غذاهای مضر برای دیابت | مواد غذایی مفید برای افراد دیابتی | نوشیدنی های پرهیزی برای دیابت

با رعایت رژیم غذایی سالم و مواد غذایی مناسب می توان به مدیریت دیابت کمک کرد؛ غذاها و نوشیدنی های مفید و مضر برای دیابت را بخوانید.

دیابت باعث ایجاد اختلال در توانایی پردازش قند خون یا گلوکز در بدن می شود. برای کنترل دیابت نیازی نیست که غذاهای مورد علاقه خود را کنار بگذارید. در واقع یک رژیم غذایی مناسب برای دیابت می تواند شامل همه ی غذاها اما به میزان کنترل شده باشد.

با رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل می توان به مدیریت علائم دیابت و کاهش ایجاد عوارض ناشی از این بیماری کمک کرد. با این حال برخی افراد مبتلا به دیابت از غذاهای مضر و مفید مطلع نیستند.

در ادامه غذاهای مضر و مفید برای پیش دیابت یا دیابت مورد بررسی قرار می گیرند.

همچنین بخوانید:

تشخیص دیابت نوع 1 و 2 : علائم و علت ها (کلیک)

پروتئین

پروتئین در ساخت، حفظ و جایگزین شدن بافت های بدن موثر هستند. اندام ها، عضلات و سیستم ایمنی از پروتئین تشکیل می شوند.

پروتئین نیز در بدن به قند تبدیل می شود اما این فرآیند بازده کمتری نسبت به تجزیه کربوهیدرات ها دارد.

پروتئین های پرهیزی

بهترین غذاهای پروتئینی مفید و مضر برای دیابتی ها به میزان چربی و انتخاب آنها وابسته است. غذاهای سرشار از پروتئین و چربی زیادی افزایش وزن و کلسترول را در پی دارند.

گوشت های فرآوری شده یا چرب

حتی مصرف مقادیر کم غذاهای حاوی گوشت قرمز از جمله گوشت گوساله، خوک یا بره برای دیابتی ها مضر بوده و منجر به افزایش خطر ابتلا به دیابت می شود.

بر اساس یک مطالعه در سال 2020، مصرف فقط 50 گرم گوشت قرمز یا ماهی در روز باعث افزایش 11% خطر دیابت می شود.

از دیگر مواد غذایی مضر و پرهیزی برای دیابتی ها عبارتند از:

دنده ها و سایر نواحی چرب گوشت قرمز
گوشت های پخته، سرخ شده و شور
گوشت سفید با پوست
ماهی سرخ شده
گوشت های فرآوری شده از جمله بیکن، هات داگ و گوشت های شیرین شده

گوشت های فرآوری شده مقادیر بالایی سدیم یا نمک دارند. افراد مبتلا به فشار خون بالا میزان مصرف سدیم را بررسی کرده و بیش از 2300 میلی گرم در روز از آن استفاده نکنند.

همچنین بخوانید:

وقتی پروتئین می خوریم چه اتفاقی در بدنمان می افتد؟ (کلیک)

پروتئین های مناسب برای مصرف افراد مبتلا به دیابت

پروتئین های مناسب برای افراد دارای دیابت، پروتئین های حیوانی مفید و غذاهای لبنی و گیاهی هستند.

پروتئین های گیاهی

در هنگام انتخاب پروتئین های گیاهی باید به میزان چربی و کربوهیدرات آن دقت کرد. بهترین مواد غذایی حاوی پروتئین های گیاهی و مفید برای دیابت عبارتند از:

ماهی
لوبیا
محصولات سویا
عدس
تخم مرغ
گوشت سفید بدون پوست
مغزها
توفو
غذاهای دریایی

پروتئین های حیوانی سالم

این افراد باید کم چربی ترین منابع پروتئین حیوانی از جمله موارد زیر را مصرف کنند:

ماهی به ویژه مواردی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. این موارد شامل ماهی تن، شاه ماهی یا سالمون هستند.
مرغ یا بوقلمون بدون پوست
گوشت قرمز کبابی
تخم مرغ کامل
برش های گوشت قرمز بدون چربی

لبنیات

لبنیات به تامین پروتئین، کلسیم و ویتامین های ضروری بدن کمک می کنند. البته محصولات لبنی حاوی قندی به نام لاکتوز هستند.

