایه شاخی
• لایه شفاف
• لایه گرانولوزوم
• لایه خاردار
• لایه زاینده

یک برگه نازک از الیاف معروف به غشای پایه، اپیدرم و درم (لایه دوم) را جدا می کنند.

 

اپیدرم بمانند یک مانع ضد آب است که به پوست رنگ می بخشد.

اپیدرم هیچ رگ خونی ندارد. در واقع رنگ پوست از رنگدانه ای به نام ملانین به دست می آید که توسط ملانوسیت ها تولید می شود.

ملانوسیت ها در لایه اپیدرم سلول های ملانین ساز هستند. این موارد در اپیدرم وجود داشته و از بدن در برابر اشعه فرابنفش محافظت می کند.

 

کراتینوسیت ها متداول ترین سلول درون اپیدرم هستند.

مسئولیت آنها ایجاد مانع در برابر باکتری ها، انگل ها، قارچ ها، ویروس ها، گرما، اشعه فرابنفش (UV) و از دست دادن آب است.

به زبان عامیانه، اگر کراتین کار نکند، پوست شما خشک و ضخیم می شود. فعالیت کراتینوسیت در لایه اپیدرم موجب نوسازی پوست و پر آب شدن آن می شود.

اپیدرم به طور دائم سلول های جدیدی را در لایه های زیرین خود تولید می کند. طی حدود 4 هفته این سلول ها به سطح رسیده، سخت شده و جایگزین سلول های مرده می شوند.

انسان روزانه حدود 500 میلیون سلول پوستی از دست می دهد. در واقع خارجی ترین قسمت های اپیدرم از 20 تا 30 لایه سلول های مرده تشکیل شده اند.

در یک جمع بندی، عملکرد های اصلی اپیدرم پوست عبارتند از:

• محافظت از بدن در برابر محیط خارج
• ایجاد سلول های پوستی جدید
• رنگ دادن به پوست

 

درم

لایه دوم پوست درم است.

می توان گفت کار اصلی درم سفتی پوست است.

در درم سلول های فیبروبلاست وجود دارند که مسئول ساخت کلاژن، الاستین، هیالورونیک اسید است.

درم به عنوان یک بافت همبند عمل کرده و از بدن در برابر فشار و کشش محافظت می کند. همچنین به پوست قدرت و انعطاف پذیری خواهد داد.

نقش های اصلی درم عبارتند از:

• تولید عرق و روغن
• فراهم کردن حس و خون برای پوست
• رشد مو

 

دلیل انجام این عملکردها این است که درم فولیکول های مو، رگ های خونی و عروق لنفاوی را در خود جای داده است. همچنین این بخش غددی از جمله غدد عرق و غدد چربی را در خود جای داده که سبوم تولید می کنند.

همچنین درم دارای گیرنده هایی است که فشار (Mechanoreceptors)، درد (Nociceptors) و گرما (Thermoreceptors) را تشخیص می دهند.

در صورتی که درم کشش زیادی داشته باشد (از جمله در دوران بارداری) پاره شده و به صورت استرچ مارک نمایش داده می شود.

 

همچنین بخوانید:

ترک پوستی (استرچ مار): علت و درمان (کلیک)

 

درم به دو لایه تقسیم می شود:

 

ناحیه پاپیلاری

این ناحیه شامل بافت همبند آزاد است. این ناحیه دارای برآمدگی هایی شبیه به انگشت است که به اپیدرم فشار وارد می کنند. این برآمدگی ها به درم سطحی ناهموار داده و مسئول ایجاد الگوهای اثر انگشت هستند.

 

ناحیه رتیکولار

این ناحیه شامل بافت همبند متراکم و نامنظم است. فیبر پروتئینی این ناحیه به پوست قدرت و خاصیت ارتجاعی می دهد.

 

بافت زیرپوستی (هیپودرم)

بافت زیرپوستی عمیق ترین لایه پوست است و گاهی به آن بافت زیرجلدی نیز گفته می شود. از نظر فنی بافت زیرپوستی جزئی از پوست نیست اما به اتصال پوست به استخوان ها و عضلات کمک می کند. همچنین بافت زیرپوستی اعصاب و خون را برای پوست فراهم می کند.

هیپودرم بیشتر متشکل از  چربی، بافت همبند و الاستین (یک پروتئین الاستیک) است که به بافت های بدن کمک می کند تا پس از کشش به حالت طبیعی خود بازگردند.

مقادیر بالای چربی آن به عایق بندی بدن کمک کرده و مانع از دست دادن بیش از حد گرما خواهد شد. همچنین لایه چربی به عنوان محافظ عمل کرده و نرم پوشی برای استخوان ها و عضلات است.

چربی زیر پوست یکی از مهمترین عوامل جوانی و زیبایی پوست است که توسط سلول های آدیپوسیت تولید می شود.

شایان ذکر است که بواسطه افزایش سن، توانایی سلولی های هیپودرم در تولید چربی کاهش یافته . در نتیجه پوست کم حجم و پیرتر به نظر می رسد.

