سردرد هورمونی : علت - علائم - نشانه ها - درمان پزشکی / خانگی - پیشگیری

سردرد هورمونی علائمی با مشابه میگرن داشته و به دلیل کاهش سطح استروژن ایجاد می شود؛ علت – نشانه ها و درمان پزشکی و خانگی آن را بخوانید.

نوسانات سطح هورمون ها علت ایجاد سردردهای هورمونی هستند.

این سردردها با نام هایی چون سردرد میگرنی قاعدگی یا سندرم پیش از قاعدگی (PMS) نیز شناخته می شوند.

کاهش سطح استروژن در طول یک پریود علت ایجاد سردرد هورمونی است. البته این سردردها ممکن است در نتیجه یائسگی، بارداری و استفاده از قرص های ضد بارداری نیز ایجاد شوند.

این مقاله سردرد هورمونی، علت، علائم و نشانه ها، درمان های خانگی و پزشکی و راه هایی برای جلوگیری از ایجاد آن را مورد بررسی قرار می دهد.

همچنین بخوانید:

سر درد: علت، انواع و درمان (کلیک)

سردرد هورمونی

به هر نوع سردردی که در آن تغییرات در سطح هورمون باعث ایجاد درد یا سایر علائم شود، سردرد هورمونی گفته می شود.

طبق اعلام بنیاد ملی سردرد (NHF)، هورمون ها مسئول ایجاد واکنش درد هستند. آنها به عنوان بخشی از سیستم دفاعی بدن نسبت به وجود یک بیماری زمینه ای هشدار می دهند. در نتیجه، برخی افراد به علت هورمون ها، سردرد یا سایر دردها را تجربه می کنند.

همچنین بر اساس NHF، سروتونین عامل اصلی هورمونی برای ایجاد سردرد است. با این وجود، این نوع سردرد در زنان به دلیل تداخل سروتونین و استروژن (به عنوان عامل اصلی سردردهای میگرنی هورمونی) ایجاد می شوند.

برای نمونه، سطح استروژن کاهش یافته پیش از قاعدگی باعث ایجاد سردرد می شود.

علت ایجاد سردرد هرومونی

طبق اعلام AMF، علت اصلی ایجاد سردرد هورمونی تغییر سطح استروژن است.

همچنین بر اساس اعلام این سازمان، میزان نوسان هورمون (صرف نظر از میزان استروژن موجود) اصلی ترین علت ایجاد سردرد هورمونی است.

پریودها

میگرن قاعدگی یا در زمانی بین 2 روز قبل و 3 روز پس از قاعدگی ایجاد می شود. این وضعیت به احتمال زیاد ناشی از کاهش استروژن در این زمان است.

سردردهای PMS پیش از شروع دوره پریودی ایجاد می شوند.

یائسگی

طبق اعلام انجمن یائسگی آمریکای شمالی، برخی از خانم ها در دوره منتهی به یائسگی افزایش تعداد و شدت علائم دورهای میگرن را تجربه می کنند. احتمالا نوسانات هورمونی دلیل ایجاد این مساله است.

با این وجود برخی افراد پس از یائسگی دیگر علائم میگرن را تجربه نمی کنند.

همچنین بخوانید:

رابطه یائسگی و میگرن چیست؟ (کلیک)

بارداری

بر اساس اعلام Pregnancy, Birth, and Baby، تغییرات سطح هورمون ها عامل ایجاد سردرد در سه ماهه اول و سوم دوران بارداری هستند.

همچنین سردردهای میگرنی در چند ماه اول بارداری بدتر می شوند. این وضعیت با تثبیت سطح استروژن در مراحل بعدی بارداری بهبود می یابد.

طبق اعلام AMF، تقریبا 50% تا 80% از خانم های باردار مبتلا به میگرن، کاهش علائم را تجربه می کنند. این امر به دلیل افزایش سطح استروژن در دوران بارداری رخ می دهد.

داروهای ضد بارداری هورمونی

بر اساس اعلام خدمات ملی بهداشت بریتانیا (NHS)، قرص های ضد بارداری ترکیبی باعث بهبود سردرد ها می شوند.

با این وجود برخی افراد به ویژه در هفته اولی که مصرف قرص ها را ترک می کنند، دچار سردردهای مکرری می شوند. این وضعیت به علت کاهش سطح استروژن است.

بر اساس مطالعه ای در سال 2017، داروهای ضد بارداری استروژن با دوز پایین مانع از ایجاد علائم میگرن می شوند.

با این وجود باید در مورد ایمن ترین روش پیشگیری از بارداری با پزشک مشورت کرد.

