دیابت نوع دو ارثی است ؟ | ژنتیک در دیابت نوع 2 | آزمایش ژنتیک دیابت | ژن های عامل دیابت

طبق مطالعات ژنتیک در ایجاد دیابت نوع 2 نقش داشته و این دیابت به نوعی ارثی است؛ با آزمایش ژنتیک می توان استعداد ابتلا به دیابت را بررسی کرد.

برخی ژن های خاص در ایجاد دیابت نوع 2 نقش داشته و این ژن ها باعث مستعد شدن افراد برای ابتلا به این بیماری می شوند. دیابت نوع 2 در مقایسه با نوع 1 رابطه قوی تری با سابقه خانوادگی افراد دارد. عوامل محیطی چون رژیم غذایی و ورزش نیز بر بیان ژن ها و ایجاد دیابت موثر هستند.

سن، عدم تحرک و چاقی از جمله عوامل خطر برای ابتلا به دیابت نوع 2 بوده اما ژن ها نیز در ایجاد آن نقش دارند.

معمولا دیابت نوع 2 بیشتر بزرگسالان بالای 45 ساله را درگیر کرده اما ایجاد آن در بین جوانان، نوجوانان و کودکان شایع تر شده است.

در این مقاله به بررسی ارتباط بین ژنتیک با دیابت نوع 2 و در واقع پاسخ به این سوال می پردازیم که آیا این دیابت ارثی است ؟

همچنین بخوانید:

تشخیص دیابت نوع 1 و 2 (کلیک)

ژنتیک در دیابت نوع 2

طبق اعلام انجمن دیابت آمریکا (ADA)، دیابت نوع 2 در مقایسه با دیابت نوع 1 رابطه قوی تری با سابقه خانوادگی دارد. به گفته این انجمن مطالعه ای بر روی دوقلوها نشان داد که ژنتیک نقش کلیدی در ایجاد دیابت نوع 2 ایفا می کند.

همچنین بر اساس اعلام ADA، نژاد نیز در ایجاد دیابت نوع 2 موثر بوده و این بیماری آسیایی ها، سیاه پوست ها و لاتین ها را بیش از سایر نژاد ها تحت تاثیر قرار می دهد. البته ممکن است این مساله کاملا با ژنتیک در ارتباط نباشد و عوامل دیگر نیز باعث ایجاد آن شوند.

عوامل محیطی چون رژیم غذایی و سبک زندگی بر خطر ابتلا به دیابت نوع 2 تاثیرگذار هستند. طبق اعلام ADA، با ورزش و حفظ وزن متناسب می توان مانع از ایجاد دیابت نوع 2 شد.

چاقی خود می تواند مساله مربوط به ژنتیکی باشد زیرا اغلب خانواده ها عادات غذایی مشابهی دارند. در نتیجه این امر افراد دارای استعداد ژنتیکی، خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 دارند.

همچنین بخوانید:

بررسی علل و پیامدهای چاقی بزرگسالان (کلیک)

کدام ژن ها در ایجاد دیابت نوع 2 نقش دارند؟

بر اساس یک بررسی در سال 2013، ژن های زیر با افزایش احتمال ایجاد دیابت نوع 2 رابطه دارند:

CAPN10: این ژن مسئول کد گذاری آنزیم های تجزیه کننده پروتئین ها است. این ژن به عنوان اولین ژن قطعی و تائید شده مرتبط با دیابت نوع 2 شناخته می شود.
TCF7L2: این ژن کد کننده پروتئین بوده و قوی ترین ارتباط با دیابت نوع 2 در همه گروه های نژادی را دارد.
ABCC8: این ژن در ترشح انسولین نقش دارد.
GCGR: این ژن گیرنده گلوکاگون است.
GCK: این ژن با آنزیم گلوکوکیناز (مسئول افزایش سرعت متابولیسم گلوکز) ارتباط دارد. در واقع این ژن به عنوان سنسور گلوکز عمل می کند.
GLUT2: این ژن مسئول کد گذاری انتقال دهنده گلوکز است. در واقع باعث تنظیم ورود گلوکز به سلول های بتا پانکراس می شود.
SLC2A2: این ژن ورود گلوکز به سلول های بتا پانکراس را تنظیم کرده و در ترشح انسولین نقش دارد.
HNF4A: این ژن مسئول تنظیم کردن کبد و لوزالمعده است.
HNF4A: این ژن هورمون انسولین است.
KCNJ11: این ژن کانال های پتاسیم بوده و باعث ترشح انسولین می شود.
LPL: این آنزیم لیپوپروتئین لیپاز بوده و در تجزیه تری گلیسیرید ها موثر است.
PPARG: این ژن مسئول تنظیم تمایز سلول های چربی است.
PIK3R1: این ژن در پیام رسانی انسولین نقش دارد.