 

عملکرد پوست

بعضی از عملکرد های پوست عبارتند از:

• ذخیره چربی و آب
• ایجاد احساس از طریق پایانه های عصبی که دما، فشار، لرزش، لمس و آسیب را تشخیص می دهند.
• کنترل از دست دادن آب با جلوگیری از تبخیر
• ایجاد مقاومت در برابر آب با جلوگیری از شستشوی مواد مغذی روی پوست
• کمک به تنظیم دمای بدن با تولید عرق و گشاد کردن رگ های خونی – این امر به خنک نگه داشتن بدن کمک می کند. گوزبامپ (مو به تن سیخ شدن) و انقباض رگ های خونی نیز به حفظ گرما در بدن کمک می کنند.
• محافظت در برابر عوامل بیماری زا: سلول های لانگرهانس پوست بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند.

 

رنگ پوست

رنگ پوست یک فنوتیپ یا ویژگی قابل مشاهده مانند رنگ چشم یا قد است. این رنگ از انواع مختلف رنگدانه به نام ملانین حاصل می شود.

نقش اصلی ملانین محافظت از پوست در برابر آسیب ناشی از اشعه فرابنفش (UV) است که منجر به سرطان پوست می شود.

زمانی که پوست در معرض اشعه فرابنفش قرار بگیرد، ملانوسیت ها به تولید ملاتونین پرداخته و باعث برنزه شدن پوست خواهد شد.

افراد دارای فئوملانین بیشتر، پوست بی رنگ تری دارند.

همچنین افراد دارای یوملانین بیشتر، پوست تیره تری خواهند داشت.

تحقیقات در مورد تکامل نشان می دهد که از نظر تاریخی افرادی که در نزدیکی خط استوا زندگی می کردند به دلیل محافظت بهتر در مقابل اشعه فرابنفش پوست تیره تری دارند. از سوی دیگر افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کردند برای حفظ بهتر ویتامین D پوست روشن تری دارند.

به طور کلی پوست زنان روشن تر از پوست مردان است و این می تواند به آن دلیل باشد که زنان در دوران بارداری و شیردهی به کلسیم بیشتری نیاز خواهند داشت.

ویتامین D تولید شده با قرارگیری در معرض آفتاب برای جذب کلسیم مهم است.

 

بیماری پوستی

پوست همانند سایر اعضای بدن در معرض بیماری های خاصی قرار می گیرد.

این موارد عبارتند از:

• آکنه: آکنه شایع ترین اختلال پوستی است. آکنه زمانی رخ می دهد که فولیکول های مو با سلول های مرده و چربی بسته شوند.
• رزاسه: بروز این بثورات پوستی در افراد میانسال متداول است. علائم این وضعیت شامل برافروختگی پوست و ایجاد برجستگی های کوچک و قرمز در مرکز صورت هستند.
• ملانوم: این وضعیت نوعی سرطان پوست بوده که در اثر قرارگیری زیاد در معرض نور خورشید ایجاد می شود.
• درماتیت آتوپیک: درماتیت آتوپیک به اگزما نیز معروف است یک بیماری التهابی پوست بوده که منجر به ایجاد پچ های پوستی خشک، قرمز و خارشی خواهد شد.
• پسوریازیس: پسوریازیس بیماری خود ایمنی پوست است. ابتلا به پسوریازیس باعث بروز پچ های پوستی قرمز و پوسته ای خواهد شد.
• گال: گال بیماری پوستی خارشی ناشی از کنه است.
• زونا: بیماری زونا با عنوان هرپس زوستر نیز شناخته شده و به دلیل ویروس ایجاد می شود. علائم این بیماری بروز بثورات پوستی دردناک و تاول دار است.
• لیکن پلان: این وضعیت باعث بروز بثورات پوستی خارش دار و غیرعفونی خواهد شد. این بثورات پوستی سطح صاف و براقی دارند.

 

پیری پوست

پوست افراد با افزایش سن تغییر خواهد کرد. در واقع پوست با بالا رفتن سن نازک تر شده و به سادگی آسیب می بیند.

اپیدرم در این وضعیت در جایگزینی سلول های مرده پوست کندتر عمل کرده و به همین ترتیب روند بهبودی کندتر خواهد شد. به طور کلی با افزایش سن پوست کمتری تولید شده و خاصیت ارتجاعی پوست نیز کاهش می یابد.

افراد مسن خشکی، تحریک و نازک شدن پوست خود را تجربه خواهند کرد. همچنین ممکن است پوست بیشتر دچار خارش، کبودی و عفونت شود.

دلایل مختلفی باعث بروز این تغییرات در اثر بالا رفتن سن خواهند شد. این موارد شامل عوامل محیطی، ژنتیکی و سلولی هستند.

همچنین تغییرات هورمونی بر روی پوست تاثیر گذاشته و قرارگیری در معرض اشعه فرابنفش خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.

به این ترتیب مراقبت های پوستی توصیه شده برای بزرگسالان تاکید ویژه ای بر مرطوب کردن پوست و محافظت در برابر آفتاب دارند.

 

همچنین بخوانید:

بهترین برنامه مراقبت پوست (کلیک)

 

خلاصه

پوست اندامی بزرگ و پیچیده است که طیف وسیعی از عملکردهای حیاتی دارد. این عملکردها شامل محافظت از افراد در برابر عوامل بیماری زا تا کمک به حفظ دمای مناسب بدن هستند. در واقع افراد بدون پوست قادر به زندگی کردن نخواهند بود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.