تشنج در کودکان : انواع – علائم و درمان

تشنج در کودکان بر اساس درگیر شدن کل مغز یا بخشی از آن انواع مختلفی دارد؛ در این مقاله علائم – علت و درمان انواع تشنج در کودکان را بخوانید.

 

از هر 10 نفر 1 نفر در برخی از دوره زندگی خود تشنج را تجربه می کند.

تشنج به دلایل زیادی می تواند ایجاد شود و دارای دو نوع منتشر و کانونی است. این دسته ها نیز خود دارای انواع مختلفی بوده و می توانند کودکان را نیز تحت تاثیر قرار دهند.

اختلالات تشنج در برخی افراد از دوران کودکی پدید می آیند. تقریبا 1 کودک از هر 150 مورد پیش از 10 سالگی تشخیص صرع دریافت می کنند.

دسته بندی انواع تشنج در کودکان مشابه بزرگسالان است. تشنج منتشر که دو طرف مغز را درگیر کرده و تشنج کانونی که یک طرف مغز را درگیر می کنند انواع دسته بندی تشنج هستند.

صرفا بر اساس علائم و نوع تشنج نمی توان علت تشنج در کودکان را تشخیص داد. پزشک برای تشخیص بهتر در خصوص علائم تشنج سوالاتی مطرح کرده تا اطلاعاتی در خصوص نواحی درگیر مغز در اثر تشنج دریافت کند.

علت عمده ایجاد تشنج در کودکان صرع است. با این حال طیف وسیعی از بیماری ها در ایجاد تشنج دخیل هستند.

در برخی موارد کودکان بدون هیچ علت مشخصی دچار تشنج می شوند. در این حالت ممکن است برخی کودکان باز دچار تشنج شده و برخی دیگر آن را تجربه نمی کنند.

این مقاله به بررسی انواع تشنج تاثیرگذار بر کودکان از جمله علت، علائم، انتظارات و نحوه درمان آنها می پردازد.

 

همچنین بخوانید:

تشنج چیست؟ (کلیک)

 

علت ایجاد تشنج در کودکان

بسیاری از بیماری ها در ایجاد تشنج دخیل بوده اما شایع ترین آنها صرع است. همیشه بر اساس نوع تشنج ایجاد شده نمی توان علت ایجاد آن را تشخیصی داد و برای این امر باید به پزشک مراجعه کرد.

بعضی از دلایل ایجاد تشنج که ناشی از صرع نیستند، عبارتند از:

• صدمات مغزی
• مسمومیت های ناشی از مواد مخدر یا الکل
• افت قند خون
• سرطان
• عفونت ها
• عدم تعادل الکترولیت ها
• تب

تشنج های کودکان بر اساس اینکه کل مغز یا بخشی از آن را درگیر کرده باشند، به دو دسته تقسیم می شوند. انواع مختلف تشنج زیر مجموعه ای از این دو دسته هستند.

 

همچنین بخوانید:

صرع یا اختلال تشنج (کلیک)

 

تشنج کانونی (focal seizures)

در تشنج کانونی فقط یک طرف مغز درگیر می شود. تشنج جزئی نام دیگری است که برخی پزشکان به این تشنج ها نسبت می دهند. بعضی از نمونه های تشنج کانونی عبارتند از:

 

تشنج کانونی ساده (Simple focal seizures)

تشنج های کانونی ساده (تشنج جزئی ساده) یک قسمت مغز را درگیر کرده و تغییرات کوچک و خفیف در هوشیاری از جمله انقباض یا تصورات غیر معمول را ایجاد می کند.

بعضی از پزشکان این وضعیت را تشنج جزئی یا تشنج آگاهانه کانونی می نامند. طی یک تشنج کانونی ساده کودک دارای آگاهی و هوش است.

با استفاده از داروهای ضد تشنج می توان به بهبود این وضعیت کمک کرد. در غصر اینصورت با استفاده از دستگاه های قابل کاشت، تغییرات رژیم غذایی یا جراحی مغز می توان به کاهش دفعات این تشنج کمک کرد.

