فلبیت چیست؟ علائم - علت - درمان پزشکی / خانگی - تشخیص - عوارض - پیشگیری

به التهاب سیاهرگ یا وریدها فلبیت گفته می شود؛ علائم – علت – انواع – درمان های پزشکی / خانگی و روش پیشگیری از این وضعیت را بخوانید.

فلبیت (Phlebitis) اصطلاحی است که برای التهاب یک سیاهرگ یا ورید استفاده می شود. التهاب ایجاد شده می تواند ناشی از وجود یک لخته خون در ورید یا آسیب رسیدن به دیواره آن باشد. توده های دردناک زیر پوست، برافروختگی یا تیره شدن پوست از جمله علائم فلبیت هستند.

فلبیت بیشتر ناحیه ساق پا را درگیر کرده اما علائم آن می توانند روی رگ های سطحی بازوها، آلت تناسلی یا سینه ها نیز ایجاد شوند.

در صورتی که لخته خون باعث ایجاد التهاب شود، به آن ترومبوفلبیت گفته می شود.

اغلب ترومبوفلبیت در افراد بین 25 تا 50 سال (با میانگین سنی 40 سال) ایجاد می شود. همچنین مردان سه برابر بیشتر از زنان ترومبوفلبیت را تجربه می کنند.

این مقاله انواع، علائم، علت و درمان های پزشکی و خانگی فلبیت را مورد بررسی قرار می دهد.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره التهاب (کلیک)

انواع فلبیت

انواع فلبیت شامل دو نوع فلبیت سطحی و ترومبوز ورید عمقی (DVT) است.

فلبیت سطحی

فلبیت سطحی، رگ های نزدیک به سطح پوست را تحت تاثیر قرار می دهد. این وضعیت قابل درمان بوده اما چندان جدی تلقی نمی شود. اغلب این وضعیت با از بین رفتن التهاب برطرف می شود.

در صورت وجود لخته خون در ورید به آن ترومبوز ورید سطحی (SVT) گفته می شود.

ترومبوز ورید عمقی (DVT)

در DVT وریدهای بزرگتر دچار التهاب شده که علائم شدیدتری نیز دارند. این لخته های خونی دارای قابلیت جدا شدن و انتقال به ریه هستند. این وضعیت می تواند منجر به ایجاد آمبولی ریه (PE) شود.

در صورت مشکوک بودن به DVT به پزشک مراجعه کنید.

همچنین بخوانید:

آمبولی ریه چیست؟ علائم، میزان خطر و درمان (کلیک)

علل

لخته شدن خون در ورید یا آسیب به دیواره ورید دو علت اصلی ایجاد فلبیت هستند.

در این وضعیت وریدها به روش های زیر دچار آسیب می شوند:

تزریق درون وریدی مواد مخدر
قرار دادن کاتتر درون وریدی (IV)
تزریق دارو به داخل ورید

همچنین بخوانید:

علائم لخته شدن خون در بدن چیست؟ (کلیک)

همچنین طیف وسیعی از عوامل از جمله موارد زیر در ایجاد لخته خون موثر هستند:

سیگار کشیدن
چاقی
بارداری
بعضی از سرطان ها
دوره های طولانی بی تحرکی

علائم

در ادامه علائم فلبیت سطحی و فلبیت ورید عمقی بررسی می شوند.

فلبیت سطحی

علائم فلبیت سطحی عبارتند از:

حساس شدن به لمس
تورم
قرمز یا تیره شدن پوست
خطوط قابل مشاهده بر روی پوست
ایجاد ساختاری شبیه به طناب که از روی پوست حس می شود.
ایجاد گرما در ناحیه درگیر شده ورید

فلبیت ورید عمقی

این وضعیت می تواند بدون علامت باشد. با این وجود در صورت ایجاد علائم موارد زیر بروز پیدا می کنند:

ایجاد گرما در اندام آسیب دیده
درد در اندام آسیب دیده
تورم در اندام آسیب دیده
تغییر رنگ پوست

فلبیت در مقابل سلولیت

در برخی موارد فلبیت دارای علائمی مشابه با سلولیت است.

