کاهش وزن و دیابت نوع دو

 وزن بدن رابطه کلیدی با بیماری دیابت نوع 2 (تیپ دو) دارد، چراکه این بیماری هم موجب افزایش وزن (چاقی) و هم کاهش وزن (لاغری) خواهد شد.

 

دیابت یک بیماری شامل قند خون (گلوکز) بالا است. این بیماری در دو نوع 1 و 2 طبقه بندی می شود.

در هر دو نوع بیماری بدن قادر با استفاده مناسب و بهینه از گلوکز نیست. گلوکز در خون جمع می شود (بالا رفته) و چون به سلول هایی که بدان نیاز دارند، نمی رسند، سبب عوارض جدی خواهند شد.

دیابت نوع یک عموما ارثی و دیابت نوع دو عموما ناشی از عوامل سبک زندگی است.

بسیاری افراد در سراسر دنیا به انواع بیماری دیابت مبتلا هستند.

یکی از نکات مهم در خصوص این بیماری رابطه بین دیابت (در اینجا نوع 2) و کاهش وزن (لاغری) و اضافه وزن (چاقی) است.

در واقع وزن نقش کلیدی در این بیماری دارد چراکه دیابت هم موجب چاقی و هم لاغری خواهد شد.

ابتلا به دیابت نوع 2 و عدم درمان آن موجب کاهش وزن (لاغری) می شود. همچنین برخی داروها برای درماندیابت نوع 2 وجود دارند که باعث کاهش وزن یا عدم تغییر وزن خواهند شد.

از سوی دیگر در شروع درمان با انسولین، افزایش وزن رخ خواهد. تقریبا هر فرد با استفاده از درمان های دیابت دچار این عارضه جانبی خواهد شد.

در این راستا، رعایت رژیم غذایی متعادل برای کنترل سطح قند خون و کمک به جلوگیری از افزایش وزن افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مهم است.

یک مطالعه در سال 2011 نشان داد که این موارد باعث پیشرفت در بهبود بیماری خواهند شد. این امر شامل مصرف وعده های غذایی متعادل از غذاهای مغذی و توجه به اندازه وعده ها است.

در این مقاله به بررسی رابطه  بین دیابت نوع 2 و کاهش وزن (لاغری) یا افزایش وزن (چاقی) می پردازیم. همچنین نکات و توصیه هایی در مورد رژیم غذایی مناسب را ارائه خواهیم داد.

 

همچنین بخوانید:

راههای جلوگیری از دیابت نوع دو (کلیک)

 

رابطه دیابت نوع 2 و کاهش وزن (لاغری)

سلول ها از قند برای تامین انرژی استفاده می کنند.

انسولین هورمونی است که به قند اجازه می دهد تا از جریان خون خارج شده و به سلول هایی که از قند استفاده می کنند برسد.

زمانی که فرد به بیماری دیابت نوع 2 مبتلا می شود، سلول ها به طور مناسب به انسولین واکنش نمی دهند.

به این وضعیت مقاومت به انسولین گفته می شود.

به این ترتیب لوزالمعده برای غلبه بر این مقاومت، انسولین بیشتری تولید خواهد کرد. و در نهایت، لوزالمعده قادر به تولید انسولین کافی برای وارد کردن مقدار کافی قند به سلول ها نخواهد بود.

این امر باعث افزایش سطح قند خون خواهد شد.

با توجه به اینکه سلول ها در این وضعیت قادر به دریافت انرژی مورد نیاز خود از طریق قند خون نیستند، بدن به تجزیه چربی پرداخته تا از آن برای انرژی استفاده کند. این منجر به کاهش وزن خواهد شد.

به این ترتیب کاهش وزن (لاغری) بدون دلیل از علائم دیابت نوع 2 محسوب می شود.

از علل واضح کاهش وزن می توان به رعایت خود خواسته رژیم غذایی، ورزش منظم یا مصرف ادرارآورها اشاره نمود.

 

همچنین بخوانید:

عوامل خطر دیابت نوع دو (کلیک)

 

رابطه دیابت نوع 2 و افزایش وزن (چاقی)

زمانی که داروها و سایر درمان های دیابت نوع 2 کمکی به کنترل قند خون نکنند، پزشک درمان با انسولین را تجویز خواهد کرد.