همچنین بخوانید:

رایج ترین عوارض قرص های ضد بارداری (کلیک)

سایر عوامل موثر

طبق تحقیقاتی در سال 2012 زنان سه برابر بیش از مردان سردردهای میگرنی را تجربه می کنند. این افزایش سطح به دلیل نحوه تداخل هورمون ها در بدن است.

همچنین بر اساس همین مطالعه، درمان جایگزینی هورمون باعث ایجاد سردردهای میگرنی می شوند.

به علاوه، بعضی از محرک ها از جمله غذا، بو، نور یا استرس نیز در ایجاد سردرد موثر هستند.

نشانه های سردرد هورمونی

بر اساس اعلام بنیاد میگرن آمریکا (AMF)، میگرن قاعدگی به سردردی گفته می شود که زمان شروع آن بین 2 روز پیش از قاعدگی و 3 روز پس از آن باشد.

میگرن هورمونی اغلب میگرن بدون هاله است. با این وجود هاله می تواند پیش از شروع میگرن ایجاد. این سردردها اغلب شدید و ضربان دار بوده و از یک سمت سر شروع می شوند.

سایر نشانه های همراه با سردرد هورمونی عبارتند از:

استفراغ
حساسیت به نور
حالت تهوع

همچنین بخوانید:

10 روش ساده برای مبارزه با میگرن های قاعدگی (کلیک)

سردردهای PMS پیش از شروع قاعدگی ایجاد شده و علائم متفاوتی نسبت به علائم میگرن قاعدگی دارند.

سردردهای PMS دارای علائم زیر هستند:

تغییر اشتها
خستگی
آکنه
کاهش ادرار
میل شدید (هوس) به مصرف نمک، شکلات یا الکل
عدم هماهنگی
یبوست
درد مفاصل

درمان سردردهای هورمونی

مراقبت های پیشگیرانه و درمان های حاد اغلب جز برنامه اصلی سردردهای هورمونی به شمار می روند.

بعلاوه برخی پزشکان، خود مراقبتی و درمان های طبیعی مانند مصرف مکمل های منیزیم را مفید می دانند.

جهت مشاهده و خرید مکمل منیزیم از داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

درمان های طبیعی

مصرف مکمل منیزیم از جمله عوامل موثر در پیشگیری از ایجاد سردردهای هورمونی است.

برای اثربخشی باید 15 روز پیش از پریود تا شروع پریود بعدی اقدام به مصرف منیزیم کرد. این روش برای همه موثر نبوده اما AMF امتحان آن را آسان و ایمن می داند.

AMF درمان های طبیعی دیگری را نیز برای سردردهای هورمونی و میگرنی موثر می داند. با این وجود نباید این موارد را جایگزین توصیه های پزشکی کرد.

بعضی از درمان های طبیعی موفقیت آمیز عبارتند از:

مکمل های ویتامین و مواد معدنی
مراقبه (مدیتیشن)
طب سوزنی
تمرینات ذهن آگاهی
روغن های ضروری
غذا دارو (Nutraceuticals)

جهت مشاهده و خرید مکمل مولتی ویتامین ها از داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

درمان های خانگی و خود مراقبتی سردرد هورمونی

برخی اقدامات خانگی برای درمان سردرد هورمونی موثر هستند. دراز کشیدن در یک اتاق تاریک یا قرار دادن یک حوله مرطوب و خنک بر روی چشم ها و یا پیشانی از جمله این اقدامات کمک کننده هستند.

یوگا از دیگر روش های موثر برای میگرن به شمار می رود. طبق یک مطالعه در سال 2021، یوگا درمانی باعث بهبود کیفیت زندگی و کاهش دفعات دوره های میگرن می شود.

همچنین بخوانید:

حرکات یوگا برای درمان میگرن (کلیک)

همچنین NHS اقدامات خانگی زیر را برای کمک به درمان سردرد هورمونی موثر می داند:

پرهیز از استرس
مصرف میان وعده های کوچک و مکرر برای حفظ سطح قند خون
تلاش برای حفظ الگوی خواب منظم

درمان های پزشکی

سه فرم داروی موثر برای درمان سردردهای میگرنی حاد عبارتند از:

قرص: این موارد شامل ضد التهاب های غیر استروئیدی (NSAID) یا تریپتان های تند رهش از جمله زولمی تریپتان (Zolmitriptan)، آلموتریپتان (Almotriptan)، سوماتریپتان (Sumatriptan)، التریپتان (Eletriptan) یا ریزاتریپتان (Rizatriptan) هستند.
تزریق: این موارد با دور زدن معده به سرعت عمل می کنند. نمونه های تزریقی شامل سوماتریپتان و دی‌ هیدروارگوتامین (dihydroergotamine) هستند.
اسپری بینی: این موارد سریعتر از قرص ها عمل کرده اما دارای سرعت نمونه تزریقی نیستند. زولمی تریپتان، دی‌ هیدروارگوتامین و سوماتریپتان از جمله این اسپری های بینی هستند.

