بیماری قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس : انواع - علائم - علت و عامل ایجاد - درمان - تشخیص

بیماری قارچ سیاه یک عفونت قارچی جدی بوده که به علت گروهی از کپک ها به نام موکورمایست ایجاد می شود؛ علائم – تشخیص و درمان آن را بخوانید.

موکورمایکوزیس (Mucormycosis) یا بیماری قارچ سیاه (black fungus) یک عفونت قارچی جدی ولی نادر است. این بیماری پیشتر با نام زیگومایکوز نیز شناخته می شد.

گروهی از کپک های قارچی به نام موکورمایست عامل ایجاد این بیماری هستند.

این کپک ها به صورت فراوان در محیط وجود دارند. اغلب قارچ سیاه افراد دارای مشکلات سلامتی یا مصرف کننده داروهای کاهش دهنده توانایی بدن در مبارزه با میکروب ها و بیماری ها را تحت تاثیر قرار می دهد.

بیماری قارچ سیاه بیشتر به علت استنشاق هاگ های قارچی موجود در هوا و سپس ورود آنها به سینوس یا ریه ها ایجاد می شود.

همچنین بیماری قارچ سیاه می تواند به علت ورود قارچ های عامل از طریق بریدگی، سوختگی یا سایر آسیب های پوستی روی پوست ایجاد شود.

توجه

قارچ سیاه می تواند به صورت محدود و خوشه ای در گروه های خاص مانند افرادی که پیوند عضو انجام داده اند نیز ایجاد شود. اغلب هر ساله یک تا سه مورد از این خوشه ها توسط CDC بررسی می شود.

همچنین بخوانید:

انواع عفونت قارچی (کلیک)

بیماری قارچ سیاه چیست؟

همانطور که پیشتر گفته شد بیماری قارچ سیاه یک عفونت قارچی جدی اما نادر ایجاد شده توسط گروهی از کپک های قارچی است.

این قارچ ها بصورت فروان در محیط مانند خاک و مواد آلی پوسیده از جمله برگ، کامپوست یا چوب پوسیده وجود دارند.

تماس با هاگ های قارچی موجود در محیط باعث ایجاد بیماری قارچ سیاه می شود.

برای نمونه، عفونت های مربوط به ریه یا سینوس پس از تنفس این هاگ ها ایجاد می شوند.

اغلب انواع این بیماری، افراد دارای مشکلات سلامتی یا مصرف کننده داروهایی که توانایی بدن برای مقابله با میکروب ها و بیماری ها را کاهش می دهند، را تحت تاثیر قرار می دهد.

همچنین بخوانید:

عفونت سینوس : علائم و درمان (کلیک)

انواع

قارچ سیاه سینوس و مغز (Rhinocerebral): یک عفونت در سینوس ها و قابل سرایت به مغز است. این وضعیت بیشتر افراد دارای دیابت کنترل نشده و افرادی دارای پیوند کلیه را تحت تاثیر قرار می دهد.
قارچ سیاه ریوی (Pulmonary): این نوع قارچ سیاه بیشتر در افراد مبتلا به سرطان و افراد دارای پیوند اندام یا سلول بنیادی شایع است.
قارچ سیاه گوارشی (Gastrointestinal): اینوع خردسالان را بیش از بزرگسالان تحت تاثیر قرار می دهد. خطر ابتلا به این وضعیت در نوزادان نارس و کم وزن زیر 1 ماهه که با مصرف آنتی بیوتیک، جراحی یا داروهایی که توانایی بدن برای مقابله با میکروب ها و بیماری ها را کاهش می دهند، بیشتر است.
قارچ سیاه پوستی (Cutaneous): این نوع پس از ورود قارچ به بدن از طریق بریدگی های پوستی ایجاد می شود. احتمال ورود این عفونت از طریق سوختگی، خراش، بریدگی، جراحی یا سایر انواع ضربه های پوستی نیز وجود دارد. قارچ سیاه پوستی بیشتر افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف را تحت تاثیر قرار می دهد.
قارچ سیاه منتشر شده در بدن: در صورت ورود عفونت از طریق جریان خون و پخش شدن در سایر نواحی ایجاد می شود. این عفونت اغلب مغز را درگیر کرده اما می تواند باعث درگیر شدن سایر اندام ها از جمله طحال، قلب و پوست نیز شود.

همچنین بخوانید:

علت ایجاد لکه های پوستی قرمز که عفونت قارچی نیستند (کلیک)

منشا

قارچ های ایجاد کننده بیماری قارچ سیاه به طور طبیعی در محیط وجود دارند.

