انواع پارکینسونیسم : ایدیوپاتیک - عروقی - دارویی | درمان و داروهای بیماری پارکینسون

پارکینسونیسم علائم مرتبط با بیماری پارکینسون و انواع آن شامل ایدیوپاتیک – عروقی – دارویی و غیره است، درمان و داروهای بیماری پارکینسون را بخوانید.

بیماری پارکینسون یک بیماری اختلال و تخریب مغزی است که بر حرکت افراد تاثیر می گذارد. بیماری پارکینسون زمانی رخ می دهد که سلول های مغز در ناحیه توده سیاه از بین رفته و باعث اختلال در ارتباط بین نورون ها شوند.

علائم پارکینسون با گذشت زمان بیشتر شده و بیماری پیشرفت می کند.

در واقع این بیماری موجب بروز علائمی مانند لرزش بدن، سفتی عضلات و مشکل تعادل خواهد شد.

پارکینسونیسم اصطلاحی است که برای علائم مرتبط با بیماری پارکینسون بکار می رود.

پارکینسونیسم انواع مختلفی همچون ایدیوپاتیک (شایع ترین نوع آن)، دارویی، عروقی و … دارد.

در این مقاله در مورد انواع پارکینسونیسم، علائم آنها و درمان و داروهای بیماری پارکینسون توضیح خواهیم داد.

همچنین بخوانید:

بیماری پارکینسون: علائم و درمان (کلیک)

علل بیماری

بیماری پارکینسون یک اختلال با علائم متنوع است که هر فرد به طور متفاوتی آن را تجربه می کند.

این بیماری حدود 10 میلیون نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد.

به طور کلی علل بروز بیماری پارکینسون ناشناخته مانده اما بر اساس تحقیقات، ژنتیک و عوامل محیطی در بروز آن نقش دارند.

برای نمونه، شواهد نشان می دهند که جهش های ژنتیکی از جمله در ژن آلفا سینوکلئین موجب بروز این وضعیت خواهند شد.

به علاوه، قرارگیری در معرض سموم خاص از جمله MPTP یا منگنز در افراد مستعد ژنتیکی باعث بروز علائم پارکینسون خواهد شد.

پارکینسونیسم چیست؟

پارکینسونیسم (Parkinsonism) به گروهی از علائم ایجاد شده توسط بیماری پارکینسون اشاره دارد.

علائم بیماری پارکینسون (پارکینسونیسم ) شامل سفتی، حرکات آهسته (برادیکینزی)، لرزش و بی ثباتی یا عدم تعادل است.

شایان ذکر است که برخی بیماری های دیگر موجب باعث بروز این علائم خواهند شد.

اما بزرگترین علت پارکینسونیسم، بیماری پارکینسون است.

بیماری پارکینسون در سنین بین 55 تا 65 سال رخ داده و به ندرت پیش از سن 50 سالگی ایجاد خواهد شد.

این بیماری به تدریج ایجاد می شود.

در ابتدا سلول های عصبی که در ساختارهای مغزی به نام گانگلیون پایه (Basal Ganglia) قرار دارند از بین رفته و دوپامین کمتری تولید خواهد شد.

کار گانگلیون پایه کنترل حرکات است و موجب آرام تر شدن آنها می شود.

گانگلیون پایه برای اتصال نورون ها به دوپامین نیاز دارد. کاهش سطح دوپامین مغز باعث کاهش یا قطع این ارتباط خواهد شد. این یعنی حرکات بدن آهسته تر شده و لرزش و سایر علائم حرکتی از جمله سفتی رخ خواهد داد.

علائم اصلی بیماری پارکینسون (پارکینسونیسم) عبارتند از:

لرزش
سفتی
حالت خمیده بدن
کندی حرکت معروف به برادیکینزی
مشکل عدم تعادل
احساس عدم ثبات و مشکل در راه رفتن
تغییر در گفتار از جمله بريده‌ بريده‌ حرف‌ زدن‌

عوامل خطر

عوامل خطر شایع بیماری پارکینسون عبارتند از:

جنسیت: به احتمال زیاد مردان دو برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری پارکینسون هستند. البته این وضعیت در زنان سریع تر پیشرفت کرده و میزان و مرگ و میر آن در زنان بیشتر است.
ژنتیک: حدود 10% تا 15% از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دچار سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری هستند.
سن: افراد با رسیدن به 60 سال یا بالاتر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری خواهند بود.
عوامل محیطی: این عوامل شامل قرار گیری در معرض آفت کش ها، آلودگی هوا و آسیب مغزی تروماتیک هستند.

انواع پارکینسونیسم

انواع پارکینسونیسم عبارتند از:

پارکینسونیسم ایدیوپاتیک

پارکینسونیسم ایدیوپاتیک (Idiopathic Parkinson’s) شایع ترین نوع پارکینسون است. در واقع 85% از موارد پارکینسونیسم مربوط به پارکینسونیسم ایدیوپاتیک است.

