علت استفراغ و درمان

استفراغ روش بدن برای دفع مواد مضر است که معمولا مشکل جدی نیست، علت ها – عوارض – درمان و داروی ضد استفراغ و راه جلوگیری از آن را بخوانید.

 

یکی از روش های بدن برای دفع مواد مضر، استفراغ کردن است.

بروز استفراغ معمولا ناشی از یک علت یا مشکل جدی نیست و طی یک تا دو روز برطرف خواهد شد.

علت های زیادی برای استفراغ کردن افراد وجود دارد.

برخی علت های شایع استفراغ شامل مسمومیت غذایی، تهوع صبحگاهی بارداری، گاستروانتریت و بیماری حرکت است.

برخی مواقع نیز استفراغ کردن زنگ خطری برای نشان دادن یک مشکل جدی در بدن است.

بعنوان مثال برخی بیماری ها مانند آپاندیس سبب بروز استفراغ شده و نیاز به مراقبت های پزشکی دارند.

در صورت وجود خون در استفراغ، مشکوک بودن به مسمومیت و یا طولانی شدن مدت زمان استفراغ کردن بیش از 24 ساعت، لازم است با پزشک تماس بگیرید.

در این مقاله به بررسی علت های بروز استفراغ، عوارض ناشی از آن، داروی مناسب جهت درمان و راه های جلوگیری از بروز این وضعیت ناخوشایند را بررسی کرده ایم.

 

همچنین بخوانید:

12 علت شایع بروز حالت تهوع (کلیک)

 

علت های بروز استفراغ

برخی علت های احتمالی بروز استفراغ عبارتند از:

 

گاستروانتریت

گاستروانتریت یا آنفولانزای معده نوعی التهاب روده است. این وضعیت معمولا به علت ویروس، باکتری یا انگل ناشی از مصرف غذا یا آب آلوده رخ می دهد.

علائم گاستروانتریت عبارتند از:

•  سردرد
• تب
• استفراغ
•  دل درد
• اسهال

 

همچنین بخوانید:

رژیم غذایی آنفولانزای معده (گاستروانتریت ویروسی) (کلیک)

 

تهوع صبحگاهی

این وضعیت با عنوان تهوع و استفراغ بارداری نیز شناخته می شود و درحدود 80% از افراد در دوران بارداری را درگیر خواهد کرد.

شایان ذکر است با وجودیکه در نام آن از واژه صبح استفاده شده است، بروز آن در هر زمان از روز ممکن است.

تهوع و استفراغ برای بسیاری از افراد از علائم اولیه بارداری محسوب می شود. اغلب این وضعیت به خودی به خود برطرف خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

علائم اولیه و عجیب دوران بارداری (کلیک)

 

انسداد روده

برخی افراد به علت انسداد روده دچار استفراغ خواهند شد.

وجود انسداد روده مانع از عبور غذا و مایعات از دستگاه گوارش شده و در هنگام جمع شدن غذا یا مایعات در معده، استفراغ رخ خواهد داد.

 

همچنین بخوانید:

اختلالات و بیماری های گوارشی : علائم و درمان (کلیک)

 

مصرف سموم یا داروها

مصرف سموم از جمله مواردی که در سرب و بعضی از گیاهان و غذاها وجود دارند باعث بروز تهوع و استفراغ شدید خواهند شد.

داروهای مخلتفی که باعث بروز استفراغ می شوند، عبارتند از:

• آنتی بیوتیک ها
• داروهای شیمی درمانی
• مواد افیونی از جمله مورفین
• کانابیس (ماریجوانا)

افرادی که سم یا ماده شیمیایی مصرف کرده اند یا در مورد مسمومیت خود مشکوک هستند باید مراقبت های پزشکی دریافت کنند.

 

بیماری حرکت

بیماری حرکت زمانی رخ می دهد که سیگنال های حسی از گوش ها، چشم ها و عضلات داخلی با هم مطابقت نداشته باشند.

بیماری حرکت باعث ایجاد حالت تهوع و سرگیجه در هنگام سفر خواهد شد. بروز استفراغ نیز از دیگر علائم بیماری حرکت است. با این وجود افراد پس از سفر احساس بهتری خواهند داشت.

این وضعیت اغلب کودکان و افراد باردار را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

همچنین بخوانید:

سرگیجه و حالت تهوع: علت و درمان آنها (کلیک)

 

سندرم استفراغ دوره ای

سندرم استفراغ دوره ای یک اختلال نادر است که باعث استفراغ در فواصل زمانی مختلف خواهد شد. اغلب این وضعیت در دوران کودکی شروع شده و می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد.

بزرگسالان مبتلا به سندرم استفراغ دوره ای به علت مصرف مزمن ماریجوانا نیز دچار این اختلال خواهند شد.

 

همچنین بخوانید:

درمان سندروم استفراغ دوره ای (کلیک)

 

آپاندیسیت

آپاندیسیت وضعیتی است که طی آن آپاندیس عفونی و ملتهب می شود. اغلب این وضعیت باعث بروز درد شدید در سمت راست و پایین شکم خواهد شد.