موکورومایست گروهی از قارچ های عامل قارچ سیاه بوده و در سراسر محیط به ویژه خاک و مواد آلی پوسیده از جمله برگ ها، کامپوست و کودهای حیوانی وجود دارد.

این قارچ ها در خاک بیش از هوا و در تابستان و پاییز بیش از زمستان و بهار متداول است.

هر روزه تعداد افراد زیادی در معرض هاگ های قارچی میکروسکوپی قرار می گیرند و احتمالا نمی توان به طور کامل مانع از تماس با موکورومایست ها شد.

البته این قارچ ها برای بیشتر افراد خطرناک تلقی نمی شوند.

با این وجود افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف تر با تنفس هاگ های موکورومایست دچار عفونت ریه و سینوس می شوند. عفونت ایجاد شده می تواند به سایر نواحی بدن انتقال یابد.

انواع قارچ های عامل

چندین نوع قارچ می توانند باعث ایجاد بیماری قارچ سیاه شوند.

این قارچ ها موکورومایست نامیده شده و از شاخه موکورال ها (Mucorales) هستند.

شایع ترین گونه های ایجادکننده موکورمایکوزیس یا قارچ سیاه شامل Rhizopus و Mucor هستند.

سایر عوامل موثر در ایجاد بیماری قارچ سیاه عبارتند از:

ریزوپوس (کپک نان سیاه) یا Rhizopus
Apophysomyces
Mucor
Rhizomucor
Cunninghamella bertholletiae
Syncephalastrum
Saksenaea
Lichtheimia

علائم بیماری قارچ سیاه

علائم بیماری قارچ سیاه وابسته به ناحیه ای که قارچ در آن رشد کرده متفاوت است. در صورت داشتن علائم مربوط به بیماری قارچ سیاه فورا به پزشک مراجعه کنید.

علائم قارچ سیاه ریوی عبارتند از:

علائم قارچ سیاه سینوس و مغز عبارتند از:

ایجاد ضایعات سیاه روی پل بینی یا بالای دهان که به سرعت تشدید شود.
تورم یک طرف صورت
گرفتگی بینی یا سینوس
تب
سردرد

علائم قارچ سیاه گوارشی عبارتند از:

قارچ سیاه پوستی

این نوع شبیه به تاول یا زخم بوده و ناحیه آلوده شده آن سیاه است.

علائم دیگر آن شامل:

درد
گرما
قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم

همچنین بخوانید:

انواع عفونت های قارچی پوست و درمان آنها (کلیک)

موکورمایکوزیس منتشر شده در بدن

این نوع بیشتر افرادی را درگیر می کند که از قبل دارای بیماری دیگری بوده اند. بنابراین پزشک نمی تواند تشخیص دهد که کدام علائم مربوط به قارچ سیاه است. در صورت ایجاد عفونت منتشر شده در مغز، تغییر وضعیت روحی و کما ایجاد می شود.

نحوه تشخیص و آزمایش بیماری قارچ سیاه

برای تشخیص بیماری قارچ سیاه باید سوابق پزشکی، علائم، معاینات فیزیکی و آزمایشات فرد مورد بررسی قرار بگیرند.

همچنین باید نمونه مایع تنفسی فرد مشکوک به وجود قارچ سیاه ریه یا سینوس به آزمایشگاه ارسال شود.

بیوپسی یا نمونه برداری از بافت باید توسط متخصص انجام شود. طی این عمل یک نمونه از بافت آسیب دیده از قارچ سیاه زیر میکروسکوپ یا طی کشت قارچ مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

همچنین وابسته به محل عفونت ممکن است به آزمایشات تصویربرداری از جمله سی تی اسکن ریه ها، سینوس ها یا سایر نواحی بدن نیاز پیدا شود.

همچنین بخوانید:

بیوپسی چیست؟ (کلیک)

نحوه درمان قارچ سیاه

قارچ سیاه یک عفونت جدی بوده و درمان آن فقط با داروهای ضد قارچی مانند آمفوتریسین بی، پوزاکونازول و ایزوکونازول انجام می شود.

این داروها به صورت درون وریدی (آمفوتریسین بی، پوزاکونازول و ایزوکونازول) و یا خوراکی (پوزاکونازول و ایزوکونازول) موجود هستند.

سایر داروها از جمله فلوکونازول، وریکونازول و اکینوکاندین تاثیری روی قارچ سیاه ندارند. اغلب قارچ سیاه برای برش بافت عفونی به جراحی نیاز دارد.

همچنین بخوانید:

داروهای ضد قارچ (کلیک)

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.