علت بیماری نارکولپسی (حمله خواب) : علائم و درمان

برخی علائم بیماری نارکولپسی (حمله خواب) خواب آلودگی شدید – فلج خواب – توهم و کاتاپلکسی است، انواع – علت – درمان و داروهای آن را بخوانید.

 

اختلال نارکولپسی وضعیتی نادر و بلندمدت است که منجر به خوابیدن در زمان های نامناسب از جمله غذا خوردن، حرکت و رانندگی خواهد شد.

براوردها نشان می دهند که بسیاری افراد مبتلا به بیماری حمله خواب هستند. شایان ذکر است که معمولا این بیماری تشخیص داده نشده یا به اشتباه تشخیص داده می شود.

بیماری نارکولپسی معمولا در نوجوانی شروع می شود.

این اختلال یک بیماری مادام العمر است. همچنین تشخیص آن معمولا چندین سال زمان می برد.

در این مقاله به بررسی علت بیماری نارکولپسی، انواع، علائم، درمان و داروهای آن می پردازیم.

 

همچنین بخوانید:

ریز خواب یا میکرو اسلیپ چیست؟ (کلیک)

 

انواع نارکولپسی کدامند؟

پیش از بررسی علت و علائم نارکولپسی لازم است بدانید که این بیماری انواع مختلفی دارد.

دو نوع اصلی نارکولپسی عبارتند از:

 

نارکولپسی نوع 1

این وضعیت با عنوان نارکولپسی همراه با کاتاپلکسی نیز شناخته می شود.

نارکولپسی همراه با کاتالپسی شامل از دست دادن موقت کنترل عضلات است. (کاتاپلکسی به معنی از دست دادن کنترل عضلات بدن است).

در افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1، اغلب سطح هورمون مغزی هیپوکرتین (اورکسین) پایین است.

نارکولپسی نوع 1 می تواند در واکنش به احساسات ناگهانی منجر به کاتاپلکسی شده و در نتیجه منجر به احساس ضعف جسمانی یا حتی افتادن افراد شود.

افراد مبتلا به این بیماری در ساعات بیداری نیز دچار خواب آلودگی خواهند شد.

 

نارکولپسی نوع 2

این وضعیت با عنوان نارکولپسی بدون کاتاپلکسی شناخته می شود. زیرا افراد در این وضعیت از دست دادن کنترل عضلات مرتبط با نارکولپسی را تجربه نخواهند کرد. با این وجود اغلب در این وضعیت خواب آلودگی بیش از حد تجربه می شود.

معمولا افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 2 سطح طبیعی هیپوکرتین دارند.

 

علائم نارکولپسی

تمامی افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 یا نوع 2 علائم مشابهی را تجربه نمی کنند. در واقع شدت و فراوانی علائم در افراد مختلف مبتلا به نارکولپسی، متفاوت خواهد بود.

برخی علائم رایج نارکولپسی عبارتند از:

 

خواب آلودگی شدید در طول روز

اکثر افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 یا نوع 2 در ساعات بیداری احساس خواب آلودگی دارند. در نتیجه این امر تمرکز بر روی کارها برایشان دشوار خواهد بود.

شایان ذکر است که مدت زمان خواب شبانه نیز تاثیری بر خواب آلودگی بیش از حد آنها در روز نخواهد داشت.

 

همچنین بخوانید:

هایپرسومنیا: علائم، تشخیص و درمان (کلیک)

 

حملات خواب

بسیاری از افراد طی نارکولپسی علاوه بر خواب آلودگی شدید، بروز دوره های ناگهانی خوابیدن را تجربه می کنند.

این وضعیت می تواند در هر زمانی از روز رخ دهد. این موارد با اصطلاح حملات خواب شناخته شده و از چند ثانیه تا چند دقیقه بطول انجامیده و ممکن است تا چند مرتبه در روز رخ دهند.

 

همچنین بخوانید:

پرخوابی: خطرات، پیشگیری و دلایل (کلیک)

 

فلج خواب

فلج خواب (به زبان عامیانه بختک) به معنی ناتوانی موقت در حرکت، صحبت کردن یا بیدار شدن است. با اینکه این وضعیت بسیار شبیه به کاتاپلکسی است اما فلج خواب فقط در ابتدای بیداری رخ می دهد. این وضعیت بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد.

 

کاتاپلکسی در نارکولپسی نوع 1

کاتاپلکسی (Cataplexy) به معنی از دست دادن کنترل عضلات بدن است. احساسات ناگهانی یا شدید از جمله خنده، هیجان، ترس یا استرس باعث ایجاد این وضعیت خواهند شد. افراد مبتلا به کاتاپلکسی متوجه افتادن فک، مبهم شدن گفتار یا عدم کنترل اندام ها خواهند شد.