افراد مبتلا به دیابت قادر به مصرف لبنیات هستند اما باید میزان مصرف آن را با توجه به میزان کربوهیدرات مصرفی روزانه خود در نظر بگیرند.

بر اساس دستورالعمل های رژیم غذایی 2020 تا 2025 برای آمریکایی ها، مصرف روزانه حداقل 3 فنجان لبنیات توصیه می شود. با این وجود مصرف لبنیات پرچرب با افزایش سطح کلسترول خون و خطر بیماری های قلبی می شود.

دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 نیز در افزایش خطر ایجاد بیماری های قلبی عروقی موثر بوده و اغلب دیابت نوع 2 باعث چاق شدن افراد می شود. به همین دلیل بهتر است از لبنیات کم چرب و بدون قند اضافه استفاده کنند.

همچنین بخوانید:

دیابت نوع دو ارثی است ؟(کلیک)

بهترین گزینه ها عبارتند از:

ماست ساده بدون قند اضافه شده
شیر
پنیر کم چرب یا میزان متوسط پنیر پرچرب
پنیر کوتاژ

جایگزین های غیرلبنی شیر

شیرهای گیاهی از جمله شیر سویا، برنج، نارگیل، بادام یا جو دوسر گزینه های سالمی هستند اما باید انواع بدون قند آنها را مصرف کرد.

لازم به ذکر است که طبق جدیدترین دستورالعمل های غذایی فقط مصرف شیر سویا غنی شده، معادل لبنیات است. بقهی موارد سطح پروتئین پایینی دارند.

البته باید به خاطر داشت که شیرهای گیاهی به جز شیر جو دوسر و شیر فندق قند کمتری نسبت به شیر گاو ارائه می دهد.

همچنین بخوانید:

شیرهای گیاهی : انواع و فواید (کلیک)

کربوهیدرات ها

کربوهیدرات ها منبع مهمی برای تامین انرژی و دارای بیشترین تاثیر بر قند خون یا همان گلوکز هستند.

بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، افراددارای دیابت حدود نیمی از منابع مورد نیاز خود را با مصرف کربوهیدرات ها تامین می کنند. در واقع وجود کربوهیدرات های یکسان در هر وعده غذایی در ثابت ماندن سطح قند خون موثر است.

البته نکته مهمی که در خصوص کربوهیدرات ها وجود دارد انتخاب نوع مناسب است.

همچنین بخوانید:

کربوهیدرات ها : انواع، فواید و خطرات (کلیک)

کربوهیدرات های پرهیزی

سه نوع اصلی کربوهیدرات های موجود در غذا شامل نشاسته، قند و فیبر هستند. نشاسته و قندها مشکل ساز ترین و مضر ترین مواد غذایی برای دیابتی ها هستند. این مواد در بدن به گلوکز تجزیه می شوند.

کربوهیدرات های تصفیه شده

کربوهیدرات های تصفیه شده یا نشاسته ها پیش از ارائه به افراد از طریق فرآوری تجزیه می شوند. در نتیجه این مواد به سرعت توسط بدن جذب شده و به گلوکز تبدیل می شوند. در نتیجه این امر قند خون افزایش یافته و فرد بلافاصله پس از مصرف آنها احساس گرسنگی می کند.

درنتیجه کربوهیدرات های تصفیه شده از جمله مواد غذایی زیر برای دیابتی ها مضر بوده و باید از مصرف آنها اجتناب کنند. این موارد عبارتند از:

نان سفید
بسیاری از انواع نان و شیرینی ها
برنج سفید
بعضی غلات (سریال ها)
پاستا سفید
بعضی کراکرها

در واقع با نظارت بر کل کربوهیدرات های مصرفی در هر وعده غذایی می توان به حفظ سطح قند خون در محدوده مناسب کمک کرد.

