خواص زغال فعال

زغال فعال نوعی پودر سیاه، نرم، بدون بو و دارای خواص برای پوست صورت، دندان، اسهال، سلامت کلیه و عفونت است؛ کاربرد و عوارض آن را بخوانید.

 

 زغال فعال یک پودر سیاه، نرم و بدون بو است که طی فرآیند گرم شدن بیش از حد منابع طبیعی کربن از جمله چوب تولید می شود.

این پودر سیاه با اتصال به سموم مانع از جذب سموم در معده می شود. بدن قادر به جذب زغال نیست، به همین دلیل سموم متصل شده به زغال توسط مدفوع از بدن خارج می شوند.

خواص جذب سم زغال فعال دارای طیف گسترده ای از کاربرد و خواص آرایشی برای پوست صورت بوده اما هیچ کدام از این موارد از نظر علمی اثبات نشدند.

این ماده اغلب در بخش اورژانس برای درمان اوردوز استفاده می شود.

در این مقاله زغال فعال، کاربرد، خواص و خطرات احتمالی مصرف آن مورد بررسی قرار می گیرد.

 

زغال فعال چیست؟

زغال فعال با ماده موجود در قطعات زغال یا بخش های سوخته غذا متفاوت است.

برای ساخت زغال فعال مواد غنی از کربن از جمله چوب، زغال سنگ، پوسته نارگیل یا خاک اره در دمای بسیار بالا حرارت داده می شوند.

این فرآیند تولید زغال فعال باعث جذب بالای آن شده و به آن اجازه می دهد تا به مولکول ها، یون ها یا اتم ها متصل شده و آنها را از مواد محلول جدا کند.

این فرآیند فعال سازی، زغال را از مولکول های جذب شده قبلی جدا کرده و محل اتصال آن را آزاد می کند. همچنین این فرآیند باعث کاهش منافذ زغال و ایجاد حفره های بیشتری در هر مولکول و افزایش سطح کلی آن می شود.

در واقع یک قاشق چایخوری زغال فعال مساحتی معادل یک زمین فوتبال دارد.

 

کاربرد زغال فعال

کاربرد زغال فعال برای درمان اضطراری اوردوز یا مسمومیت توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) تائید شده است.

برخی افراد به دلیل خواص پاک کنندگی قوی سموم، زغال فعال را به عنوان درمانی برای فهرست فزاینده ای از بیماری ها و آلودگی های پوست صورت استفاده می کنند.

البته تحقیقات جامع و قطعی کافی برای تائید خواص زغال فعال وجود ندارد. بسیاری از محصولات بدون نسخه برای دفاع از ادعای خود به اساس شیمیایی زغال فعال متکی هستند.

بعضی از کاربردهای زغال فعال دارای شواهد عبارتند از:

 

همچنین بخوانید:

مسمومیت با مونوکسید کربن (کلیک)

 

سفید کردن دندان ها و بهداشت دهان و دندان

بسیاری از محصول سفید کننده دندان حاوی زغال فعال هستند.

بسیاری از محصولات بهداشت دهان و دندان حاوی زغال فعال مدعی داشتن خواص زیر هستند:

• ضد قارچ
• ضد ویروس
• سم زدایی
• آنتی باکتریال (ضد باکتری)

خواص جذب سم زغال فعال بسیار گسترده و مفید است. اما تحقیقات قابل توجهی برای تائید آن به عنوان سفید کننده دندان یا موثر در سلامت دهان و دندان وجود ندارد.

بر اساس یک بررسی در سال 2017، اطلاعات آزمایشگاهی یا بالینی کافی برای تعیین ایمنی یا اثربخشی زغال فعال برای سفید کردن دندان ها یا بهبود سلامت دهان و دندان وجود ندارد.

 

همچنین بخوانید:

6 روش برای سفید کردن سریع دندان ها (کلیک)

 

مراقبت از پوست

طبق اعلام محققان، زغال فعال برای پوست صورت نیز خواصی به همراه دارد. در واقع زغال فعال به کشیدن ریز ذراتی از جمله خاک، گرد و غبار، مواد شیمیایی، سموم و باکتری های روی سطح پوست کمک کرده و باعث حذف ساده تر آنها می شود.