 

تشنج کانونی پیچیده (Complex focal seizures)

تشنج کانونی پیچیده یا تشنج کانونی اختلال در آگاهی مشابه تشنج های کانونی ساده است. در این وضعیت علائمی مانند پیچش، حرکات غیر معمول صورت، ایجاد تیک یا گیجی تجربه می شود. در این وضعیت بر خلاف تشنج کانونی ساده، کودک هوشیار نیست. بعلاوم برخی کودکان در این وضعیت دچار سردرگمی هستند.

داروهای ضد تشنج در جلوگیری از این تشنج ها موثر هستند. در صورت موثر نبودن داروها می توان از تغییر رژیم غذایی، جراحی یا ابزار تحریک عصبی استفاده کرد.

 

تشنج کانونی منتشر ثانویه (secondary generalized seizure)

این وضعیت به صورت یک تشنج کانونی شروع شده و با سرایت به نواحی دیگر مغز باعث درگیر شدن دو طرف مغز می شود. این نوع تشنج می تواند به یک تشنج تونیک کلونیک تبدیل شود.

درمان آن به نوع تشنج یا اختلال تشنج که باعث گسترش آن می شود، وابسته است. اغلب درمان این وضعیت شامل مصرف داروهای ضد تشنج است.

 

تشنج منتشر (Generalized seizures)

در تشنج منتشر دو طرف مغز تحت تاثیر قرار می گیرد. بعضی از متداول ترین انواع این نوع تشنج عبارتند از:

 

تشنج غایب (Absence seizures)

در این وضعیت فرد دچار تشنج به صورت موقت دچار بی اطلاعی یا عدم واکنش نسبت به محیط پیرامون خود می شود.

فرد در این وضعیت سرعت پلک زده یا بنظر می رسد که هوشیاری ندارد.

افراد در این وضعیت به سرعت پلک زده یه به نظر می رسد که حضور ندارند. این وضعیت با نام پتیت مال (Petit mal) نیز شناخته می شود. بیشتر این موارد تشنج فقط برای چند ثانیه طول می کشند.

برخی دیگر نوع غیر معمول تشنج غایب را تجربه کرده که برای مدت زمان بیشتری طول کشیده و یا دارای علائم اضافی از جمله لب زدن یا سایر حرکات غیر معمول است.

علائم تشنج غایب کودکان را بیش از بزرگسالان درگیر می کند. با این حال به دلیل خفیف بودن علائم این تشنج، گاهی بزرگسالان قادر به تشخیص آن در کودکان نیستند.

با استفاده از داروهای ضد تشنج می توان به پیشگیری از ایجاد تشنج یا عدم تکرار آن کمک کرد. این نوع تشنج در کودکان به صورت خود به خود و به مرور زمان از بین می رود.

 

همچنین بخوانید:

تشنج / صرع غایب : علائم، تشخیص و درمان (کلیک)

 

تشنج آتونیک (Atonic seizures)

تشنج آتونیک که حملات سقوط (Drop attacks) نیز نامیده می شود، باعث از بین رفتن ناگهانی کنترل و تون عضلات می شود. در این وضعیت کودک به طور ناگهانی روی زمین افتاده یا لنگ می زند. برخی دیگر با سر به پایین می افتند. این تشنج می تواند کانونی (درگیر شدن یک طرف مغز) یا منتشر (درگیر شدن دو طرف مغز) باشد.

معمولا تشنج آتونیک در دوران کودکی ناشب از صرع است. استفاده از داروهای ضد تشنج، تغییر رژیم غذایی، دستگاه های تحریک عصبی و جراحی می توانند به بهبود این وضعیت کمک کنند.

 

همچنین بخوانید:

داروهای ضد تشنج (کلیک)

 

تشنج تونیک کلونیک (Tonic-clonic seizures)

این نوع تشنج نسبته به تنشج معمولی تکان خوردن، پیچیدن و عدم آگاهی بیشتری دارد. بعضی از افراد پیش از بروز این تشنج یا در حین آن فریاد زده یا صداهای غیرمعمول ایجاد می کنند. معمولا این تشنج کمتر از 5 دقیقه طول کشیده اما بعضی از افراد پس از آن نیز دچار تغییرات عصبی موقتی می شوند.