همچنین بخوانید:

رابطه کربوهیدرات و دیابت (کلیک)

قندها

غذاهای شیرین، قند و کربوهیدرات های بی کیفیت بیشماری دارند. این مواد اغلب ارزش غذایی کمی داشته یا فاقد ارزش غذایی هستند و باعث افزایش شدید قند خون می شوند. این مواد همچنین منجر به افزایش وزن و خطر بیماری های قلبی و سکته مغزی می شوند.

غذاهای سرشار از قند و مضر برای دیابتی ها شامل محصولات پختنی از جمله دونات، کروسان، کیک و کلوچه و همچنین خمیر پیتزا هستند. بعضی دیگر از مواد غذایی قندی و مضر برای دیابتی ها عبارتند از:

شربت افرا و سایر شربت ها
انواع سس ها و چاشنی ها
آب نبات ها
ماست های میوه ای
نکتار آگاو و سایر شیرین کننده ها

بسیاری از محصولات فروشگاهی حاوی قند افزوده شده بوده که در برچسب مواد تشکیل دهنده آنها ذکر نمی شود. در برچسب های تغذیه ای برای قندهای اضافه شده به اصطلاحاتی مانند کنسانتره آب میوه، ملاس، عسل، شربت (سیروپ)، فروکتوز یا دکستروز اشاره می کند.

به همین دلیل بهتر است این افراد از محصولات فروشگاهی یا فرآوری شده پرهیز کنند.

همچنین بیماران دیابتی باید در خصوص مصرف میوه های خشک و آب میوه ها یا سالادهای فروشگاهی محتاط باشند زیرا بیشتر این موارد حاوی قندهای اضافی هستند.

شیرین کننده های مصنوعی دارای کالری کمی بوده اما بر اساس تحقیقات این مواد همچنان باعث ایجاد تاثیر منفی بر افزایش مقاومت به انسولین می شوند. البته مطالعات بیشتری باید در این خصوص انجام شوند.

کربوهیدرات های مناسب برای مصرف افراد مبتلا به دیابت

میوه ها، سبزیجات و غلات کامل به دلیل داشتن ویتامین ها، مواد معدنی و فیبرها از جمله غذاهای مفید برای افراد مبتلا به دیابت بوده و باید بر مصرف آنها تمرکز کرد.

همچنین بخوانید:

رابطه کربوهیدرات و دیابت (کلیک)

میوه ها و سبزیجات

میوه ها مانند مغزها و حبوباتی از جمله لوبیا، نخود فرنگی و عدس حاوی کربوهیدرات ها و فیبر با کیفیت بالا هستند. بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید مصرف این مواد غذایی مفید و موثر در کاهش جذب گلوکز را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

بر اساس اعلام دستورالعمل های رژیم غذایی 2020 تا 2025 برای آمریکایی ها، میوه ها و سبزیجات باید حداقل نیمی از بشقاب را اشغال کنند. با اینکه میوه ها در افزایش سطح قند خون موثر هستند اما این میزان کمتر از مصرف میان وعده های شیرین هستند.

مصرف میوه و سبزیجات زیر برای افراد دارای دیابت مفید است:

میوه های تازه و کامل
میوه های کنسروی یا منجمد بدون قند اضافی و شربت ها
سبزیجات غیر نشاسته ای خام، بخارپز، سرخ شده یا کبابی
سس سیب شیرین نشده
سبزیجات منجمد یا کنسروی بدون نمک یا حاوی سدیم کم

همچنین بخوانید:

میوه های پر قند : میوه های مضر برای دیابت کدامند؟ (کلیک)

غلات کامل و فیبرها

بدن نمی تواند تمام کربوهیدرات های غلات کامل را جذب کند و موارد جذب شده نیز دیرتر از کربوهیدرات های فرآوری شده وارد جریان خون می شوند.

به همین دلیل کربوهیدرات های غلات کامل کمتر در افزایش سطح قند خون موثر هستند. همچنین آنها احساس سیری طولانی تری ایجاد می کنند.

