کاربرد اسید سیتریک و عوارض آن

اسید سیتریک یک اسید آلی با خاصیت آنتی اکسیدانی است که فواید زیادی برای پوست دارد؛ کاربرد – منابع – خواص و عوارض استفاده از آن را بخوانید.

 

اسید سیتریک یک اسید آلی ضعیف بوده که به طور طبیعی در مرکبات از جمله لیمو ترش، پرتقال و لیمو یافت می شود.

اسید سیتریک دارای خواص آنتی اکسیدان طبیعی نیز است. این اسید برای طعم دادن و افزایش میزان ماندگاری غذا، ماده اولیه لوازم آرایشی و مواد اولیه شوینده ها کاربرد دارد.

با توجه به اینکه اسید سیتریک یک افزودنی عالی است، نسخه مصنوعی آن نیز در دسترس است.

سیتریک اسید در برخی افراد باعث ایجاد آلرژی یا عدم تحمل به آن شده و استفاده از آن با ایجاد عوارض گوارشی و واکنش های التهابی در آنها همراه است.

در این مقاله منابع طبیعی و مصنوعی اسید سیتریک و همچنین خواص و عوارض استفاده از آن مورد بررسی قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

فواید اسید سیتریک برای پوست و‌ مو (کلیک)

 

اسید سیتریک چیست؟

اسید سیتریک یک اسید ضعیف بوده که در فرم طبیعی خود مانند بلورهای شفاف کوچک و شبیه به نمک است.

سیتریک است بدون بو اما دارای طعمی اسیدی دارد.

اسید سیتریک یک اسید آلفا هیدروکسی (AHA) است. لاکتیک اسید، گلیکولیک اسید، مالیک اسید و تارتاریک اسید از جمله دیگر AHA ها هستند.

اسید سیتریک در بسیاری از غذاهای آماده، نوشیدنی ها و ویتامین ها کاربرد دارد. اسید سیتریک علاوه بر استفاده به عنوان عطر و طعم دهنده، به عنوان ماده نگهدارنده کاربرد دارد.

 

همچنین بخوانید:

خواص لایه بردار آلفا هیدروکسی اسید (AHA) (کلیک)

 

کاربرد اسید سیتریک

اسید سیتریک به دلیل خواص فراوان با کمترین اثرات محیط زیستی، یک افزودنی متداول است. در واقع سه صنعت اصلی استفاده کننده از اسید سیتریک شامل صنایع مواد غذایی، مواد آرایشی و شوینده ها هستند.

 

صنعت لوازم آرایشی

وجود اسید سیتریک در محصولات مراقبت از پوست، باعث افزایش خواص آنها می شود . اسید سیتریک در محصولات پوستی باعث ایجاد خواصی مانند افزایش شفافیت، به حداقل رساندن خطوط ظریف و حتی بهبود رنگ پوست می شود.

اسید سیتریک همچنین به عنوان یک افزودنی در اسپری مو، دئودورانت ها و اسپری های بدن کاربرد دارد. اسید سیتریک مانع رشد باکتری، کپک یا قارچ در این مواد آرایشی و بهداشتی می شود.

 

صنایع غذایی

اسید سیتریک در بسیاری از غذاهای فرآوری شده به عنوان ماده نگهدارنده کاربرد داشته و در تازه ماندن آنها موثر است. در واثع این اسید باعث جلوگیری یا کندتر شدن روند تشکیل باکتری، کپک، مخمر و قارچ می شود.

اسید سیتریک باعث حفظ رنگ و طعم مواد غذایی می شود. این ماده باعث دیرتر خراب شدن غذا و افزایش ماندگاری آنها می شود.

به علاوه اسید سیتریک در حفظ تعادل سطح pH یا اسیدیته غذا یا نوشیدنی موثر است. برای نمونه، اضافه شدن اسید سیتریک به شراب باعث کاهش اسیدیته و بهبود طعم آن می شود.

(مصرف نوشیدنی های الکلی در دین مبین اسلام حرام است.)

 

صنعت شوینده ها

با توجه به اینکه اسید سیتریک در از بین بردن باکتری های مضر موثر است، به عنوان یک افزودنی مفید در بسیاری از محصولات شوینده کاربرد دارد. همچنین خواص روشن کنندگی آن برای به از بین بردن لکه ها کمک می کند.

 

منابع

اسید سیتریک دارای منابع طبیعی و مصنوعی بوده که در ادامه به آنها اشاره می شود.

 

منابع طبیعی اسید سیتریک

بر اساس یک تحقیق در سال 2014، مرکباتی چون لیمو ترش و لیمو بیشترین میزان اسید سیتریک را دارند.

نارنگی، پرتقال، گریپ فروت، آناناس، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، هویج و توت ها سایر منابع طبیعی اسید سیتریک هستند.

 

منابع مصنوعی اسید سیتریک

اغلب اسید سیتریک در مواد غذایی فرآوری شده و محصولات خانگی کاربرد دارد. دانشمندان با استفاده از قارچ آسپرژیلوس نایجر یا کپک سیاه فرم مصنوعی اسید سیتریک را تولید می کنند.

این ماده به عنوان اسید سیتریک تولیدی (MCA) شناخته می شود.

MCA از متداول ترین مواد افزودنی غذایی محسوب می شود. به علاوه این ماده در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی برای تهیه شوینده ها و مواد نرم کننده کاربرد دارد.

فرمول شیمیایی MCA همان فرمول اسید سیتریک طبیعی بوده اما در برخی موارد مقداری کپک سیاه در آن باقی می ماند. این امر باعث ایجاد آلرژی یا اثرات ناخواسته در هنگام مصرف می شود.

 

خواص اسید سیتریک

اسید سیتریک خواص مختلفی برای سلامتی و پوست دارد.