درمان انسولین در دیابت با افزایش وزن رابطه مستیقیمی دارد.

این امر در مورد 25% از افراد مبتلا به دیابت نوع 2 رخ داده و بیشتر افراد با استفاده از انسولین دچار افزایش وزن (چاقی) خواهند شد.

شواهد نشان می دهند این افزایش وزن در افرادی که از قبل دچار چاقی هستند، کمتر مشهود خواهد بود.

شایان ذکر است زمانی از درمان با انسولین استفاده می شود که فواید کنترل قند خون بسیار بیشتر از خطر ناشی از افزایش وزن باشد.

افراد می توانند با رعایت توصیه های رژیم غذایی متعادل اقداماتی مفید برای کاهش وزن خود انجام دهند.

مقاومت به انسولین که از مشخصه های دیابت نوع 2 است، می تواند باعث افزایش وزن شود.

زمانی که لوزالمعده انسولین بیشتری در واکنش به مقاومت به انسولین تولید کند، این هورمون به عضلات و کبد سیگنال ذخیره قند خون می دهند.

پس از پر شدن ظرفیت عضلات و کبد، قند خون اضافی توسط کبد برای ذخیره شدن به سلول های چربی فرستاده می شود. این امر نیز باعث افزایش وزن خواهد شد.

داروهای عامل افزایش / کاهش  وزن در دیابت نوع دو

برخی داروهای خوراکی از جمله گلی پیزید (Glipizide) و پیوگلیتازون (Pioglitazone) نیز باعث افزایش وزن خواهند شد.

همچنین داروهای دیگر از جمله متفورمین (Metformin)، لیراگلوتاید (Liraglutide) و داپاگلیفلوزین (Dapagliflozin) در برخی افراد باعث کاهش وزن شده و در بعضی دیگر هیچ تاثیری بر وزن نخواهند داشت.

بنابراین افراد می توانند در مورد بهترین گزینه های درمانی با پزشک خود مشورت کنند.

 

نکات و توصیه های رژیم غذایی

بر اساس اعلام انستیتو ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، تغذیه افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بخش مهمی از سبک زندگی متعادل محسوب می شود.

این امر به حفظ سطح قند خون در محدوده هدف و همچنین کاهش وزن یا حفظ آن کمک می کند. این فواید باعث افزایش انرژی و کمک به تاخیر در ایجاد عوارض دیابت خواهد شد.

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به دیابت شامل مصرف غذاهای مغذی از همه گروه های غذایی و به میزان مناسب است.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) از روش بشقاب (Plate Method) به عنوان راهنمای برنامه ریزی حمایت می کند.

این روش شامل مراحل زیر است:

• پر کردن نیمی از بشقاب شام با سبزیجات غیر نشاسته ای: برای نمونه می توان از کلم بروکلی، هویج، لوبیا سبز و کلم استفاده کرد.
• پر کردن یک چهارم بشقاب با کربوهیدرات ها: حداقل نیمی از این میزان باید شامل غلات سبوس دار از جمله جو دوسر، کینوا و برنج قهوه ای باشد. سایر کربوهیدرات ها شامل میوه، ماست، شیر و سبزیجات نشاسته ای از جمله ذرت و سیب زمینی هستند.
• پر کردن یک چهارم بشقاب با پروتئین بدون چربی: برای نمونه می توان از لوبیا، توفو، مرغ، بوقلمون یا تخم مرغ استفاده کرد.

همچنین افراد می توانند به همراه وعده غذایی خود از آب یا چای سرد (شیرین نشده) استفاده کنند.

 

همچنین بخوانید:

رابطه کربوهیدرات و دیابت (کلیک)

 

بر اساس توصیه NIDDK لازم است مصرف موارد زیر را محدود گردد:

• مواد غذایی حاوی سدیم (نمک) بالا
• شیرینی ها از جمله بستنی، آب نبات ها و نان و شیرینی ها
• غذاهای سرخ شده و غذاهای سرشار از چربی اشباع از جمله برش های چرب گوشت یا چربی ترانس از جمله غذاهای فرآوری شده حاوی روغن گیاهی هیدروژنه شده
• نوشیدنی های با قند افزوده از جمله چای سرد شیرین شده، نوشابه ها و نوشیدنی های انرژی زا