 

جهت مشاهده و خرید پاک کننده های داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

 

گاز روده

به نظر می رسد که پودر زغال فعال در فرآیند تولید گاز روده اختلال ایجاد می کند. اما علت دقیق این مساله هنوز مشخص نیست.

مایعات و گازهایی که در روده به دام می افتند به سادگی با عبور از میلیون ها حفره کوچک در زغال فعال باعث خنثی شدن آنها می شود.

مطالعه ای در سال 2012 نمونه کوچکی از افراد دارای سابقه گاز بیش از حد روده که 448 میلی گرم زغال فعال برای سه مرتبه در روز و به مدت 2 روز و پیش از سونوگرافی مصرف کرده بودند را بررسی کرد. آنها 672 میلی گرم زغال فعال دیگر در صبح بعدی دریافت کردند.

بر اساس این مطالعه، در هنگام سونوگرافی پس از درمان با زغال فعال بخش های خاصی از اندام ها بهتر مشاهده می شد. به نظر می رسد که این بخش ها به دلیل گاز روده از نظر پنهان شده بودند.

 

همچنین بخوانید:

گاز دردناک روده : درمان و پیشگیری (کلیک)

 

حدود 34% از شرکت کنندگان که برای کاهش گاز روده از زغال فعال استفاده کرده بودند نیز بهبودی علائم را تجربه کردند.

در مطالعه ای دیگر در سال 2017، افراد مصرف کننده 45 میلی گرم سایمتیکون و 140 میلی گرم زغال فعال برای سه مرتبه در روز و به مدت 10 روز، کاهش قابل توجهی درد شکمی بدون عوارض جانبی را گزارش دادند.

تحقیقات در این مورد محدود است. طبق گزارش گروهی از سازمان ایمنی مواد غذایی اروپا (EFSA) شواهد کافی برای پشتیبانی از استفاده زغال فعال برای کاهش تجمع گاز بیش از حد وجود ندارد.

همچنین هیچ روش توصیه شده ای برای استفاده از زغال فعال برای کاهش گاز روده وجود ندارد. با این حال طبق اعلام EFSA، مصرف حداقل 1 گرم زغال فعال حدود 30 دقیقه قبل و بعد از هر وعده غذایی فوایدی را به همراه دارد.

 

همچنین بخوانید:

راه های کاهش نفخ شکم (کلیک)

 

سلامت کلیه

زغال فعال با تصفیه سموم و داروهای هضم نشده در افزایش عملکرد کلیه ها موثر است.

به نظر می رسد که زغال فعال باعث حذف سموم ناشی از اوره (محصول اصلی هضم پروتئین) می شود.

تحقیقات بیشتری در این خصوص این خاصیت زغال فعال نیاز است. با این حال بر اساس برخی مطالعات حیوانی، زغال فعال می تواند به بهبود عملکرد کلیه ها، کاهش آسیب دستگاه گوارش و التهاب در افراد دارای بیماری کلیوی مزمن کمک کند.

طبق یک مطالعه در سال 2013 بر روی موش ها، موارد مبتلا به بیماری کلیوی مزمن با مصرف 4 گرم زغال فعال به ازای هر کیلوگرم وزن خود دچار کاهش قابل توجه التهاب و آسیب روده شدند.

مطالعه ای دیگر در سال 2014 نشان داد که موش های مبتلا به نارسایی کلیوی مزمن با مصرف ترکیبی حاوی 20 درصد زغال فعال، بهبود عملکرد کلیه و کاهش میزان التهاب و آسیب کلیوی را تجربه کردند.

 

همچنین بخوانید:

بیماری کلیوی : رژیم غذایی کلیه ها (کلیک)

 

عفونت پوست

بسیاری از متخصصان طب سنتی در سراسر جهان، پودر زغال فعال تهیه شده از پوست نارگیل را برای درمان بیماری های بافت نرم از جمله عفونت های پوستی استفاده می کنند.

زغال فعال با جذب میکروب های مضر زخم ها، خواص ضد باکتریایی برای پوست به همراه دارند.

 

همچنین بخوانید:

5 مرحله عفونت (کلیک

 

تصفیه آب

از زمان های گذشته زغال فعال برای تصفیه طبیعی آب استفاده می شده است.

