هیپرکلسمی در سرطان میلوما

مولتیپل میلوما نوعی سرطان خون است که یکی از شایع ترین عوارض آن هیپرکلسمی و نارسایی کلیه است، علائم و درمان آن را بخوانید.

 

هیپرکلسمی (Hypercalcemia) یکی از شایع ترین عوارض متابولیک مرتبط با سرطان مولتیپل میلوما است.

مولتیپل میلوما دومین نوع شایع سرطان خون پس از لوسمی است. بیماری مولتیپل میلوما (Multiple myeloma) نوعی سرطان است که سلول های ایمنی مغز استخوان (سلول های پلاسما) را تحت تاثیر قرار می دهد.

این بیماری به دلیل تمایل به تخریب استخوان ها نیز شناخته شده است. سرطان مولتیپل میلوما منجر به عوارض شدید می شود که عامل افزایش میزان رنج و مرگ مرتبط با این بیماری خواهد شد.

هیپرکلسمی یا سطح بالای کلسیم در خون یکی از عوارض شایع سرطان مولتیپل میلوما است. این وضعیت حدود 30% از افراد مبتلا به این بیماری در زمان تشخیص را درگیر می کند. سطوح بالای کلسیم در خون گاهی اوقات کشنده خواهد بود.

هیپرکلسمی در سرطان میلوما روند بیماری، چشم انداز و طول عمر بیمار را تحت تاثیر قرار می دهد.

در ادامه مقاله به بررسی هیپر کلسمی و به دنبال آن نارسایی کلیه در بیماران مبتلا به سرطان خون مولتیپل میولوما پرداخته، علائم و درمان های آن را توضیح خواهیم داد.

 

همچنین بخوانید:

بیماری مولتیپل میلوما: مراحل و درمان (کلیک)

 

ارتباط سرطان مولتیپل میلوما و هیپرکلسمی

استخوان ها دو نوع سلول دارند. این سلول ها به بازسازی استخوان جهت استحکام بیشتر کمک می کنند.

استئوکلاست ها (Osteoclasts) استخوان های قدیمی را از بین برده و استئوبلاست ها (Osteoblasts) استخوان های جدید ساخته و به حفظ فرم و یکپارچگی آنها کمک می کنند.

در سرطان مولتیپل میلوما، سلول های سرطانی موادی تولید می کنند که به استئوکلاست (سازنده استخوان ها) به جهت افزایش تجزیه استخوان پیام می فرستند. این مساله موجب افزایش سطح کلسیم در خون خواهد شد.

معمولا عوارض هیپرکلسمی در زمان تشخیص بیماری سرطان خون وجود دارد یا اینکه بعدها در دوره های بیماری سطح کلسیم خون بالا خواهد رفت.

روند دقیق بیماری هیپرکلسمی در بیماران مبتلا به سرطان خون میلوما هنوز مشخص نیست. چراکه همه افراد مبتلا به این نوع سرطان خون دچار افزایش سطح کلسیم خون (هیپرکلسمی) نمی شوند.

هیپرکلسمی اغلب افراد دارای حجم قابل توجهی از تومورها را درگیر خواهد کرد. این امر به احتمال زیاد به دلیل تخریب استخوان توسط سلول های سرطانی ایجاد می شود.

 

اثر هیپرکلسمی بر طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما

بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما که درگیر هیپرکلسمی نیز هستند، اغلب در مرحله پیشرفته سرطان خون قرار دارند.

یک بررسی در سال 2016 نشان داد که هیپرکلسمی به میزان چهار برابر بیشتر در مرحله 4 سرطان رخ داده و با عواقب منفی همراه است.

 

همچنین بخوانید:

میزان بقا و طول عمر در سرطان گرید 4 (کلیک)

 

یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که هیپرکلسمی به شدت با چشم انداز ضعیف و مرگ زودرس بیمار مرتبط است.

همچنین این وضعیت اغلب افراد مبتلا به لوسمی سلول پلاسما را به عنوان عوارض مراحل آخر مولتیپل میلوما تحت تاثیر قرار می دهد.

یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که لوسمی (سرطان خون) سلول پلاسما نیز با چشم انداز ضعیفی همراه است.

همچنین هیپرکلسمی در بیماران مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما موجب ایجاد سنگ کلیه، نارسایی کلیه و در نهایت آسیب دائم کلیوی خواهد شد.

یک مطالعه در سال 2021 نشان داد که نارسایی کلیه و عفونت علت اصلی مرگ زودرس در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما است.

یک مطالعه در سال 2017 بر روی 2129 فرد مبتلا به مولتیپل میلوما نشان داد که افراد مبتلا به این سرطان و دچار هیپرکلسمی عوارض زیر را خواهند داشت:

• کم خونی
• ترومبوسیتوپنی (پلاکت پایین خون)
• ناهنجاری های کروموزومی با خطر بالا

محققان در این بررسی، همچنین اعلام کردند که هیپرکلسمی در سرطان مولتیپل میلوما با ایجاد ضایعات استخوانی و کاهش عملکرد و نارسایی کلیه مرتبط است.

در واقع از 2129 فرد مبتلا به مولتیپل میلوما، 19.5 % در زمان دریافت تشخیص دچار هایپرکلسمی بودند.

این وضعیت درمان را پیچیده تر کرده و طول عمر بیماران مبتلا را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

علائم هیپرکلسمی در مولتیپل میلوما

علائم فرد مبتلا به هیپرکلسمی به سطح کلسیم در خون و میزان تغییر غلظت خون بستگی دارد.

بیمار مبتلا به هیپرکلسمی خفیف هیچ علائمی ندارد.

