آزمایش فلوسایتومتری برای CLL

فلوسایتومتری آزمایشی برای کمک به تشخیص علائم لوسمی مزمن لنفاوی (CLL) و تائید ابتلا به این بیماری است؛ تفسیر نتایج این آزمایش را بخوانید.

 

لوسمی مزمن لنفاوی (CLL) نوعی سرطان مغز استخوان و خون بوده که سرعت پیشرفت بسیار کندی دارد.

این بیماری گلبول های سفید خون به نام لنفوسیت های B یا سلول های B را تحت تاثیر قرار می دهد. با استفاده از آزمایش فلوسایتومتری (Flow cytometry) و بررسی سلول های خونی یا مغز استخوان می توان به تشخیص علائم بیماری و ابتلا به CLL پرداخت.

با استفاده از یک آزمایش شمارش کامل خون (CBC) می توان برای دریافت تشخیص، اجزای خون را با فلوسایتومتری بررسی کرد. نمونه برداری از مغز استخوان اقدام دیگری است که برای تشخیص CLL می توان از آن بهره برد.

آزمایش فلوسایتومتری همچنین در تشخیص مواد سلولی برای تصمیم گیری در خصوص گزینه های درمانی و اطلاع از نتایج آنها موثر است.

در این مقاله آزمایش فلوسایتومتری، روش کمک به تشخیص CLL، نحوه عملکرد و تفسیر نتایج آن مورد بررسی قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

سرطان خون یا لوسمی کودکان (کلیک)

 

روش کمک آزمایش فلوسایتومتری به تشخیص CLL

بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تشخیص CLL تا حد زیادی به شناسایی سلول های لوسمی زیر میکروسکوپ با جستجوی سموم خاص در سطح سلول بستگی دارد.

طبق یک مقاله در سال 2021، معمولا CLL نشان دهنده نشانگرها یا آنتی ژن های گلبول های سفید روی سطح سلول ها هستند. وجود یا عدم وجود چنین آنتی ژن هایی (که گاهی اوقات نشانگرهای خوشه ای متمایز یا CD نامیده می شوند)، به تشخیص قطعی CLL کمک می کند.

با این وجود فقط با توجه به ظاهر یک سلول، امکان متمایز کردن CLL از بیماری های دیگر از جمله لنفوم سلول منتل (با خواص میکروسکوپی مشابه) دشوار است.

 

همچنین بخوانید:

تشخیص سرطان با آزمایش خون (کلیک)

 

نحوه عملکرد فلوسایتومتری

فلوسایتومترها ابزاری برای مشخص کردن خصوصیات سلول ها یا ذرات در یک زمان هستند. این مشخصات عبارتند از:

• DNA کل
• بیان ژن DNA
• اندازه سلول
• ساختار سلول
• DNA تازه سنتز شده
• نوع و میزان گیرنده های سطحی خاص
• سیگنال دهی گذرا
• پروتئین های داخل سلولی

هر سلول دارای گروه های خاصی از آنتی ژن ها است. این آنتی ژن ها سلول منشا (رده سلولی) و میزان تغییر آن از یک سلول به سلول دیگر را مشخص می کنند.

تمایز سلولی نامی است که توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی به این فرآیند داده شده است. فلوسایتومتری در تشخیص وجود این آنتی ژن ها در سطح سلول موثر است.

پزشک پیش از آزمایش یک نمونه از خون یا مغز استخوان را برداشت می کند. سپس نمونه ها را با رنگ بیولوژیکی یا فلوروکروم ترکیب کرده و نشانگرهای سلولی خاص را با لیزر تحریک می کنند.

پس از آماده سازی، نمونه در محلول پایه نمک در برابر تغییرات pH رقیق می شود. تکنسین های آزمایشگاه این نمونه رقیق شده را روی یک لوله باریک قرار می دهند. سپس نمونه با یک لیزر یا چندین لیزر به طور همزمان جاری می شود.

ردیاب ها نور پراکنده و فلورسنت که پس از عبور سلول ها از پرتوهای لیزر ظاهر شده را خوانده و سیگنال ها را به داده های مورد استفاده پزشکان یا متخصصان تبدیل می کنند.

 

تفسیر نتایج آزمایش فلوسایتومتری برای CLL

سلول های معمولی دارای الگویی از آنتی ژن ها یا مولکول ها در سطح خود بوده که نشان دهنده نوع و بلوغ آنها است. این آنتی ژن ها برای نامگذاری دارای شماره CD هستند.

نتایج حاصل از فلوسایتومتری نشان دهنده اعداد CD شناسایی شده هستند. پزشکان از این اعداد برای مقایسه با سلول های معمولی و نامنظم استفاده کرده و به تشخیص می پردازند.