زغال فعال به همان طریق عمل در روده و معده، قادر به جذب طیف وسیعی از سموم، داروها، ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و مواد شیمیایی آلوده کننده آب است.

اغلب اپراتورها در محیط های تجاری (از جمله مرکز مدیریت پسماند) گرانول های کربن فعال را به عنوان بخشی از فرآیند فیلتر کردن مورد استفاده قرار می دهند.

ده ها محصول تصفیه آب مصارف خانگی نیز وجود دارند که با استفاده از کارتریج های کربنی به تصفیه آب از سموم و ناخالصی ها می پردازند.

بر اساس یک مطالعه در سال 2015، سیستم تصفیه آب با کربن، 100% فلوراید در 32 نمونه آب را پس از 6 ماه نصب حذف کرد.

با اینکه این امر اثربخشی تصفیه توسط کربن را نشان می دهد اما باید بدانید که افزودن فلوراید به منابع آب شهری باعث بهبود سلامت دندان و دهان میلیون ها شهروند می شود.

 

همچنین بخوانید:

آیا فلوراید برای دندان مفید است؟ (کلیک

 

خوشبو کننده

خوشبوکننده های حاوی زغال فعال زیادی در بازار وجود دارد. زغال فعال با جذب بوها و گازهای مضر قابلیت استفاده در دئودورانت (خوشبوکننده) زیربغل، کفش و یخچال را دارند.

همچنین طبق گزارش ها، زغال فعال قادر به جذب رطوبت کافی و کنترل میزان رطوبت در سطح خرد (میکرو) است.

 

اسهال

به دلیل استفاده زغال فعال به عنوان جذب کننده دستگاه گوارش برای اوردوز و مسمومیت ها، برخی افراد آن را برای درمان اسهال نیز استفاده می کنند.

بر اساس یک بررسی در سال 2017، زغال فعال با به دام انداختن باکتری ها و مواد عامل اسهال مانع از ایجاد آن می شود.

همچنین محققان دریافتند که زغال فعال به ویژه در مقایسه با داروهای ضد اسهال متداول عوارض جانبی کمی دارد.

 

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره اسهال (کلیک)

 

کاربرد پزشکی زغال فعال

گاهی اوقات در اورژانس زغال فعال برای درمان اوردوز یا مسومیت استفاده می شود.

اغلب زغال فعال برای پاکسازی سموم و داروهایاستفاده می شود:

• مسدودکننده های کانال کلسیم
• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و سایر داروهای ضد التهابی بدون نسخه
• داروهای مالاریا
• داپسون (Dapsone)
• آرامبخش ها
• متیل گزانتین ها (محرک های خفیف)
• کاربامازپین (Carbamazepine)

توجه داشته باشید که زغال فعال نمی تواند به همه انواع سموم یا داروها به ویژه خورنده ها متصل شود.

در واقع زغال فعال در تمیز کردن مواد و داروهای زیر موثر نیست:

• لیتیوم
• فرآورده های نفتی از جمله روغن مازوت، بنزین، تینر (رقیق کننده) رنگ و بعضی از محصولات پاک کننده
• الکل ها
• آهن
• مواد قلیایی

برای افراد هوشیار، ترکیب پودر زغال فعال با آب استفاده می شود. در صورت لزوم نیز می توان از ترکیب های زغال فعال از طریق لوله های تغذیه در بینی یا دهان نیز استفاده کرد.

به منظور اثربخشی سم زدایی باید طی 1 تا 4 ساعت پس از مصرف سم از زغال فعال استفاده کرد. در صورتی که سم یا دارو هضم شده یا دیگر در معده نباشد، مصرف زغال فعال موثر نیست.

از درمان اوردوز یا مسمومیت در خانه اجتناب کنید.

 

خطرات زغال فعال

تا امروز هیچ واکنش منفی برای هیچ یک از اشکال زغال فعال گزارش نشده است.

در صورتی که از دارو استفاده می کنید باید پیش از مصرف محصولات زغال فعال خوراکی با پزشک مشورت کرد. زیرا گاهی اوقات این موارد باعث ایجاد تداخل در جذب داروها می شوند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.