پارکینسونیسم ایدیوپاتیک عموما با همان عنوان بیماری پارکینسون شناخته می شود.

منظور از ایدیوپاتیک، ناشناخته بودن علت مشکل است و به این ترتیب ممکن است این وضعیت بصورت خود به خود رخ دهد.

علائم پارکینسونیسم ایدیوپاتیک همان علائم بیماری پارکینسون است.

پارکینسونیسم دارویی

پارکینسونیسم دارویی (Drug-induced parkinsonism) از شایع ترین انواع پارکینسون ثانویه است.

در واقع پارکینسونیسم دارویی ناشی از عوارض جانبی برخی داروها بویژه موارد تاثیرگذار بر سطح دوپامین هستند.

تشخیص پارکینسونیسم دارویی (ثانویه) و متمایز نمودن آن از خود بیماری پارکینسون دشوار است. این بیماری لرزش و بی ثباتی خفیف تری ایجاد می کند.

قطع مصرف داروهای عامل بروز پارکینسونیسم، سبب از بین رفتن تدریجی علائم می شود. البته ممکن است این روند یک سال بطول بیانجامد.

داروهای عامل بروز پارکینسونیسم دارویی عبارتند از:

برخی داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد روان پریشی
بعضی از داروهای ضد تهوع
بعضی از مسدودکننده های کانال کلسیم
تترابنازین (Tetrabenazine)
رزرپین (Reserpine)

علائم پارکینسونیسم دارویی عبارتند از:

لرزش
حرکات آهسته
سفتی
عدم تعادل در راه رفتن

پارکینسونیسم عروقی

پارکینسونیسم عروقی (Vascular Parkinsonism) نوعی پارکینسونیسم غیر معمول است و علت بروز آن سکته های خفیف در نواحی مهم مغز خواهد بود.

هیچ آزمایش یا ویژگی بالینی مشخصی برای مقایسه علائم بیماری پارکینسون و پارکینسونیسم عروقی وجود ندارد.

البته ویژگی های خاصی نشان دهنده ابتلا به پارکینسونیسم عروقی هستند. از این موارد می توان به شروع شدید پارکینسون طی یک سال پس از سکته مغزی، شواهد بیماری عروقی در MRI مغز و مشکلات شناختی اولیه و مشکلات تعادل و راه رفتن در قسمت پایینی بدن اشاره کرد.

علائم پارکینسونیسم عروقی عبارتند از:

عدم بروز لرزش در هنگام استراحت (برخلاف بیشتر انواع پارکینسون)
عدم تعادل در راه رفتن
پاسخ ضعیف به لوودوپا (Levodopa) به عنوان داروی پارکینسون
ناپایداری وضعیت بدن
بروز پارکینسونیسم در نواحی پایین بدن

همچنین بخوانید:

انواع سکته مغزی (کلیک)

سایر انواع پارکینسونیسم

انواع دیگر پارکینسونیسم که با بیماری پارکینسون اشتباه گرفته می شوند، عبارتند از:

لرزش

بروز لرزش به ویژه در هنگام استراحت از علائم شایع پارکینسون است. حدود 75% از افراد مبتلا به پارکینسون، گاهی اوقات دچار لرزش در هنگام استراحت خواهند شد.

علائم این وضعیت عبارتند از:

لرزش ریتمیک در سر، پاها، بازوها یا تنه
مشکل در نگه داشتن یا کنترل ظروف
لرزش صدا
مشکل در نوشتن یا نقاشی کردن

همچنین بخوانید:

لرزش پارکینسون: علت و درمان (کلیک)

هیدروسفالی با فشار طبیعی

هیدروسفالی به دلیل تجمع مایع مغزی نخاعی در حفره های مغز ایجاد می شود. این امر باعث فشار به مغز شده و منجر به پارکینسونیسم خواهد شد.

این وضعیت عموما در 70 سالگی رخ می دهد.

علائم رایج آن عبارتند از:

فراموشی
نقص توجه
نامتعادل و باز راه رفتن
از دست دادن کنترل مثانه

آتروفی سیستم چندگانه (MSA)

MSA به چندین اختلال تخریب عصبی اشاره دارد که باعث بروز مشکل در دستگاه های بدن خواهند شد.

MSA اغلب زمانی رخ می دهد که فرد در اواسط دهه 50 زندگی خود باشد. در این خصوص برخی شواهد نشان دهنده ابتلا به MSA به جای بیماری پارکینسون هستند.

این وضعیت با گذشت زمان و با پاسخ ضعیف به داروی بیماری پارکینسون و پیشرفت سریع آن رخ می دهند.

تشخیص MSA به ویژگی های بالینی وابسته بوده و هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد.

علائم MSA عبارتند از:

اختلال عملکرد دستگاه عصبی خودمختار که فشار خون و عملکرد مثانه را کنترل می کند.
عدم هماهنگی یا آتاکسی
درجات مختلفی از علائم بیماری پارکینسون

فلج فوق هسته ای پیشرونده (PSP)

PSP متداول ترین نوع تخریب کننده پارکینسونیسم غیرمعمول است.