احتمال به ارث بردن دیابت نوع 2 چقدر است؟

یک بررسی در سال 2013 در مورد نقش ژنتیک در بروز دیابت نوع 2 نشان داد که شانس به ارث رسیدن این بیماری به صورت زیر است:

مبتلا بودن یکی از والدین: 40% خطر مادام العمر در صورت مبتلا بودن یکی از والدین به دیابت نوع 2
والدین: 70% خطر مادام العمر در صورت مبتلا بودن والدین به دیابت نوع 2
خویشاوند درجه یک: ابتلای یکی از وابستگان درجه یک به دیابت نوع 2، باعث سه برابر شدن خطر بروز دیابت نوع 2 نسبت به سایر افراد می شود. خویشاوند درجه یک دارای 50% ژن مشترک با فرد بوده و شامل والدین، خواهر یا برادر هستند.

آزمایش ژنتیک دیابت

برای بررسی ژن های خاص و داشتن استعداد برای ابتلا به دیابت نوع 2 می توان از آزمایش ژنتیک استفاده کرد.

آزمایش ژنتیک در ایجاد انگیزه برای رعایت رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی به منظور کاهش خطر ابتلا به دیابت موثر هستند. در خصوص مناسب بودن انجام آزمایش ژنتیک دیابت با یک متخصص مشورت کنید.

همانطور که پیشتر گفته شد عوامل محیطی نیز در ابتلا به دیابت نوع 2 موثر است. در ادامه در خصوص این عوامل مطالبی ارائه می شود.

تعامل ژن و محیط

ژن ها با محیط خود در تعامل بوده و همین مساله باعث خاموش یا روشن شدن آنها می شود. این فرآیند که اپى ‌ژنتیک نام دارد و در ایجاد دیابت نوع 2 نقش دارد.

تغییرات اپى‌ ژنتیک باعث ایجاد تغییر در توالی DNA نشده اما بر بیان ژن ها تاثیرگذار است. به علاوه، عوامل محیطی از جمله رژیم غذایی، ورزش و عفونت با تغییرات اپی ژنتیک همراه هستند.

برای نمونه، بر اساس یک بررسی در سال 2020، کربوهیدرات ها و فیبرهای غذایی تعدیل کننده انواع ژنتیکی در دیابت نوع 2 هستند. سیگار کشیدن نیز دارای تاثیر مشابهی است.

پیشگیری از دیابت نوع 2

رژیم غذایی و عوامل رفتاری نیز در استعداد ژنتیکی ابتلا به دیابت نوع 2 نقش دارند.

عوامل سبک زندگی

در یک بررسی در سال 2020 عوامل سبک زندگی مرتبط با دیابت نوع 2 و موارد منجر به چاقی، استرس اکسیداتیو و مقاومت به انسولین مشخص شد. با کاهش یا حذف موارد زیر می تون به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 کمک کرد:

بی خوابی
مصرف الکل
سیگار کشیدن
آنتی بیوتیک ها
عدم فعالیت
فشار

همچنین بخوانید:

عوامل خطر دیابت نوع دو (کلیک)

عوامل رژیم غذایی

برای کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 لازم است که وزن خود را در محدوده ای مناسب حفظ کرد.

برای نمونه، مطالعه ای در سال 2020 در Lancet به بررسی تاثیر تغییر شدید در سبک زندگی بر جوانان مبتلا به دیابت اولیه پرداخت. محققان دریافتند که رژیم غذایی کم انرژی و انجام فعالیت بدنی با کاهش قابل توجه وزن و بهبود دیابت در بیش از 60% از شرکت کنندگان همراه بود.

همچنین بر اساس تحقیقات برنامه پیشگیری از دیابت، افراد مبتلا به چاقی با کاهش 5% تا 7% از وزن خود باعث ایجاد تاخیر در بروز دیابت یا پیشگیری از آن می شوند. مصرف وعده های غذایی کوچک تر، انتخاب غذاهای کم چرب تر و پرهیز از نوشیدنی های شیرین برای این امر موثر هستند.

به علاوه، بر اساس برخی تحقیقات، آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها و سبزیجات و همچنین منیزیم باعث کاهش خطر ابتلا به این بیماری می شوند.

همچنین بخوانید:

راههای جلوگیری از دیابت نوع دو (کلیک)

جمع بندی

دیابت نوع 2 دارای پیوند ژنتیکی بوده در نتیجه داشتن سابقه خانوادگی باعث افزایش احتمال ابتلا به این بیماری می شود. چندین ژن در بروز این بیماری نقش داشته که با انجام آزمایش ژنتیک می توان آنها را بررسی کرد.

با توجه به تاثیر عوامل محیطی در تغییر بیان ژن ها، با تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی می توان از ایجاد دیابت نوع 2 پیشگیری کرد.

برای نمونه، رسیدن به وزن متناسب یا حفظ آن، فعالیت بدنی و داشتن رژیم غذایی متعادل در کاهش خطر ایجاد دیابت نوع 2 موثر هستند همچنین عواملی از جمله سیگار کشیدن، استرس و بی خوابی باعث افزایش خطر بروز ابتلا به دیابت نوع 2 می شوند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.