انواع دوقلوها

انواع دوقلوها شامل دوقلوهای همسان – ناهمسان – نیمه همسان است که در این مقاله انواع آنها را بررسی و خطرات بارداری دوقلو را بیان کرده ایم.

 

دوقلوها بیش از چیزی که به نظر می رسد به دنیا می آیند.

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) در سال 2019 از هر 1000 زایمان در آمریکا 32.1 مورد مربوط به زایمان دوقلوها بوده است.

همانطور که می دانید دوقلوها انواع مختلف دارند. برخی دوقلوها کامل شبیه به هم و در یک جنسیت هستند. برخی دیگر در جنسیت های مختلف بوده یا شبیه به هم نیستند.

احتمالا با انواع دوقلوهای همسان و ناهمسان آشنا هستید اما چندین گونه نادر از آنها نیز وجود دارد.

در این مقاله به بررسی انواع دو قلوها شامل دوقلوهای همسان، ناهمسان، نیمه همسان و خطرات بارداری دوقلو پرداخته ایم.

 

همچنین بخوانید:

پیوند سلول های بنیادی (کلیک)

 

دوقلوهای همسان

براساس اعلام کتابخانه ملی پزشکی، دوقلوهای همسان / یک تخمکی (Identical twins) از یک تخمک بارور شده ایجاد می شوند. این تخمک پس از تقسیم شدن به دو رویان تبدیل می شود. این دو رویان تبدیل به دو نوزاد خواهند شد.

ترکیبات ژنتیکی با نام کروموزوم ها در هر دوی این نوزادان کاملا یکسان هستند. این امر به علت استفاده از یک تخمک و اسپرم برای هر دو آنها است.

به همین دلیل است که هر دو نوزاد در هنگام تولد، جنسیت یکسان و همچنین ویژگی های ژنتیکی یکسان از جمله رنگ چشم و مو پیدا می کنند.

با این وجود به دلیل تفاوت در محیطی که در آن متولد می شوند (فضایی که هر کدام در رحم داشتند) برخی تفاوت های جزئی در ظاهر آنها ایجاد می شود.

 

دوقلوهای همسان منحصربفرد

در این نوع بارداری، هر کدام از جنین ها راه جداگانه ای را طی کرده و به نوزاد تبدیل می شوند. آنها می توانند همسان یا غیرهمسان باشند.

 

• دوقلوهای آینه ای

این دوقلوها دقیقا مشابه تصویر یکدیگر در آینه هستند.

علت بروز این پدیده چیست؟

در یک بارداری دوقلوی معمولی تخمک در هفته اول پس از لقاح تقسیم می شود. این امر در بارداری دوقلوهای آینه ای 7 تا 12 روز پس از لقاح رخ خواهد داد. در واقع این زمان برای ایجاد تخمک راست و چپ کافی خواهد بود.

دوقلوهای آینه ای (Mirror twins) مشخصات زیر را دارند:

• موهای آنها به طور طبیعی در جهت مخالف هم رشد می کند.
• دندان های آنها در جهت مخالف هم رشد می کند.
• هر گونه علامت مادرزادی ایجاد شده روی بدن آنها در جهت مخالف هم ایجاد می شود.
• همچنین اغلب دست اصلی کاری آنها متفاوت است.

 

• دوقلوهای به هم چسبیده

دوقلوهای به هم چسبیده (Conjoined twins) در زمان زایمان از نظر فیزیکی به یکدیگر متصل هستند.

شایان ذکر است که این پدیده وضعیتی نادر است.

دوقلوهای به هم چسبیده معمولا از ناحیه قفسه سینه یا شکم به یکدیگر متصل هستند البته این نواحی متفاوت خواهند بود.

بعضی از دوقلوهای به هم پیوسته بیش از سایر انواع دوقلوهای به هم چسبیده، به یکدیگر متصل هستند. همچنین بیشتر آنها حداقل یک اندام حیاتی مشترک دارند.

با اینکه دوقلوهای به هم چسبیده از نظر جسمی وابستگی دارند، اما در واقع دو فرد جدا هستند.

آنها افکار و شخصیت منحصربفرد خود را دارند.

محققان در حال تحقیق در مورد یافتن علت ایجاد این دوقلوها هستند.

برخی متخصصان معتقدند که دوقلوهای به هم چسبیده زمانی ایجاد می شوند که تخمک بارور شده به طور کامل تقسیم نشود. این اتفاق زمانی رخ خواهد داد که تخمک بیشتر از 12 روز پس از لقاح تقسیم گردد.

دیگر متخصصان معتقدند که تخمک بارور شده در این وضعیت کامل تقسیم شده اما دوباره به هم متصل می شود.

بارداری دوقلوهای به هم چسبیده خطرناک است. اما پیشرفت جراحی ها موجب بهبود نتایج آن شده است.

حتی بعضی از آنها با جراحی می توانند به طور مستقل به زندگی ادامه دهند.

با اینکه یک مطالعه محدود در سال 2011 نشان داد که تنها 7.5% از دوقلوهای به هم پیوسته زنده می مانند اما هر سال پیشرفت هایی برای مراقبت از آنها ایجاد می شود.