آپاندیسیت علاوه بر درد باعث بروز تهوع، استفراغ، تب، اسهال یا یبوست نیز خواهد شد. افراد دارای علائم آپاندیسیت باید مراقبت های پزشکی دریافت کنند.

 

همچنین بخوانید:

آپاندیسیت حاد در کودکان و بزرگسالان : علت و علائم (کلیک)

 

پانکراتیت

پانکراتیت زمانی رخ می دهد که لوزالمعده ملتهب شود. این وضعیت باعث بروز درد ناگهانی در قسمت فوقانی و سمت چپ شکم (زیر استخوان سینه) خواهد شد.

افراد در این وضعیت دچار تهوع، استفراغ، اسهال، بی اشتهایی، تب و نبض سریع خواهند شد.

افراد دارای علائم پانکراتیت باید به کمک پزشکی دریافت کنند.

 

اختلالات مغزی و سیستم عصبی مرکزی

بعضی از اختلالات مغزی و سیستم عصبی مرکزی سبب بروز استفراغ خواهند شد.

این موارد شامل عفونت هایی از جمله مننژیت یا انسفالیت و سردردهای میگرنی هستند. بیماری هایی که باعث افزایش فشار داخل جمجمه می شوند از جمله آسیب به سر، خونریزی مغزی و تومورها نیز باعث بروز استفراغ خواهند شد.

 

 

علت روانی بروز استفراغ

استرس و اضطراب می توانند باعث تهوع و استفراغ شوند. سایر موارد از جمله پرخوری عصبی نیز موجب بروز استفراغ خواهند شد.

 

همچنین بخوانید:

پرخوری عصبی / بولیمیا : علائم، علت و درمان (کلیک)

 

عوارض استفراغ

اغلب استفراغ طی یک یا دو روز به صورت خود به خود برطرف خواهد شد. با این وجود، در صورتی که یک بیماری زمینه ای باعث بروز استفراغ شده باشد، این وضعیت ماندگارتر خواهد بود.

استفراغ مداوم باعث بروز عوارض مختلفی خواهد شد.

برخی عوارض ناشی از استفراغ عبارتند از:

• اختلال الکترولیت
• کم آبی بدن
• خراب شدن دندان ها
• سوء تغذیه

به جهت جلوگیری از عوارض ناشی از استفراغ بررسی راه های جلوگیری و درمان لازم است. شایان ذکر است که مصرف داروی مناسب در کنار سایر روش های جلوگیری و درمانی استفراغ از بروز عوارض ناشی از این وضعیت ناخوشایند پیشگیری می کند.

داروی ضد استفراغ

داروهای مخلتفی برای درمان استفراغ وجود دارد که پزشکان از آنها با عنوان داروی ضد تهوع یا ضد استفراغ یاد می کنند.

بعضی از داروهای ضد استفراغ با جلوگیری از رسیدن سیگنال ها به مرکز استفراغ مغز عمل کرده و بعضی دیگر حرکت غذا از طریق روده را تسریع می کنند.

برخی داروهای متداول برای درمان استفراغ عبارتند از:

 

متوکلوپرامید (Metoclopramide)

این دارو به طور مستقیم بر روی روده کار می کند. در واقع متوکلوپرامید با تحریک حرکت دستگاه گوارش، کمک به تخلیه معده و حرکت سریع غذا در روده باعث کاهش حالت تهوع خواهد شد. همچنین این دارو گیرنده های دوپامین در مغز را مسدود می کند.

افراد می توانند در صورت بروز استفراغ به دلیل مشکلات روده کند یا میگرن از این دارو استفاده کنند.

 

همچنین بخوانید:

متوکلوپرامید چیست؟ مصرف و عوارض (کلیک)

 

داروهای مسدود کننده دوپامین

این داروها با مسدود کردن فعالیت مواد شیمیایی در مغز با نام دوپامین عمل می کنند.

این موارد شامل داروی ضد استفراغ:

• پروکلرپرازین (Prochlorperazine)
• هالوپریدول (Haloperidol)
• کلرپرومازین (Chlorpromazine)
• پرفنازین (Perphenazine)
• پرومتازین (Promethazine)
• لوومپرومازین (Levomepromazine)

این داروها به درمان استفراغ ناشی از برخی  سرطان ها و درمان های سرطان کمک خواهند کرد.

همچنین افراد می توانند از این داروها برای درمان حالت تهوع ناشی از مصرف مواد افیونی استفاده کنند.

 

 

آنتی هیستامین ها

بعضی از آنتی هیستامین ها از جمله پرومتازین (Promethazine)، سیکلیزین (Cyclizine) و سیناریزین (Cinnarizine) نیز به درمان استفراغ کمک می کنند.

متخصصان معتقدند که این داروها با مسدود کردن گیرنده های هیستامین در مغز که باعث تهوع و استفراغ می شوند، عمل می کنند. افراد از این داروها برای درمان استفراغ به دلایل مختلف استفاده می کنند.