غلات کامل حاوی فیبر هستند. با اینکه فیبرها از نظر فنی کربوهیدرات محسوب شده اما در بدن به گلوکز تبدیل نشده و باعث افزایش کالری نمی شوند. در واقع فیبر یک کربوهیدرات سالم است.

دستورالعمل های رژیم غذایی 2020 تا 2025 برای آمریکایی ها، برنامه ریزی وعده های غذایی را بر اساس فضای اشغال شده در بشقاب توصیه می کند. برای نمونه، غلات کامل باید نیمی از بشقاب را اشغال کنند.

همچنین طبق توصیه این سازمان، باید پس از 2 سالگی به ازای هر 1000 کالری حداقل 14 گرم فیبر مصرف شود. افراد بالای 51 سال نیز باید به ازای هر 1000 کالری حداقل 28 گرم فیبر مصرف کنند.

نمونه هایی از غلات کامل عبارتند از:

آمارانت (دانه تاج ‌خروس)
برنج قهوه ای یا وحشی
جو
بلغور جو دوسر
ارزن
کینوآ

یک مطالعه در سال 2021 گسترش پیش دیابت و دیابت نوع 2 را در افرادی که بیش از 59.1 گرم غلات کامل به صورت روزانه مصرف می کردند، بررسی کرد. در این مطالعه مشخص شد که این افراد در مقایسه با افرادی که روزانه 30.6 گرم غلات کامل مصرف می کردند، دارای 34% خطر کمتر برای بدتر شدن وضعیت تحمل گلوکز بودند.

همچنین بخوانید:

چرا کینوا برای دیابت مفید است؟ (کلیک)

چربی ها

چربی ها منبع اسیدهای چرب ضروری از جمله امگا 3 بوده و بخشی جدانشدنی از رژیم غذایی سالم و متعادل به شمار می شوند. همچنین چربی ها در جذب ویتامین های A، D، E و K موثر هستند.

چربی ها شامل چهار نوع چربی های اشباع، ترانس، تک غیر اشباع و چند غیر اشباع هستند. میزان آنها در مواد غذایی را می توان از روی برچسب آنها بررسی کرد.

تمرکز بر حفظ انواع چربی مناسب در رژیم غذایی به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت بسیار مهم است.

چربی های پرهیزی

مصرف چربی های ناسالم باعث افزایش سطح کلسترولی شده که در مقاومت به انسولین نقش دارند. این امر باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت یا افزایش قند خون می شود.

چربی های اشباع

چربی های اشباع و مضر برای دیابتی ها اغلب در مواد غذایی حیوانی، روغن ها و غذاهای فرآوری شده وجود دارند. میزان چربی های اشباع مصرفی باید کمتر از 10% کالری روزانه باشند.

بعضی از غذاهای با محتوای چربی اشباع بالا و مضر برای دیابتی ها عبارتند از:

وعده های غذایی آماده
کره
گوشت خوک
روغن های خاص از جمله روغن پالم
سس مایونز پرچرب
سس ها و دیپ های خامه ای
سس های سالاد
نان و شیرینی ها
چیپس سیب زمینی
همبرگر
بیشتر فست فودها
سیب زمینی سرخ شده

چربی ترانس

هیدروژنه کردن فرآیندی برای تبدیل روغن مایع به چربی جامد است. در نتیجه این فرآیند چربی ترانس که ناسالم تر از چربی اشباع است به دست می آید.

دیابتی ها باید از مصرف هرگونه غذاهای مضر حاوی روغن هیدروژنه و غذاهای حاوی روغن مایع پرهیز کنند.

اغلب بسته بندی مواد غذایی در صورتی که حاوی مقادیر زیر 0.5 گرم چربی ترانس باشند از عدد صفر برای نشان دادن آن استفاده می کنند. بنابراین بهتر است به دقت مواد اولیه محصول را بررسی کنید.