 

• دوقلوهای انگلی

گاهی اوقات در هنگام رشد دوقلوها در رحم، یکی بزرگتر و غالب خواهد شد. در این میان رشد دیگری متوقف شده و شروع به وابستگی به جنین دیگر می کند. این دوقلوها به دوقلوهای انگلی (Parasitic twins) معروف اند که از نظر جسمی به یکدیگر پیوسته هستند.

با این وجود جنین کوچکتر به طور کامل شکل نگرفته و به تنهایی زنده نخواهد ماند. دلیل این امر توسعه نیافتن اعضای حیاتی از جمله مغز یا قلب او است.

در واقع حتی ممکن است جنین کوچکتر به عنوان فردی مجزا شناخته نشود. در واقع ممکن است جنین کوچکتر به صورت یک توده کوچک، اندام اضافی یا یک سر دیگر بر روی بدن جنین دیگر ظاهر شود.

انواع دوقلوهای انگلی به زیرگروه های زیر تقسیم می شوند:

• جنین در جنین: در این شرایط نادر یک جنین کوچک در بدن جنین بزرگتر ایجاد می شود.
• دوقلوهای آکاردیاک (Acardiac twins): در این شرایط به علت وجود یک جفت برای هر دو جنین، یک جنین جریان خون بیش از حد دریافت کرده و دیگری به اندازه کافی خون دریافت نمی کند.

نوع خفیف تر این وضعیت با عنوان سندرم انتقال خون دوقلو به دوقلو (TTTS) شناخته می شود.

در واقع دوقلوهای آکاردیاک فرم شدیدتری از TTTS را تجربه کرده که منجر به مشکلات رشد جنین خواهد شد.

بر اساس تحقیقات انجام شده در سال 2015، درمان هایی از جمله جراحی به بهبود این وضعیت کمک می کند.

 

• دوقلوهای زن و مرد یکسان

برخی مواقع در هنگام زایمان ممکن است برای دوقلوهای همسان جنسیت دختر و پسر در نظر گرفته شود.

در واقع این دوقلوها به عنوان مردان همسان با کروموزوم های جنسی XY ایجاد می شوند. اما مدت کوتاهی پس از تقسیم تخمک جهش ژنتیکی به نام سندرم ترنر رخ داده و یکی از آنها با کروموزوم X0 باقی می ماند.

بر اساس اعلام خدمات ملی بهداشت، این قل در بدو تولد زن تشخیص داده شده اما ممکن است دچار مشکلات رشد و باروری در مراحل بعدی زندگی شود. این جهش بر روی قل دیگر که در بدو تولد مرد تشخیص داده می شود تاثیرگذار نیست.

 

دوقلوهای ناهمسان

همه دوقلوها با یکدیگر یکسان نیستند. این دوقلوها با عنوان دوقلوهای ناهمسان/ غیرهمسان (Nonidentical twins یا Fraternal twins) شناخته می شوند.

دوقلوهای ناهمسان معمولا با ویژگی های منحصر به فرد خود متولد می شوند.

اصطلاح علمی برای دوقلوهای غیرهمسان، دیزگیوتیک (Dizygotic) است. این امر به دو تخمک بارور اشاره دارد (دوقلوهای دو تخمکی).

دوقلوهای دوتخمکی زمانی ایجاد می شوند که بدن مادر آنها دو تخمک همزمان آزاد کند. همچنین اسپرم های مختلفی هر تخمک را بارور خواهند کرد.

با توجه به اینکه دوقلوهای ناهمسان حاصل تخمک ها و اسپرم های متفاوت هستند، درصد کروموزوم های مشابه آنها مانند سایر خواهران و برادران آنها است.

بر اساس اعلام انستیتو ملی ژنوم انسانی، این میزان حدود 50% است. به همین دلیل این دوقلوها شبیه یکدیگر نیستند. همچنین در هنگام تولد جنسیت های متفاوتی خواهند داشت.

 

همچنین بخوانید:

تخمک گذاری چیست؟ زمان و علائم آن (کلیک)

 

دوقلوهای نا همسان منحصربفرد

• دوقلوهای ناهمسان با سنین مختلف

زمانی که فرد باردار می شود بدن او (به جز در موارد نادر) ترشح تخمک های جدید را برای لقاح احتمالی متوقف می کند.

پدیده ای تحت عنوان حاملگی مضاعف هنگامی رخ می دهد که تخمک دوم پس از بارداری آزاد شده و بارور می شود. هنگامی که این وضعیت در طول یک چرخه قاعدگی، دوبار رخ دهد به عنوان لقاح همزمان (Superfecundation) شناخته می شود.

در این وضعیت هر دو تخمک بارور شده رشدمی کند/ف اما یکی بزرگتر از دیگری خواهد بود.

 

• دوقلوهای با پدران مختلف

در صورتی که دو تخمک آزاد شده در یک چرخه قاعدگی توسط اسپرم های دو فرد مختلف بارور شوند این وضعیت رخ خواهد داد.

این امر با عنوان لقاح همزمان دو پدری است که با وجود شایع بودن در حیوانات، در انسان ها بسیار نادر است.