 

همچنین بخوانید:

آنتی هیستامین چیست؟ (کلیک)

 

هیوسین (Hyoscine)

این داروی ضد تهوع و استفراغ با مسدود کردن فعالیت ماده شیمیایی استیل کولین در مغز عمل می کند.

اغلب از این دارو برای درمان حالت تهوع ناشی از بیماری حرکت یا مشکلات گوش داخلی استفاده می شود.

 

داروهای مسدودکننده سروتونین

بعضی از داروهای مسدودکننده سروتونین شامل پالونوسترون (Palonosetron)، گرانیسترون (Granisetron) و اندانسترون (Ondansetron) هستند. این داروها فعالیت سروتونین در مغز و روده که باعث تهوع و استفراغ می شود را مسدود می کنند.

افرادی که به دلیل شیمی درمانی دچار استفراغ می شوند نیز از مصرف این داروها بهره مند خواهند شد.

 

سایر درمان های استفراغ

علاوه بر مصرف داروی مناسب جهت درمان استفراغ، سایر درمان های خانگی زیر نیز موثر خواهند بود:

• خوردن کراکرهای بی نمک
• نوشیدن چای زنجبیل
• تکنیک های ریلکسیشن
• طب سوزنی یا طب فشاری
• هیپنوتیزم

 

جلوگیری از استفراغ

با رعایت بهداشت به ویژه در مورد مصرف غذا می توان از بروز استفراغ جلوگیری نمود.

این مساله از مصرف تصادفی باکتری های ایجادکننده استفراغ جلوگیری خواهد کرد.

جهت اطمینان از ایمن بودن غذای مصرفی موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• شستن مرتب دست ها
• شستن میوه ها و سبزیجات
• استفاده از تخته های برش مجزا برای گوشت و سبزیجات
• نگهداری مواد غذایی در دمای مناسب
• نظافت میز و شستشوی سرویس ظروف تهیه غذا
• استفاده از دماسنج گوشت
• پخت کامل و مناسب گوشت، مرغ و ماهی

 

اگر دچار دچار حالت تهوع می شوید باید به جهت پیشگیری از بدتر شدن آن اقدام کنید.

برخی از اقدات موثر در جلوگیری از تهوع و به دنبال آن استفراغ عبارتند از:

• مصرف کراکرهای بی نمک به محض بیدار شدن
• مصرف وعده های غذایی کوچک و مکرر در طول روز به جای سه وعده غذایی سنگین
• پرهیز از مصرف غذاهای تند و پر ادویه
• نوشیدن جرعه های کوچک مایعات شفاف از جمله آب یا آب گوشت
• پرهیز از مصرف آب میوه های اسیدی
• مصرف داروهای ضد تهوع بدون نسخه

 

تماس با پزشک

با اینکه احتمالا استفراغ خود به خود برطرف خواهد شد اما در صورتی که ناشی از یک مشکل جدی باشد به مراقبت پزشکی نیاز خواهد داشت.

در صورت بروز شرایط زیر با پزشک صحبت کنید:

• تجربه حملات مکرر استفراغ
• طولانی شدن استفراغ برای بیش از 2 روز
• عدم توانایی حفظ مایعات در معده (و بالا آوردن آنها)
• سبز بودن استفراغ که نشان دهنده انسداد روده است.
• از دست دادن وزن قابل توجه از زمان شروع استفراغ
• بروز علائم کم آبی شدید بدن از جمله ضربان قلب سریع و دفع ادرار کم (یا عدم دفع ادرار)

 

در صورت مصرف هرگونه ماده سمی فورا به بخش اورژانس مراجعه کنید.

همچنین  در صورت مشاهده موارد زیر لازم است مراقبت های اورژانسی در نظر گرفته شود:

• درد شدید قفسه سینه در هنگام استفراغ
• سردرد شدید و ناگهانی
• درجه حرارت بالا و سفتی گردن
• درد شدید و ناگهانی شکم
• وجود خون یا چیزی شبیه پودر قهوه در استفراغ

 

خلاصه

استفراغ علت های مختلفی دارد. برخی دلایل شایع بروز استفراغ شامل عفونت یا تحریک روده، مصرف سموم، بیماری حرکت و تهوع صبحگاهی در دوران بارداری هستند.

داروهای مختلفی برای درمان استفراغ وجود دارند. بعضی از آنها سیگنال ها به مرکز استفراغ مغز را مسدود کرده و بعضی دیگر برای کاهش علائم بر روی تخلیه روده کار می کنند.

تکنیک های ریلکسیشن و تغییرات رژیم غذایی باعث بهبود علائم خواهند شد.

در صورت شدید بودن استفراغ لازم است تا با پزشک یا اورژانس تماس بگیرید. این وضعیت شامل سبز بودن استفراغ، وجود خون در استفراغ، مکرر بودن آن و بروز درد شدید در قفسه سینه، سر یا شکم خواهد بود.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.