در صورت بروز علائم در هیپرکلسمی خفیف، موارد مبهم و غیراختصاصی زیر بروز خواهند کرد:

• خستگی و بی حالی
• درد عضلانی
• گرفتگی عضلات
• احساس بی قراری
• یبوست
• سایر مشکلات گوارشی

سایر علائم هیپرکلسمی در سرطان خون میلوما عبارتند از:

• از دست دادن اشتها
• خشکی دهان
• تشنگی بیش از حد
• تهوع و استفراغ
• ریتم غیرطبیعی قلب
• افسردگی
• تکرر ادرار
• تشنج

 

هیپرکلسمی می تواند به طور ناگهانی رخ داده و پیشرونده باشد. در برخی موارد هیپرکلسمی باعث بروز وضعیتی کشنده به نام بحران هیپرکلسمی خواهد شد. این امر منجر به نارسایی حاد کلیوی شده و علائم عصبی از گیجی تا کما ایجاد می کند.

 

گزینه های درمانی هیپرکلسمی در مولتیپل میلوما

به صورت کلی درمان هیپرکلسمی به علت زمینه ای و شدت آن وابسته است.

افراد مبتلا به هیپرکلسمی خفیف بدون علائم ممکن است نیازی به درمان نیاز نداشته باشند. با این وجود افراد دارای هیپرکلسمی با علائم شدید باید فورا درمان شوند.

درمان اولیه هیپرکلسمی (کلسیم زیاد خون) ، درمان سرطان خون میولومااست.

با اینکه مولتیپل میلوما یک بیماری بدون درمان است اما پزشکان برای کاهش سرعت روند تجزیه استخوان تلاش کرده و دفع کلسیم در کلیه ها را بهبود می دهند.

 

بیس فسفونات ها

بیس فسفونات ها داروهایی هستند که با مهار استئوکلاست، جذب مجدد استخوان و گردش آن را کاهش داده و به جذب کلسیم اضافی در جریان خون به داخل استخوان ها کمک می کند.

نمونه هایی از بیس فسفونات ها عبارتند از:

• پامیدرونات (Pamidronate)
• زولدرونیک اسید (Zoledronic acid)
• ایباندرونات (Ibandronate)

بیس فوسفات ها می توانند برای کلیه ها سمی باشند. پزشکان آنها را تنها در صورتی تجویز می کنند که مزایایی بیش از خطرات احتمالی داشته باشند.

 

توقف مصرف داروها

داروهایی که هایپرکلسمی را بدتر می کنند، عبارتند از:

• کلسیم
• ویتامین D
• ادرارآورها
• لیتیوم
• آنتی اسیدها

 

سرم نمکی

افراد مبتلا به هیپرکلسمی به دلیل ادرار و استفراغ زیاد دچار کمبود حجم غیرطبیعی پلاسما در خون خواهند شد.

این امر دفع کلسیم از طریق ادرار را دشوار و آسیب کلیوی را بدتر می کند. در بعضی از موارد نیز هیپرکلسمی در سرطان خون مولتیپل میلوما منجر به نارسایی کلیوی و قلبی خواهد شد.

برای پیشگیری از بروز این مشکل می توان از جایگزینی مایعات با از طریق IV (تزریق درون وریدی) استفاده کرد.

 

کلسی تونین و کورتیکواستروئیدها

پزشکان به جهت کاهش سریع سطح کلسیم، مصرف کلسی تونین را توصیه می کنند.

این هورمون عملکرد استئوکلاست ها را مهار کرده و دفع کلسیم از طریق کلیه ها را افزایش می دهد.

کورتیکواستروئیدها نیز به افزایش اثرات کلسی تونین، جلوگیری از تخریب استخوان، از بین بردن سلول های تومور و کاهش فعالیت و تولید سلول های ایمنی کمک می کنند.

 

مهار کننده RANKL

فعال کننده گیرنده لیگاند فاکتور هسته ای kB (RANK) یکی از واسطه های کلیدی برای تحریک استخوان است. مهارکننده های RANKL از جمله دنوزوماب (Denosumab) با اتصال به RANK عمل کرده و باعث از بین رفتن استخوان از طریق از بین بردن استئوکلاست در سطح استخوان خواهند شد.

البته این مهارکننده ها می توانند باعث هیپوکلسمی و کاهش سطح فسفات در خون خواهند شد.

 

دیالیز

همودیالیز به معنی تصفیه خون توسط دستگاه به جای کلیه است. در این روش خون از طریق دستگاه و فیلتر مخصوص عبور کرده و مواد زائد ریز موجود در خون از جمله کلسیم اضافی از طریق این فیلتر وارد مایع تمیزکننده ای به نام دیالیز خواهند شد.

ممکن است بعضی از افراد مبتلا به نارسایی قلبی یا کلیوی قادر به تحمل مایع درمانی با حجم بالا نباشند. طبق مطالعه ای در سال 2014، پزشکان در این موارد از همودیالیز با سطوح پایین کلسیم یا بدون آن در دیالیز استفاده می کنند.

 

همچنین بخوانید:

دیالیز چیست؟ انواع، نحوه انجام و عوارض (کلیک)

 

خلاصه

هیپرکلسمی شایع ترین عوارض مشاهده شده در افراد مبتلا به سرطان خون مولتیپل میلوما است.

در بیماران مبتلا به سرطان مولتیپل میلوما، این وضعیت ممکن است با عوارض دیگری از جمله نارسایی کلیوی نیز همراه گردد.

هیپرکلسمی در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما با چشم انداز ضعیف از جمله مرگ زودرس همراه اخواهد بودت.

البته همه افراد مبتلا به سرطان خون مولتیپل میلوما دچار افزایش میزان کلسیم خون نخواهند شد.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.