راه های پیشگیری و درمان تبخال

مجموعه ای از تاول های ریز و برجستگی های قرمز رنگ را که معمولا در اطراف دهان و روی لب ها ایجاد می شوند، تبخال (زخم سرد یا cold sore) گویند. تبخال، یک وضعیت پوستی دردناک است که ممکن است برخی افراد در طول زندگی با آن درگیر شوند.

در این مقاله راه های پیشگیری و درمان تبخال بررسی شده است.

علت ایجاد تبخال (زخم سرد یا cold sore)

علت اصلی ایجاد تبخال، ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) است که از طریق تماس با بزاق یا مخاط فرد مبتلا منتقل می شود. پخش شدن این ویروس در بدن است که سبب ایجاد ضایعات تبخال روی پوست می شود، به همین علت پس از آلوده شدن فرد به ویروس هرپس حداقل یک هفته طول می کشد تا برای اولین بار ضایعات تبخال روی پوست او ظاهر شوند.

ویروس هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1)، پس از وارد شدن به بدن، داخل سلول های عصبی پنهان می شود، بنابراین هرگز منشاء این ویروس را نمی توان به طور کامل نابود کرد.

آیا همه افراد به تبخال (زخم سرد یا cold sore) مبتلا می شوند؟

تقریبا دو سوم از افراد در طول زندگی خود به ویروس HSV-1 مبتلا می شوند، اما فقط تعداد کمی از آنها تبخال را تجربه می کنند.

این مسئله مربوط به ژن های افراد است، بیشتر افرادی که به تبخال مبتلا می شوند، ژن هایی دارند که مربوط به نحوه عملکرد HSV-1 در بدن است، این مسئله می تواند دلیل اصلی ایجاد تبخال در برخی افراد باشد.

چه عواملی سبب تحریک ویروس HSV-1 و ایجاد تبخال (زخم سرد یا cold sore) می شوند؟

ویروس های HSV-1 در سلول های عصبی زندگی می کنند و تقریبا بیشتر اوقات خاموش هستند، اما عوامل محرکی سبب می شوند ویروس HSV-1 از سلول های عصبی خارج شده و فعال شود و ایجاد تبخال کند.

به عنوان برخی از اصلی ترین محرک ها می توان به اشعه آفتاب، تب، استرس و قاعدگی اشاره کرد. افرادی که یکبار تبخال را تجربه می کنند همواره حامل ویروس HSV-1  هستند و ممکن است با تحریک مجددا دچار تبخال شوند (برخی افراد تقریبا هر ماه دچار تبخال می شوند، برخی دیگر ممکن است دو بار در سال (یا کمتر) به تبخال دچار شوند).

تفاوت آفت و تبخال (زخم سرد یا cold sore)

تبخال معمولا روی لب ها و اطراف دهان ایجاد می شود، در حالیکه آفت داخل دهان ایجاد می شود، آفت ها ویروسی نیستند و منتقل نمی شوند و هیچکس نمی داند علت اصلی ایجاد آنها چیست.

مراحل شکل گیری تبخال (زخم سرد یا cold sore)

معمولا تبخال از زمان ایجاد شدن تا بهبود کامل مراحل زیر را سپری می کند:

قرمز شدن اطراف دهان –> سوزش پوست –> ایجاد زخم های تاولی  –> ترکیدن تاول ها –> پوسته پوسته شدن پوست تا زمان بهبود و ترمیم کامل پوست

تبخال (زخم سرد یا cold sore) چه زمانی منتقل می شود؟

ویروس هرپس همواره از طریق بزاق فرد مبتلا منتقل می شود. (حتی ممکن است فرد مبتلا به دلیل ژن های خود هرگز تبخال را تجربه نکرده باشد و از ابتلا به این ویروس مطلع نباشد)

همچنین در موارد زیر و افراد مبتلا به تبخال، احتمال انتقال ویروس هرپس به بالاترین حد خود می رسد و ممکن است ویروس از طریق تماس با پوست آسیب دیده نیز منتقل شود:

—   ایجاد خارش و قرمزی روی پوست به عنوان نشانه های بروز تبخال

—   ایجاد ضایعات تاولی تبخال

—   ترکیدن تاول های تبخال

—   زمانی که تاول های تبخال ظاهر شدند و پس از ترکیدن آنها، احتمال سرایت ویروس به بیشترین حد خود می رسد.