فلبیت به دلیل لخته شدن خون یا آسیب به دیواره ورید رخ داده ولی عامل ایجاد سلولیت عفونت باکتریایی است.

سلولیت باعث تاثیرگذاری روی لایه های عمیق پوست و چربی و بافت نرم زیر آن می شود.

علائم سلولیت که شبیه به فلبیت هستند، عبارتند از:

دردناک، حساس به لمس و گرم شدن پوست
قرمزی یا تیره شدن پوست
تورم

پوست پرتقالی و تاول روی پوست از دیگر علائم سلولیت هستند. بعضی از افراد نیز تب و لرز را تجربه می کنند.

احتمال ایجاد سلولیت در هر ناحیه ای وجود دارد اما اغلب پاها را تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به اینکه سلولیت یک عفونت باکتریایی است، می توان آن را با آنتی بیوتیک درمان کرد.

همچنین بخوانید:

تمرینات ورزشی برای رفع سلولیت (کلیک)

تشخیص

فلبیت با معاینه اولیه و اطلاع از علائم قابل تشخیص است. اغلب هیچ آزمایش خاصی برای این تشخیص انجام نمی شود.

البته در صورت وجود لخته خون می توان از سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI برای بررسی آن استفاده کرد.

آزمایش خون، آزمایش قابل استفاده برای بررسی لخته خون و برخی اختلالات انعقادی از جمله ترومبوفیلی است.

درمان

در برخی موارد فلبیت را می توان با درمان های خانگی و با توصیه پزشک درمان کرد. با این حال بعضی دیگر به درمان دارویی نیاز خواهند داشت.

درمان خانگی فلبیت

التهاب با داروهای ضد التهابی چون آسپرین یا ایبوپروفن قابل درمان است. البته در صورت تجویز داروی ضد انعقاد رقیق کننده خون توسط پزشک، باید از مصرف داروهای ضد التهابی بدون مشورت با پزشک پرهیز کرد.

در صورتی که فلبیت پا را تحت تاثیر قرار دهد، یکی از راهکارهای خانگی برای این مساله بالا نگه داشتن پا (کمک کننده به کاهش ورم) است. راهکار خانگی دیگر برای فلبیت پا استفاده از جوراب های فشاری موثر در کاهش تورم بوده البته پیش از استفاده باید با پزشک مشورت کرد.

همچنین بخوانید:

داروهای رقیق کننده خون (کلیک)

درمان های پزشکی

فلبیت ورید عمقی را می توان با مصرف یک داروی ضد انعقاد درمان کنند. این داروها رقیق کننده خون بوده و مانع از لخته شدن خون می شوند.

در صورت وجود لخته خون پزشک در خصوص استفاده از ترومبکتومی تصمیم گیری کند. ترومبکتومی یک عمل جراحی است که از بین بردن لخته خون از رگ کاربرد دارد.

اغلب در این روش از کشاله ران یک سیم و کاتتر وارد رگ خونی شده و سپس سیم تا حدی وارد شده تا به لخته خون برسد.

پس از رسیدن به لخته خون از روش های زیر برای برداشتن آن استفاده می شود:

استفاده از داروهایی برای از بین بردن لخته خون
ایجاد خلاء برای مکیدن لخته خون
استفاده از تجهیزات مکانیکی برای از بین بردن لخته خون

فیلتر ورید اجوف تحتانی (IVC) نیز برای این مسئله قابل استفاده است. این دستگاه کوچک در ورید اجوف که وریدی بزرگ در بدن است مورد استفاده قرار می گیرد.

IVC مانعی برای تشکیل لخته های خونی نیست اما از حرکت لخته به سمت ریه جلوگیری مس کند. در واقع استفاده از آن مانع از ایجاد PE یا آمبولی ریوی می شود.