بر اساس یک مطالعه در سال 2018 حداقل مجموعه نشانگرهایی که پزشکان در تشخیص CLL به دنبال آنها هستند، شامل CD5، CD19، CD23، CD20، Kappa و Lambda هستند.

همچنین در این آزمایش نتایج پیش بینی تعیین می شوند. یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که CD38 و D49d نشانگرهای پیش بینی کننده ای هستند که تقریبا در نیمی از افراد مبتلا به CLL دیده می شوند. یک مطالعه در سال 2021 نیز ZAP-70 را با شکل تهاجمی تر CLL را مرتبط دانست.

 

پس از آزمایش فلوسایتومتری برای CLL

پزشک برای تشخیص CLL نتایج همه آزمایشات را به همراه سابقه پزشکی و علائم بررسی می کند.

این امر در تعیین ابتلا به CLL، مرحله بیماری و پیشرفت سرطان موثر است. همچنین با استفاده از این یافته ها می توان مشخص کرد که کدام درمان سرطان مناسب تر بوده و چگونه می تواند موثر باشد.

 

علائم CLL و سایر آزمایشات تخصصی

پزشک برای تشخیص CLL ابتدا معاینه فیزیکی را انجام و در صورت مشاهده علائم CLL، سابقه پزشکی را مورد بررسی قرار می دهد. اغلب تورم غدد لنفاوی، حساسیت به لمس ناحیه شکم و سایر علائم زیر مورد بررسی قرار می گیرند:

• ضعف
• لرز
• تب
• تعریق شبانه
• کاهش وزن
• احساس خستگی

با اینکه با استفاده از علائم می توان وجود CLL را بررسی کرد اما برای تشخیص آن به انجام آزماش هایی بیش از فلوسایتومتری نیاز است. سایر آزمایشات مورد استفاده برای تشخیص CLL عبارتند از:

• ریخت شناسی (مورفولوژی): متخصصانی مانند پاتولوژیست ها، هماتولوژیست ها و انکولوژیست ها نمونه مغز استخوان و اندازه و ساختار آنها را زیر میکروسکوپ بررسی می کنند. این امر به طبقه بندی لوسمی ها کمک می کند.
• CBC با دیفرانسیل: در این روش تعداد سلول های خون از جمله گلبول های قرمز، پلاکت ها و گلبول های سفید مختلف اندازه گیری می شود.
• اسمیر خون محیطی: در این روش بقایای غیرطبیعی گلبول های سفید خون که معمولا در سیستم لنفاوی یافت می شوند (اسماج سل یا سلول های سبدی) و هیچ مرز سلولی مشخصی ندارند، بررسی می شوند. تعداد بالای این سلول ها با سرطان خون در ارتباط هستند.

 

همچنین بخوانید:

آزمایش CBC (کلیک)

 

آزمایشات زیر نیز در نظارت بر درمان CLL موثر هستند:

• سطح ایمونوگلوبولین خون: در این روش آنتی بادی های موجود در خون اندازه گیری می شود. با توجه به اینکه سلول های CLL بر روی سلول های B (که آنتی بادی ایجاد می کنند) تاثیر می گذارند، افراد مبتلا به CLL سطح ایمونوگلوبولین پایینی داشته و در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به عفونت هستند.
• آزمایش مغز استخوان: این آزمایش در رد کردن سایر بیماری ها در مرحله تشخیص و بررسی میزان پیشرفت CLL موثر است. همچنین این روش در طول درمان و برای نظارت بر اثربخشی درمان مورد استفاده است.
• سطح بتا 2 میکروگلوبولین در خون: وجود سطح بالای این پروتئین در خون نشان ای از CLL پیشرفته تر است. بر اساس یک مطالعه در سال 2020، بتا 2 میکروگلوبولین به همراه اینترلوکین 4 و اینترلوکین 6 پیش بینی کمتری برای CLL دارند.
• سیتوژنتیک: رشد یک سلول (خون، مغز استخوان یا بافت دیگر) مستلزم تشخیص تغییرات کروموزومی زیر میکروسکوپ در آزمایشگاه است.
• هیبریداسیون فلورسنت درجا: در این آزمایش کروموزومی از نمونه مغز استخوان یا خون برای جستجوی ژن های خاص یا تغییرات کروموزومی استفاده می شود. این آزمایش از رنگ های فلورسنت خاصی برای اتصال به بخش های خاصی از کروموزوم ها استفاده می کند.

 

جمع بندی

آزمایش فلوسایتومتری برای تشخیص لوسمی مزمن لنفاوی (CLL) مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش از فناوری برای یافتن آنتی ژن ها در سلول استفاده شده تا به تشخیص CLL و نوع آن کمک کند.

پزشکان با تفسیر نتایج آزمایش فلوسایتومتری به همراه سایر آزمایشات خون، سابقه پزشکی و سایر علائم و نشانه ها به تعیین گزینه های درمانی و پیش بینی آنها می پردازد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.