 

• دوقلوها با رنگ های مختلف پوست

با اینکه بسیار بعید است که دوقلوها با رنگ پوست های مختلف ایجاد شوند اما این وضعیت به سه روش رخ خواهد داد:

• زمانی که والدین رنگ پوست مختلف داشته باشد ممکن است هر یک از جنین ها شبیه به یکی از والدین خود شوند.
• در موارد بسیار نادر لقاح همزمان دو پدری نیز به دلیل دریافت ژنتیک هر دو پدر با رنگ پوست متفاوت، این امر ممکن است.
• همچنین زمانی که والدین از دو نژاد مختلف باشند، ممکن است هر کدام از جنین ها مشخصات یک نژاد را داشته باشند. گاهی اوقات هر کدام از آنها مواد ژنتیکی بیشتری را نسبت به دیگری دریافت خواهد کرد. این امر باعث تولد دوقلوهایی متفاوت از نظر نژادی خواهد شد.

 

آیا نوع سومی وجود دارد؟

به طور سنتی، علم برای دوقلوها، انواع همسان و غیرهمسان را در نظر می گیرد. اما نوع سومی با عنوان جسم قطبی یا دوقلوهای نیمه همسان نیز وجود دارد.

با اینکه دوقلوهای نیمه همسان از نظر علمی تایید نشده است اما یک بررسی در سال 2016 نشان داد که نوع سوم دوقلوها بیانگر شباهت زیاد دوقلوهای همسان هستند.

تخمک پس از آزاد شدن توسط تخمدان به دو نیمه تقسیم می شود. به نیمه کوچکتر جسم قطبی گفته می شود.

این جسم قطبی شامل تمام کروموزوم های لازم برای اتصال به اسپرم و ایجاد نوزاد است. البته با توجه به اینکه جسم قطبی مایع (یا سیتوپلاسم) بسیار کمی دارد، اغلب برای زنده ماندن بسیار کوچک است.

با این حال ممکن است جسم قطبی زنده مانده و بارور شود. در عین حال نیمه بزرگتر تخمک اولیه نیز توسط اسپرم جداگانه ای بارور خواهد شد. نتیجه این امر ایجاد دوقلوهای قطبی است.

دوقلوهای قطبی / دوقلویی جسم قطبی (Polar twins) کروموزوم های یکسانی از مادر گرفته و کروموزوم های متفاوتی را از پدر خود دریافت می کنند.

این یعنی آنها از یک تخمک و دو اسپرم ایجاد می شوند.

به همین دلیل ممکن است آنها در هنگام تولد جنسیت یکسان یا متفاوت داشته و شبیه به هم یا متفاوت باشند.

 

دوقلوهای نیمه همسان

تنها دو مورد زایمان دوقلوهای نیمه همسان گزارش شده است و این نوع بسیار نادر محسوب می شود.

در این وضعیت دو اسپرم جداگانه یک تخمک را بارور می کنند. سپس تخمک بارور شده به دو قسمت تقسیم می شود. بنابراین دوقلوهای نیمه همسان کروموزوم های یکسانی از مادر گرفته اما فقط حدود 50% آن را از پدر خود دریافت می کنند.

 

خطرات بارداری دوقلو

بارداری دوقلو ها با افزایش خطرات بروز برخی بیماری ها همراه است.

برخی خطرات بارداری دوقلو عبارتند از:

• جفت سر راهی: در این وضعیت جفت خیلی پایین تر از رحم قرار گرفته و دهانه رحم را می پوشاند.
• چسبندگی جفت: در این وضعیت جفت بیش از حد به دیواره رحم می چسبد.
• جدا شدن جفت: در این شرایط جفت از دیواره رحم جدا شده و باعث خونریزی، کمردرد و حساس به لمس شدن شکم خواهد شد.
• نارس بودن نوزاد: این امر به زایمان پیش از هفته 37 بارداری مربوط است.
• وزن کم در هنگام تولد: نوزاد با وزن کم به معنی به دنیا آمدن با وزنی کمتر از 2.5 کیلوگرم است.
• دیابت بارداری: در این وضعیت قند خون مادر در دوران بارداری بسیار بالا خواهد بود.
• فشار خون بارداری: در این وضعیت فشار خون مادر در دوران بارداری بسیار بالا خواهد بود.
• خونریزی پس از زایمان: این وضعیت پس از زایمان رخ داده و مادر به دلیل بیرون نیامدن جفت یا انقباض نادرست رحم دچار خونریزی شدید خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

عوارض بارداری (کلیک)

 

جمع بندی

معمولا دوقلوها همسان یا غیرهمسان خواهند بود. البته ایجاد نوع سوم با عنوان دوقلوی جسم قطبی یا نیمه همسان نیز ممکن است.

برخی انواع فرعی و نادر دوقلوها نیز وجود دارد. بسیاری از این موارد در شرایط غیرمعمول رخ می دهند.

بارداری دوقلو خطرات خاصی به همراه داشته و والدین باید در مورد مراقبت های مناسب پیش از زایمان آنها آگاه بوده و در مورد هر نوع نگرانی مراقبت پزشکی دریافت کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.