 

از بین بردن باکتری ها و ویروس ها

سطح pH اسید سیتریک بین 3 تا 6 و نسبتا ضعیف است. مقیاس pH بین 0 تا 14 بوده و عدد 7 به معنی خنثی بودن است.

در این میان عدد 0 اسیدی بوده (مانند اسید باتری) و عدد 14 به معنی بازی بودن (مانند مایعات شوینده برای تخلیه) است.

استفاده از اسید سیتریک در محصولات شوینده باعث از بین رفتن باکتری ها و ویروس هایی می شود که در pH بین 3 تا 6 زنده نمی مانند.

همچنین اسید سیتریک مانع از عبور ویروس هایی چون نوروویروس انسانی که معمولا به صورت استفراغ زمستانی شناخته شده، می شود.

در واقع اسید سیتریک با اتصال به گیرنده هایی که به ویروس ها متصل می شوند، مانع تجمع آنها می شود. این امر به جلوگیری از انتقال آنها و کاهش عفونت ناشی از نوروویروس ها کمک می کند.

 

یکنواخت کردن رنگ پوست

معمولا اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA) به دلیل خاصیت بازسازی سطح پوست، در محصولات مراقبت از پوست کاربرد دارند. با توجه به اینکه اسید سیتریک فرم متداول AHA است، استفاده از آن برای پوست مفید است.

AHA باعث از بین رفتن لایه بالایی پوست و بیرون آمدن لایه جدید زیرین می شود.

اسید سیتریک برای لکه های تیره، هایپرپیگمنتیشن یا اسکار (جای زخم) مفید است.

لکه های تیره نواحی از پوست هستند که مقادیر بیشتری ملاتونین داشته و اسکارها نواحی با فیبرهای کلاژن هستند. این بافت ها شکل متفاوتی نسبت به سایر نواحی پوست دارند.

AHA روی پوست باعث جدا شدن یک لایه از آن می شوند. این امر با گذشت زمان به از بین رفتن هایپرپیگمنتیشن و اسکارها کمک کرده و پوستی یکنواخت ایجاد می کند.

 

همچنین بخوانید:

درمان خانگی لک و تیرگی پوست (هایپرپیگمنتاسیون) (کلیک)

 

به حداقل رساندن خطوط ظریف پوست

AHA در کاهش خطوط ظریف پوست موثر است.

با افزایش سن کلاژن و الاستین موجود در پوست تجزیه می شوند. در واقع انعطاف پوست کاهش یافته و همین امر باعث ایجاد چین و چروک می شود.

این چروک ها در نواحی مانند اطراف چشم و پیشانی ایجاد شده زیرا در این نواحی پوست حرکت زیادی دارد.

AHA باعث افزایش سنتز گلیکوزآمینوگلیکان می شود. گلیکوزآمینوگلیکان نوعی کربوهیدرات پیچیده بوده که در آبرسانی و ارتباط سلول ها نقش دارد.

همچنین گلیکوزآمینوگلیکان در ضخیم شدن پوست و جلوگیری از ایجاد خطوط ظریف جدید موثر است.

 

جهت مشاهده و خرید محصولات ضد پیری داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

 

عدم تحمل اسید سیتریک و عوارض استفاده از آن

بیشتر اسید سیتریک مورد استفاده در محصولات تجاری، MCA بوده که از قارچ آسپرژیلوس نایجر تهیه می شود.

این قارچ با عنوان کپک سیاه نیز شناخته شده و یک عامل آلرژی زا است.

البته این امر به معنی این نیست که MCA یک کپک سیاه است و بیشتر افراد هیچ واکنش منفی نسبت به آن ندارند.

در صورتی که از نظر ژنتیکی مستعد آلرژی به کپک سیاه هستید، مصرف MCA منجر به ایجاد واکنش های التهابی مضر می شود. درد مفاصل، درد عضلانی و مشکلات گوارشی از جمله این موارد هستند.

به علاوه، اسید سیتریک طبیعی و مصنوعی می توانند عوارضی به دندان ها وارد کنند. به این ترتیب مصرف مقدار قابل توجهی اسید سیتریک با گذشت زمان باعث آسیب به مینای دندان می شود.

پس از خوردن و نوشیدن محصولات حاوی اسید سیتریک باید برای محافظت از دندان ها، دهان خود را شست.

همچنین درصورت استفاده از اسید سیتریک برای مراقبت از پوست، مراقب باشید زیرا غلظت بالای آن باعث تحریک پوست می شود.

به علاوه، اسید سیتریک باعث افزایش حساسیت به اشعه UVB شده و پوست را در معرض آسیب ها قرار می دهد.

بنابراین باید استفاده از اسید سیتریک (که اغلب با عنوان محصولات ویتامین C شناخته می شوند) را پیش از خواب انجام داده یا قبل از بیرون رفتن از ضد آفتاب دارای SPF استفاده کنند.

 

جهت مشاهده و خرید محصولات مراقبت از آفتاب داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

 

جمع بندی

اسید سیتریک به طور طبیعی در برخی مرکبان وجود داشته و pH آن بین 3 تا 6 است.

تولیدکنندگان از فرم مصنوعی اسید سیتریک (با نام MCA) در بسیاری از محصولات تجاری استفاده می کنند. این ماده از کپک سیاه تهیه شده و باعث ایجاد واکنش های آلرژیک در برخی افراد می شود.

این اسید پر کاربرد در نگهداری مواد غذایی نیز کاربرد دارد. با اینکه به طور کلی استفاده از اسید سیتریک بی خطر است اما افراد دارای پوست حساس یا آلرژی به اسید سیتریک باید برای پیشگیری از ایجاد عوارض از مصرف آن پرهیز کرده یا مقدار کمی از آن را استفاده کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.