حمله کاتاپلکسی بین چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد. همچنین این وضعیت به ندرت یا برای چند مرتبه در روز رخ خواهد داد.

 

توهم

در برخی موارد فرد مبتلا به نارکولپسی دچار توهم شده و در هنگام بیداری فکر می کنند که چیزهایی دیده یا می شنوند.

 

سایر علائم نارکولپسی عبارتند از:

• مشکلات حافظه
• خواب منقطع شده و بی خوابی
• رفتار خودکار – ادامه دادن به کار یا فعالیتی بدون به یاد آوردن آن
• افسردگی

 

همچنین بخوانید:

خواب پریشی یا پاراسومنیا (کلیک)

 

علت بیماری نارکولپسی

بر اساس نظر محققان علت اصلی بیماری نارکولپسی همراه با کاتاپلکسی، پایین بودن سطح هورمونی طبیعی به نام هیپوکرتین (Hypocretin) است.

هیپوکرتین به تنظیم چرخه خواب به مغز کمک می کند.

برخی عوامل موجب کاهش سطح هیپوکرتین شده و در نتیجه منجر به نارکولپسی خواهد شد.

این موارد عبارتند از:

• سابقه ژنتیکی: نارکولپسی یک بیماری ژنتیکی نیست. با این وجود اما محققان معتقدند که از هر 10 نفر، 1 نفر دارای خویشاوند نزدیک با علائم مشابه است.
• اختلالات خود ایمنی: بر اساس اعلام سازمان ملی اختلالات نادر (NORD)، شواهد زیادی در آمریکا نشان می دهند که نارکولپسی یک اختلال خود ایمنی است. بیماری های خود ایمنی زمانی رخ می دهند که بدن آنتی بادی هایی تولید می کند که به سلول ها و بافت های سالم حمله می کنند. برخی مطالعات نشان می دهند که افراد مبتلا به نارکولپسی دارای آنتی بادی هایی هستند که به پروتئینی به نام TRIB2 حمله خواهند کرد. بخشی از مغز که هیپوکرتین تولید می کند، همان قسمتی است که پروتئین TRIB2 در آن ساخته می شود.
• آسیب به مغز: با اینکه این امر نادر است اما آسیب به بخش هایی از مغز که مسئول تنظیم الگوهای خواب هستند موجب کاهش سطح هیپوکرتین خواهد شد. این آسیب می تواند به دلایلی همچون ضربه، تومورها یا بیماری های مغزی رخ دهند.

 

همچنین بخوانید:

علائم انواع بیماری های خود ایمنی (کلیک)

 

شیوع نارکولپسی نوع 2 نامشخص است. زیرا به اندازه نارکولپسی نوع 1 مورد مطالعه قرار نگرفته و تشخیص آن دشوار است.

این وضعیت اغلب علائمی مشابه با نارکولپسی نوع 1 دارد، اما علائم آن در طول زمان تغییر خواهند کرد. علت های بروز نارکولپسی بدون کاتالپسی به طور واضح مشخص نیستند. در واقع بر اساس اعلام NORD، علت دقیق بروز نارکولپسی نوع 2 ناشناخته است.

برخی متخصصان معتقدند که نارکولپسی نوع 2 اصطلاحی نادرست است.

برای نمونه، یک مطالعه در سال 2018 نشان داد که نوجوانات مبتلا به نارکولپسی نوع 2 دارای علائمی هستند که با گذشت زمان بهبود می یابند.

بنابراین آنها اعلام کردند که پزشکان گاهی اوقات نارکولپسی نوع 2 را با سایر اختلالات خواب اشتباه می گیرند. بنابراین خواستار تحقیق بیشتر در مورد افرادی شدند که برای نارکولپسی نوع 2 به پزشک مراجعه می کنند.

 

سایر علت های احتمالی یا محرک های نارکولپسی نوع 1 یا نوع 2 عبارتند از:

• عفونت هایی از جمله آنفولانزای خوکی یا عفونت استرپتوکوکی
• تغییرات هورمونی از جمله بلوغ یا یائسگی
• تغییر ناگهانی در الگوهای خواب منظم
• استرس روانی عمده
• واکسن آنفولانزا Pandemrix – یک مطالعه در سال 2013 نشان داد که بین 1 در 57500 و 1 در 52000 نفر پس از دریافت واکسن آنفولانزا خوکی در انگلستان دچار نارکولپسی شدند.