چربی های مناسب برای افراد مبتلا به دیابت

طبق توصیه انجمن دیابت آمریکا، افراد باید بر مصرف غذاهای حاوی چربی های اشباع نشده و چند غیر اشباع مفید برای دیابت تمرکز کنند. این موارد سطح LDL یا کلسترول بد را کاهش داده و خطر بیماری قلبی و سکته مغزی را کمتر می کنند.

به علاوه، رژیم غذایی سرشار از این چربی ها از جمله رژیم مدیترانه ای تاثیر مثبتی بر نحوه متابولیسم گلوکز در بدن خواهد داشت.

چربی تک اشباع نشده

این چربی ها مفید برای دیابت در بسیاری از روغن ها، مغزها و میوه های سالم وجود دارند و عبارتند از:

آووکادو
بادام زمینی، کره بادام زمینی و روغن بادام زمینی
زیتون و روغن زیتون
روغن کانولا
روغن آفتابگردان
سایر مغزها و کره آنها از جمله بادام هندی، بادام و کره بادام

همچنین بخوانید:

چربی تک غیر اشباع : فواید و منابع غذایی (کلیک)

چربی چند غیر اشباع

این چربی در بعضی روغن ها، مغزها و سایر مواد غذایی وجود دارد. دو نوع سالم این چربی ها شامل اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 هستند.

غذاهای حاوی این چربی مفید برای دیابت عبارتند از:

تخم کتان و روغن تخم کتان
ماهی هایی از جمله سالمون، تن، شاه ماهی و ماهی خال مخالی
تخم مرغ
مغزهایی از جمله گردو
دانه چیا
توفو

نوشیدنی ها از جمله الکل

افراد دارای دیابت یا در معرض خطر ابتلا به آن باید در خصوص مصرف نوشیدنی ها نیز احتیاط کنند. بسیاری از نوشابه ها و آب میوه ها دارای کربوهیدرات ها و قندهای اضافی هستند.

چای، قهوه و نوشیدنی های بدون کالری و البته آب از جمله نوشیدنی های مناسب برای افراد مبتلا به دیابت است. برای طعم دار کردن آب می توان از برش های میوه استفاده کنند.

توجه داشته باشید که نوشیدنی های الکلی دارای قند و کربوهیدرات هستند. به این ترتیبباید مصرف نوشیدنی های الکلی به ویژه موارد زیر محدود شوند:

شراب های دسر
آبجو
نوشیدنی های الکلی حاوی میوه
نوشیدنی های الکلی ترکیبی شیرین شده

افراد دارای دیابت باید مصرف الکل را در میزان متوسطی حفظ کنند. یعنی آنها هرگز نباید بیش از 150 میلی لیتر شراب، 355 میلی لیتر آبجو و یا 45 میلی لیتر نوشیدنی الکلی 40% یا (80-proof spirit) مصرف کنند.

ایجاد تداخل با داروهای دیابت و کاهش شدید قند خون یا افت آن از دیگر دلایل مضر بودن مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی هستند.

این وضعیت علائمی شبیه به مسمومیت ایجاد کرده که تشخیص آن می تواند دشوار باشد.

همچنین بخوانید:

اثرات مصرف الکل بر بدن (کلیک)

جمع بندی

کلید تغذیه سالم انتخاب غذاهای مناسب و سالم از هر گروه غذایی است. مصرف درشت مغذی های مناسب باید در صدر توجه قرار بگیرند و از مصرف غذاهای فرآوری شده حاوی قند، نمک و چربی زیاد اجتناب شود.

با استفاده از یک راهنمای مربوط به دیابتی ها یا مراجعه به متخصص تغذیه می توان به طراحی یک برنامه غذایی مفید و شناخت مواد غذایی مضر کمک کرد.

با کمک آنها می توان میزان مصرف مواد غذایی، نوع آنها، زمان مصرف و میان وعده های مناسب را انتخاب کرد. این توصیه ها بر اساس عواملی از جمله وزن، میزان فعالیت، برنامه درمانی و اهداف سطح قند خون ارائه می شوند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.