تبخال (زخم سرد یا cold sore) چگونه منتقل می شود؟

از طریق بزاق و مایعات بدن، ویروس ایجاد کننده تبخال (HSV-1) در ریشه سلول های عصبی لب های فرد مبتلا وجود دارد. (حتی زمانی که هیچ نشانه آشکاری از تبخال مشهود نباشد و یا فرد هرگز تبخال را تجربه نکرده باشد)

بوسیدن می تواند یکی از عوامل اصلی شیوع تبخال به حساب آید، از آنجاییکه ویروس تبخال اغلب در بزاق دهان زندگی می کند، ممکن است از راه استفاده از ظروف مشترک (لیوان، قاشق و …) نیز انتقال یابد.

رابطه جنسی دهانی نیز ممکن است برخی اوقات منجر به عفونت تناسلی همسر شود.

آیا می توان از انتقال تبخال (زخم سرد یا cold sore) جلوگیری کرد؟

بله، در صورتی که تبخال و یا علائم تبخال را دارید می بایست موارد احتیاط را بیشتر رعایت کنید.

از بوسیدن، استفاده مشترک از مسواک و ظروف فلزی مثل قاشق، چنگال، لیوان و … پرهیز کنید. همچنین از رابطه جنسی دهانی خودداری کنید.

این توصیه ها تا حد زیادی مانع گسترش و انتقال ویروس HSV-1 می شود، گرچه کاملا احتمال سرایت را صفر نمی کند.

روش های درمان تبخال (زخم سرد یا cold sore) کدام اند؟

ضایعات تبخال می توانند تا 2 هفته روی پوست باقی بمانند، هیچ درمانی برای تبخال وجود ندارد، اما کرم ها و ژل هایی هستند که می توانند علائم سوزش و درد تبخال را کاهش دهند، همچنین کمپرس سرد و گرم نیز می تواند موثر باشد.

آیا کرم ها و ژل های ضد ویروس در درمان تبخال (زخم سرد یا cold sore) موثر هستند؟

کرم های آنتی ویروس اغلب باعث می شوند زمان ترمیم و بهبود تبخال کوتاه تر شود، اما در صورتی موثر خواهند بود که از زمان ظاهر شدن اولین نشانه های تبخال استفاده شوند.

یکی از داروهای بدون نیاز به نسخه در درمان تبخال دوکوزانول است، همچنین آسیکلوویر و پنسیکلویر داروهایی هستند که می توان با نسخه پزشک برای درمان تبخال از آنها استفاده نمود.

روش مصرف داروهای ضد ویروس در درمان تبخال (زخم سرد یا cold sore)

همانطور که پیشتر ذکر کردیم، داروهای درمان تبخال در صورتی که از زمان بروز اولین نشانه های تبخال (مثل سوزش، قرمزی، خارش و …) استفاده شوند می توانند دوره ترمیم را کوتاه تر کنند.

فرد می بایست پیش از اشتعال کامل تبخال مصرف آسیکلوویر را شروع کرده و به مدت 5 روز، 5 بار در روز استفاده کند.

همچنین می توان با تجویز پزشک از والاسیکلویر هر 12 ساعت به صورت موضعی استفاده کرد.

فامسیکلویر نیز می تواند به صورت تک دوز به عنوان یک داروی خوراکی استفاده شود، همچنین با تجویز پزشک می توان از قرص آسیکلوویر روی لثه ها استفاده نمود تا به آرامی آزاد شود و در بزاق دهان حل شود.

آیا ممکن است تبخال (زخم سرد یا cold sore) به غیر از لب ها نواحی دیگری از صورت را درگیر کند؟

تبخال روی نواحی دیگر پوست صورت رایج نیست، اما آنها می توانند هر جای دیگر صورت مثل گونه، چانه یا بینی ایجاد شوند.

در اغلب افراد تبخال در صورت بروز مجدد، در همان منطقه قبلی ظاهر می شود.