به علاوه، افراد باید مصرف الکل را محدود کنند. این محدودیت برای مردان شامل دو نوشیدنی در روز و برای زنان یک نوشیدنی در روز است. (نوشیدن الکل در دین مبین اسلام حرام است)

سایر توصیه های CDC در مورد رژیم غذایی عبارتند از:

• تمرکز بر مصرف غذاهای کامل: افراد باید تا حد ممکن از مصرف غذاهای فرآوری شده پرهیز کنند.
• کاهش مصرف کربوهیدرات های افزایش دهنده قند خون: برای پشیگیری یا کاهش این امر باید کربوهیدرات ها را با غذاهای حاوی فیبر، پروتئین یا چربی های خوب از جمله آووکادو و زیتون مصرف کرد. برای نمونه، مصرف میوه کامل به دلیل داشتن فیبر بهتر از نوشیدن آب میوه محسوب می شود.
• اندازه گیری کربوهیدرات های مصرفی: افراد باید تقریبا در هر وعده میزان مشخصی کربوهیدرات مصرف کنند. در واقع شمارش و تعیین محدودیت در مورد آنها به کنترل قند خون کمک می کند.
• محدود کردن حجم وعده غذایی: با توجه به اینکه بیشتر وعده های غذایی رستورانی بسیار بزرگ هستند، می توان نیمی از آن را مصرف کرده و نیمه دیگر را برای مصرف در وعده بعدی به خانه برد.

البته برنامه ریزی برای وعده های غذایی برای برآورده کردن نیازهای بهداشتی و بودجه افراد یک چالش است. بنابراین مشورت با یک متخصص تغذیه در این مورد مفید خواهد بود.

یک گزینه دیگر درخواست از پزشک برای ارجاع به خدمات مدیریت و آموزش دیابت است. این برنامه به آموزش تغذیه سالم، بررسی قند خون و کنار آمدن احساسی با دیابت کمک می کند.

 

سایر علائم دیابت نوع 2

از علائم دیگر دیابت نوع 2 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خستگی
• افزایش گرسنگی
• افزایش تشنگی و دفع ادرار
• تاری دید
• بی حسی یا گزگز دست و پا
• عدم بهبود زخم ها

اغلب این علائم طی چند سال و به آهستگی بروز می کنند. بسیاری از افراد نیز علائمی نداشته و بعضی دیگر علائم بسیار ملایمی را تجربه می کنند. گاهی اوقات نیز افراد تا زمان بروز یک عارضه مانند بیماری قلبی متوجه ابتلا به دیابت نخواهند شد.

 

همچنین بخوانید:

ارتباط بین خشکی دهان و دیابت (کلیک)

 

دیابت نوع 1 و کاهش وزن

بر اساس اعلام CDC، طی دیابت نوع 1، لوزالمعده  انسولین تولید نکرده یا مقادیر کمی از آن را تولید می کند. این امر باعث افزایش قند خون خواهد شد زیرا انسولین کافی برای ورود به سلول ها در دسترس قرار نمی گیرد.

در این وضعیت نیز مانند دیابت نوع 2 از انجایی که بدن به اندازه کافی قند خون مورد نیاز برای انرژی را دریافت نمی کند به تجزیه چربی ها پرداخته و از آنها به عنوان انرژی استفاده می کند. این امر باعث کاهش وزن خواهد شد.

 

خلاصه

دیابت با لاغری (کاهش وزن) و چاقی (افزایش وزن) رابطه دارد.

دیابت نوع 2 باعث کاهش وزن خواهد شد. برخی درمان های دیابت نوع 2 نیز می توانند باعث افزایش یا کاهش وزن شوند.

رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل قند خون افراد مبتلا به دیابت نوع 2 دارد.

به علاوه، زمانی که افراد دارای اضافه وزن باشند، از دست دادن حتی چند کیلوگرم وزن تاثیر بسیار زیادی در کنترل بیماری دیابت خواهد داشت.

به این ترتیب، برنامه ریزی غذایی از آن جهت مهم است که بر قند خون و وزن به عنوان دو عامل تعیین کننده پیشرفت دیابت تاثیر می گذارند.

افراد مبتلا به دیابت می توانند برای دریافت توصیه های شخصی و دریافت برنامه غذایی متعادل به یک متخصص تغذیه مراجعه کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.