همچنین بخوانید:

درمان و جلوگیری از لخته شدن خون (کلیک)

عوامل خطر

لخته شدن خون از علل شایع ایجاد فلبیت است. عوامل زیادی در افزایش احتمال ابتلا به لخته خون موثر هستند از جمله:

بارداری
بعضی از سرطان ها
چاقی
بی تحرکی
عدم فعالیت در مدتی طولانی از جمله پس از جراحی، زمان بیماری یا ریکاوری پس از آسیب دیدگی
سیگار کشیدن
نشستن طولانی از جمله در هنگام سفرهای طولانی
سن بالا
عمل جراحی

عوارض

DVT یکی از عوارض اصلی و مهم فلبیت است. در واقع DVT به وجود لخته در ورید و معمولا در ناحیه ساق پا اشاره دارد.

وجود لخته خون در ورید باعث ایجاد فلبیت می شود. این لخته خون می تواند حرکت کند و از طریق جریان خون به ریه ها برسد. در ادامه این امر باعث انسداد شریان ریوی و آمبولی ریوی یا PE می شود.

پیشگیری

با چندین روش زیر می توان از لخته شدن پیشگیری کرد:

استفاده از جوراب های فشاری
پرهیز از داشتن سبک زندگی بی تحرک
مصرف داروهای ضد انعقاد خون
ایستادن و حرکت پس از گذراندن بستری طولانی از جمله پس از جراحی، بیماری یا آسیب دیدگی
رسیدن به وزن متناسب یا حفظ آن

در صورت مجبور بودن به نشستن طولانی مدت (برای نمونه سفر بیش از 4 ساعت) هر 2 تا 3 ساعت بلند شده و راه بروید. پوشیدن لباس های آزاد و گشاد نیز کمک کننده هستند.

همچنین می توانند از تمرین های پا زیر استفاده کنند:

سفت و شل کردن عضلات ساق، همسترینگ و چهارسر
بالا و پایین بردن پاشنه و نگه داشتن انگشتان پا روی زمین
بالا و پایین بردن انگشتان پا و نگه داشتن پاشنه روی زمین

جهت مشاهده و خرید جوراب واریس های داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

چشم انداز

اغلب فلبیت سطحی بدون درمان یا ایجاد عوارض ماندگار از بین می رود.

فلبیت ورید عمقی شدیدتر بوده و به درمان های پزشکی نیاز دارد. در صورتی که لخته خون باعث ایجاد فلبیت ورید عمقی شده و فرد دچار DVT شود، وضعیت حتی می تواند با خطر مرگ نیز همراه باشد.

طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، یک سوم تا نیمی از افراد مبتلا به DVT دچار عوارض بلندمدت زیر در اندام آسیب دیده می شوند:

پوسته پوسته شدن
درد
تورم
تغییر رنگ پوست

همچنین بر اساس اعلام CDC، حدود یک سوم از افراد مبتلا به DVT طی 10 سال دچار عود این وضعیت می شوند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت داشتن علائم فلبیت به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند سطحی یا عمقی و شدید بودن فلبیت را تشخیص دهد.

در صورت ایجاد فلبیت عمقی باید بلافاصله برای درمان اقدام کرد.

جمع بندی

فلبیت اصطلاحی برای التهاب ورید است. لخته شدن خون و آسیب به دیواره ورید دو علت فلبیت هستند.

انواع فلبیت شامل دو نوع سطحی و فلبیت ورید عمقی هستند. فلبیت سطحی رگ های نزدیک به پوست را درگیر کرده و فلبیت ورید عمقی باعث آسیب به وریدهای عمیق تر می شود.

علائم انواع فلبیت شامل ایجاد توده های دردناک زیر پوست و قرمزی پوست هستند.

معمولا فلبیت سطحی جدی تلقی نمی شود. اما در صورت ایجاد لخته خون، فلبیت عمقی دارای علائم شدیدتری است زیرا ممکن است لخته با حرکت از طریق جریان خون منجر به آمبولی ریوی شود.

انواع فلبیت را می توان با داروهای ضد انعقاد خون درمان کرد. همچنین ممکن است استفاده از ترومبکتومی به عنوان یک عمل جراحی برای برداشتن لخته خون از ورید توصیه شود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.