آیا ممکن است تبخال (زخم سرد یا cold sore) روی بدن ایجاد شود؟

بله، اما بسیار نادر است، این اتفاق زمانی رخ می دهد که پوست دست فرد، با تبخال تماس داشته و سپس دست آلوده، منطقه ای از پوست بدن را که زخم شده و یا مناطق مخاطی بدن (دهان، بینی، ناحیه ژنیتال)  را لمس کند.

این تماس ممکن است منجر به عفونت پوستی هرپس شود، به منظور پیشگیری از این اتفاق، همواره دست های خود را با آب گرم و صابون بشویید و به ضایعات تبخال دست نزنید.

همچنین گاهی ممکن است HSV-1، چشم ها را درگیر کند و منجر به ایجاد تبخال چشمی شده که قرنیه را درگیر می کند. تبخال قرنیه اصلی ترین بیماری عفونی، منجر به کوری قرنیه در ایالت متحده به حساب می آید. بنابراین تبخال قرنیه می بایست در اسرع وقت درمان شود.

همچنین عقربک هرپسی نیز یکی دیگر از بیماری های ناشی از ویروس HSV-1 است، عقربک هرپسی، وضعیت دردناکی است که انگشتان را درگیر می کند و معمولا کودکان به آن مبتلا می شوند.

راه های پیشگیری تبخال (زخم سرد یا cold sore)

مهار کامل تاول های تبخالی و پیشگیری از ایجاد آنها دشوار است، اما توصیه های زیر می تواند احتمال ابتلا به تبخال را به حداقل برساند:

—   شناسایی و دوری از مواردی که سبب تحریک و ایجاد تبخال می شود.

—   مدیریت استرس از طریق مدیتیشن، موزیک، ورزش و…

—   تقویت سیستم دفاعی بدن با رعایت رژیم غدایی، خواب کافی و…

—   پرهیز از قرار گرفتن در تابش نور خورشید.

—   استفاده مداوم از ضد آفتاب و بالم لب های SPF دار.

پیشنهاد اویرو در مورد بالم لب SPF دار:

بوم لب محافظ و ضد آفتاب سبامد (جهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

بوم لب سبامد، یک محصول کامل برای کمک به ترمیم لب های خیلی خشک و آسیب دیده و بازگرداندن رطوبت به آنهاست، بالم لب سبامد از لب ها در برابر عوامل محرک خارجی مثل آسیب های اشعه آفتاب و باد حفاظت می کند، این محصول حاوی ویتامین E و روغن جوجوباست که سبب ترمیم و نرم شدن لب های ترک خورده می شود، بالم لب سبامد، علواه بر رطوبت رسانی لب ها از آنها در برابر آسیب های خارجی مثل شرایط هوایی حفاظت می کند.

 

 

بالم لب کیووی SPF30 (حهت مشاهده و خرید کلیک کنید)

بالم لب کیووی علاوه بر رطوبت رسانی عمقی لب ها و ترمیم خشکی پوست لب، دارای فاکتور محافظتی آفتاب (SPF30) است که سبب می شود از لب ها حتی در آب و هوای خشک و سرد و در مقابل آفتاب و باد نیز حفاظت کند.

 

 

روش مصرف بالم لب کیووی: قبل از قرار گرفتن در معرض آفتاب، باد، سرما و دیگر شرایط آب و هوایی خشن و یا هر زمان که لب ها خشک می شوند، روی لب های خشک و تمیز استفاده شود. برای بهره مندی از حداکثر نتایج هر 2 ساعت تجدید شود.

—   از مصرف محصول اطراف چشم خودداری کنید

—   در درمای زیر 30 درجه سانتی گراد نگهداری شود

چه زمان می بایست به پزشک مراجعه کرد؟

در موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

—   در صورتی که سیستم دفاعی بدن شما ضعیف است.

—   در صورت ابتلا به بیماری های تضعیف کننده سیستم ایمنی بدن و یا مصرف داوهای کورتونی

—   در صورت عدم بهبود ضایعات تاولی تبخال پس از دو هفته

—   در صورت شدید بودن و ملتهب بودن ضایعات تبخالی

—   درگیر شدن و ملتهب شدن چشم ها در اثر ابتلا به تبخال

—   ابتلا مکرر به تبخال های شدید