این وضعیت اغلب در اواسط دهه 60 زندگی رخ می دهد.

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص PSP و درمان آن وجود ندارد.

اغلب علائم PSP سریع تر از علائم بیماری پارکینسون پیشرفت کرده و افراد در مراحل اولیه آن دچار افتادن خواهند شد.

علائم PSP عبارتند از:

محدود شدن حرکت چشم به ویژه نگاه کردن به بالا
مشکل بلع یا دیسفاژی
مشکلات خواب
مشکلات حافظه و تفکر یا زوال عقل
مشکل در صحبت کردن یا دیس ‌آرتری

همچنین بخوانید:

رژیم غذایی پارکینسون (کلیک)

تشخیص

هیچ آزمایش تشخیصی برای بیماری پارکینسون یا سایر انواع پارکینسونیسم وجود ندارد.

پزشکان برای تشخیص این بیماری به عوامل بالینی زیر اعتماد می کنند:

سابقه پزشکی
علائم
عملکرد عصبی و جسمی
اسکن DaT: پزشکان برای تشخیص و ارزیابی عملکرد انتقال دهنده های دوپامین از تزریق فنیل تروپان و گاما استفاده می کنند.
اسکن PET: این روش نیز مانند اسکن DaT از ذرات پوزیترون به جای اشعه گاما استفاده می کنند.

در صورت موثر نبودن داروی بیماری پارکینسون نیز احتمال ابتلا به نوع دیگری از پارکینسونیسم وجود دارد.

اسکن MRI نیز اثرات سکته مغزی را نشان داده که می توانند نشان دهنده پارکینسونیسم عروقی باشند.

درمان

در حال حاضر درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد اما درمان ها به مدیریت علائم آن کمک می کنند.

داروها

داروهای بیماری پارکینسون عبارتند از:

کاربی دوپا و لوودوپا: این موارد به کنترل لرزش کمک می کنند.
آگونیست دوپامین: با اینکه این موارد به اندازه کاربی دوپا و لوودپا موثر نیستند اما به تحریک بخشی از مغز که دوپامین بر آن تاثیر می گذارد، کمک می کند.
بنزودیازپین ها یا داروهای تسکین دهنده: این موارد به طور موقت به کاهش لرزش کمک می کنند.
مسدود کننده های بتا: پزشک از این موارد برای فشار خون بالا استفاده کرده اما این موارد به درمان پارکینسون نیز کمک می کنند.
داروهای ضد تشنج: داروهایی از جمله پریمیدون به افرادی که لرزش آنها با مسدودکننده های بتا بهبود نیافته، کمک می کنند.
سم بوتولونیم یا بوتاکس: پزشک برای درمان بیشتر انواع لرزش ها به تزریق این ماده می پردازد.

تحریک عمقی مغز (DBS)

DBS روشی است که طی آن پزشکان الکترودهایی را در بخشی از مغز که حرکت را کنترل می کند، قرار می دهند. این الکترودها به دستگاه هایی چون ضربان ساز یا محرک های عصبی که در زیر پوست قسمت فوقانی سینه قرار دارند، متصل می شوند. سپس دستگاه از طریق الکترودها تکانه های الکتریکی را در امتداد سیم به مغز می فرستد. این تکانه ها با ایجاد تداخل در سیگنال های الکتریکی عامل ایجاد آنها از بروز علائم جلوگیری می کنند.

کاردرمانی، ریلکسیشن و فیزیوتراپی

یک فیزیوتراپیست به افراد مبتلا به لرزش کمک می کند تا قدرت و کنترل عضلات خود را با تمرینات تعادل، هماهنگی و ریلکسیشن بهبود دهند.

خلاصه

پارکینسونیسم انواع مختلفی دارد. شایع ترین نوع آن پارکینسون ایدیوپاتیک یا بیماری پارکینسون است.

سایر انواع پارکینسونیسم غیرمعمول بوده که شامل پارکینسونسیم عروقی و پارکینسونیسم ناشی از مصرف دارو هستند. انواع کمتر متداول آنها شامل PSP، MSA و هیدروسفالی با فشار طبیعی هستند.

دلایل بروز بیماری پارکینسون مشخص نیست اما عوامل خطر آن شامل سن، جنسیت، محیط و ژنتیک هستند.

هیچ آزمایش مشخصی برای تشخیص پارکینسون وجود ندارد اما پزشکان از روش های مختلفی برای ارزیابی سلامتی استفاده می کنند. این روش ها شامل MRI و اسکن PET، تجزیه و تحلیل علائم و معاینات جسمی و عصبی هستند.

بیماری پارکینسون هیچ درمانی ندارد اما مصرف دارو، DBS، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ریلکسیشن به درمان علائم آن کمک می کنند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.