در ابتدا فاز تونیک این تشنج رخ داده و باعث سفتی عضلات می شود. درنتیجه این امر فرد افتاده یا صداهایی تولید می کند. برخی افراد نیز در این وضعیت زبان خود را گاز می گیرند. در مرحله بعدی یا فاز کلونیک، فرد دچار تشنج شده و دچار تکان های دست و پا یا انقباض می شود.

تشنج تونیک کلونیک تحت عنوان گرند مال (Grand mal) نیز شناخته می شود.

تنها راه درمان تشنج در کودکان ایمن نگه داشتن وی است.

تنها درمان تشنج برای کودک، ایمن نگه داشتن او است. در این وضعیت باید از تکان و حرکت دادن آنها پرهیز کرده اما برای اطمینان از تنفس و عدم آسیب آنها را کنترل کنید.

در صورت طول کشیدن تشنج تونیک کلونیک برای بیش از 5 دقیقه یا تجربه قبلی تشنج در کودک باید با اورژانس تماس گرفت.

معمولا صرع باعث تشنج تونیک کلونیک می شود. در درمان بلندمدت این صرع مصرف داروهای ضد صرع یا ضد تشنج در نظر گرفته می شود. در صورتی موثر واقع نشدن این داروها، از دستگاه های قابل کاشت (ایمپلنت) یا جراحی برای کاهش دفعات تشنج استفاده می شود.

 

همچنین بخوانید:

تشنج تونیک-کلونیک : علائم، علت و تشخیص (کلیک)

 

اسپاسم شیرخوارگی (Infantile spasms)

این وضعیت به انواع خاصی از اسپاسم و تشنج ها در کودکان زیر 2 سال اشاره دارد. این تشنج ها بسیار کوتاه بوده و فقط 1 تا 3 ثانیه طول کشیده و باعث سفتی و تکان خوردن دست و پا در هر چند ثانیه و به مدت 5 تا 10 دقیقه می شوند. بسیاری از والدین نمی توانند تشخیص دهند که این اسپاسم ها تشنج هستند.

معمولا این تشنج ها نشان دهنده نوع جدی تری از صرع هستند. به همین دلیل باید با درمان زودرس به جلوگیری از آسیب عصبی و بهبود رشد کودک کمک کرد.

معمولا داروها ضد تشنج برای بهبود این وضعیت موثر نیستند. در عوض سایر روش های درمانی از جمله مصرف استروئیدها کمک کننده هستند. در صورت موثر نبودن این داروها نیز انجام جراحی یا سایر مداخلات توصیه می شود.

 

جمع بندی

بسیاری از والدین تصور می کنند که تشنج یک رویداد با علائم قابل توجه لرزش است. اما باید بدانید که تشنج دارای انواع مختلفی بوده و برخی از آنها آنچنان خفیف هستند که والدین آنها را با خواب دیدن یا بی توجهی اشتباه می گیرند.

به همین دلیل در صورت ایجاد هرگونه تغییر رفتار یا هوشیاری در کودک باپزک صحبت کنید. حتی درصورت عمدی بودن نیز مشورت با پزشک ضروری است.

بعضی از انواع تشنج به ویژه تشنج تونیک کلونیک و تشنج ناشی از تب بسیار ترسناک به نظر می رسند. بنابراین از مداخله یا سعی در متوقف یا مهار کردن کودک اجتناب کنید.

در این وضعیت فقط باید کودک را در مکان و موقعیت امن قرار داد و منتظر پایان تشنج باشید. در صورتی که این اولین تشنج کودک باشد باید با پزشک تماس گرفت.

لازم به ذکر است که در مورد هرگونه تشنج که بیش از 15 دقیقه طول بکشد یا کودک طی آن دچار آسیب دیدگی شود، باید با اورژانس تماس گرفت.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.