 

شاین ذکر است جهت تائید موارد ذکر شده به عنوان علت بروز بیماری نارکولپسی، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

 

 

درمان

در حال حاضر درمانی برای نارکولپسی وجود ندارد. داروهای موجود و روش های سبک زندگی در کنترل و مدیریت بیماری نارکولپسی موثر خواهند بود.

 

داروهای نارکولپسی

پزشک با توجه به علائم فرد مبتلا به نارکولپسی درمان و داروهای مناسب وی را تجویز خواهد کرد:

 

خواب آلودگی شدید در طول روز

اغلب پزشکان برای افراد مبتلا به نارکولپسی که دچار علائم خواب آلودگی شدید هستند، از یک محرک سیستم عصبی مرکزی مانند مودافینیل (Modafinil) یا یک محرک شبه آمفتامین مانند متیل فنیدات (Methylphenidate) استفاده می کنند.

با این حال از یک داروی جدیدتری نیز به نام سولریامفتول (Solriamfetol) به عنوان مهارکننده انتخابی بازجذب دوپامین و نوراپی نفرین با اثرات تقویت کننده بیداری برای درمان خواب آلودگی در نارکولپسی افراد خاص استفاده می شود.

 

همچنین بخوانید:

هایپرسومنیا : علائم، تشخیص و درمان (کلیک)

 

برای کاتاپلکسی

بر اساس اعلام انستیتو ملی اختلالات عصبی و سکته مغزی، برخی  داروهای ضد افسردگی به کنترل کاتاپلکسی کمک می کنند.

داده های کارآزمایی بالینی به طور خاص نشان می دهند که مصرف داروهای ضد افسردگی که به طور انتخابی بازجذب نوراپی نفرین یا سروتونین را مهار می کنند باعث کاهش عوارض جانبی کاتاپلکسی خواهند شد.

همچنین گاهی اوقات پزشکان از یک داروی آرامبخش قوی به نام سدیم اکسی ‌بات (Sodium oxybate) استفاده خواهند کرد. اکسی بات ها به طور قابل توجهی به کاهش کاتاپلکسی کمک کرده و انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به کاتاپلکسی شدید هستند. کاهش کاتاپلکسی طی چند هفته درمان ایجاد شده و پزشکان دوز آن را به تدریج تنظیم خواهند کرد.

گزینه دارویی دیگر برای کاهش کاتاپلکسی، پیتولیسانت (Pitolisant) است. این دارو به عنوان جایگزین اکسی بات ها در افرادی استفاده می شوند که به اندازه کافی به داروهای ضد افسردگی سرکوب کننده خواب REM پاسخ نمی دهد.

 

تغییر سبک زندگی

تغییرات سبک زندگی زیر به کاهش علائم نارکولپسی کمک می کنند.

در صورت ابتلا به بیماری نارکولپس موارد زیر را در نظر بگیرید:

• حفظ سبک زندگی سالم و فعال با تمرینات بدنی فراوان
• داشتن یک برنامه خواب منظم شامل خوابیدن و بیدار شدن در ساعت مشخص
• انتخاب فعالیت های آرامبخش پیش از خواب از جمله حمام گرم
• چرت های منظم در طول روز (در صورت امکان)
• پرهیز از مصرف کافئین، الکل و سیگار کشیدن (به ویژه پیش از خواب)
• پرهیز از مصرف داروهای سرماخوردگی و آلرژی که خواب آور هستند.
• صحبت با خانواده، دوستان و متخصصان در مورد ایجاد شرایطی برای کاهش هرگونه استرس یا ترس

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره ریتم شبانه روزی (کلیک)

 

خلاصه

نارکولپسی دارای دو نوع همراه با کاتالپسی و بدون کاتالپسی است.

علائم هر دو نوع نارکولپسی شامل خواب آلودگی بیش از حد بوده که به طور ناگهانی رخ می دهند. همچنین از علائم دیگر آن می توان به فلج خواب و توهم اشاره کرد.

با این وجود بعضی از افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 دچار از دست دادن موقتی کنترل عضلات یا کاتاپلکسی و همچنین سطوح پایین هیپوکرتین خواهند شد. البته این عوارض در نارکولپسی نوع 2 رخ نخواهند داد. در صورتی که فرد مبتلا به نارکولپسی نوع 2 دچار کاتاپلکسی یا هیپوکرتین پایین شود، پزشکان تشخیص نارکولپسی نوع 1 را برای آنها در نظر می گیرند.

در حال حاضر هیچ درمانی برای نارکولپسی وجود ندارد اما مصرف داروها و تنظیم سبک زندگی به کنترل علائم آن کمک می کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.