درمان در دوران پیش یائسگی و یائسگی

درمان در این دوران نیز دارای رویکرد مشابه و شامل مراقبت های حاد و پیشگیرانه است.

طبق یک مطالعه در سال 2018، پزشکان باید در خصوص درمان های مورد استفاده در دوران پیش یائسگی و یائسگی محتاظ بوده و سایر جنبه های سلامت کلی را در نظر داشته باشند.

برای نمونه، بعضی از افراد بیش از دیگران دارای خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی بوده و درمان با تریپتان ها به دلیل تداخل با سیستم قلبی عروقی برای آنها مفید نیست.

بنابراین باید در مورد بهترین روش درمانی در دوران یائسگی با پزشک مشورت کرد.

درمان در دوران بارداری یا شیردهی

در صورت تداوم سردردهای هورمونی باید با پزشک مشورت کرد.

طبق اعلام AMF، بعضی از پزشکان درمان های اضافی زیر را توصیه می کنند:

یوگا یا مدیتیشن
طب سوزنی
پرهیز از سایر محرک ها
کاهش استرس

با اینکه اغلب استامینوفن ایمن تلقی می شود اما زنان باردار یا شیرده نباید بدون مشورت با پزشک خود از هیچ دارویی استفاده کنند.

پیشگیری از سردرد هورمونی

مصرف داروهایی برای کاهش احتمال ایجاد میگرن و تغییر سبک زندگی از جمله روش های موثر برای پیشگیری از سردردهای هورمونی هستند.

طبق اعلام AMF، متخصصان گاهی اوقات استفاده آف لیبل از داروهای پیشگیرانه را توصیه می کنند. در این روش مصرف داروهایی توصیه می شوند برای پیشگیری از میگرن طراحی نشده اما می توانند مفید باشند.

داروهای متداول برای پیشگیری از سردردهای هورمونی عبارتند از:

NSAID ها: بهتر است این داروها را تقریبا 2 مرتبه در روز در هفته منتهی به قاعدگی مصرف کرد.
هورمون ها: این موارد در فرم های مختلف از جمله خوراکی، ژل یا پچ پوستی وجود داشته و باعث کاهش سطح هورمون های قاعدگی می شوند.
تریپتان ها: این داروها باید دو مرتبه در روز و در دوران قاعدگی مصرف شوند. آنها قابلیت پیشگیری از بروز سردردهای هورمونی را دارند.
مکمل منیزیم: این مکمل ها از پانزدهمین روز چرخه قاعدگی قابل مصرف هستند. باید مصرف آنها را تا زمان شروع قاعدگی ادامه داد.

هورمون درمانی نیز به تنظیم هورمون ها و پیشگیری از ایجاد سردرد کمک می کند.

در نهایت می توان برای پرهیز از سایر محرک های میگرن اقدامات زیر را انجام داد:

کاهش استرس
رعایت رژیم غذایی سالم و پرهیز از محرک ها
پرهیز از سایر عوامل محرک
ورزش منظم

زمان مراجعه به پزشک

در صورت ایجاد علائم جدید یا بدتر شدن علائم موجود، برای مضورت در خصوص شروع درمان یا تغییر برنامه درمانی خود به پزشک مراجعه کنید.

همچنین پیش از هرگونه تغییر در درمان فعلی با پزشک مشورت کنید.

جمع بندی

سردرد هورمونی که به سردرد میگرنی قاعدگی یا سردرد پیش از قاعدگی (PMS) نیز معروف است به علت کاهش سطح استروژن ایجاد می شود.

سردرد هورمونی نشانه هایی مشابه میگرن داشته و با سردرد شدید و ضربان دار و همچنین تهوع یا استفراغ همراه است.

سردردهای قاعدگی دارای علائمی مانند خستگی، درد مفاصل، آکنه و سایر موارد هستند.

تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای پیشگیرانه و مدیریت علائم حاد از جمله درمان های موثر برای این وضعیت هستند. بسیاری از خانم ها در دوران بارداری یا پس از رسیدن به دوران یائسگی بهبودی علائم را تجربه می کنند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.