اختلالات شبکیه چشم

اختلالات شبکیه به شرایطی اشاره دارد که شبکیه را درگیر کرده و باعث مشکلات بینایی می شوند؛ علائم و درمان بیماری های شبکیه چشم را بخوانید.

 

چشم یکی از اعضای بسیار مهم و تخصصی است که به نور واکنش داده و بویسله آن امکان دیدن برای انسان فراهم می شود. چشم بسیار پیچیده بوده و ساختار متعددی در ایجاد تصاویر موثر هستند.

شبکیه یکی از این ساختار است که داخلی ترین لایه چشم نیز می باشد. این عضو سلول های گیرنده نوری حساس به نور زیادی دارد.

این سلول ها با تشخیص نور، آن را سیگنال های الکتریکی تبدیل می کنند. این سیگنال ها از طریق عصب بینایی به مغز رسیده و در نتیجه فرد قادر به دیدن خواهد بود.

اختلالات و بیماری های شبکیه چشم با تاثیر روی شبکیه باعث ایجاد مشکلات بینایی می شوند.

انواع اختلالات شبکیه هر بخشی از شبکیه را تحت تأثیر قرار می دهند.

برخی از بیماری های شبکیه چشم مشکلات خفیفی برای بینایی ایجاد کرده در حالیکه برخی دیگر حتی منجر به نابینایی می شوند. البته با تشخیص سریع بیماری و ارائه درمان مناسب می توان مانع از بسیاری از اختلالات شبکیه شد.

در صورت وجود مشکل در شبکیه چشم باید به چشم پزشک مراجعه کرد. چشم پزشک فردی است که در مراقبت از چشم تخصص دارد.

در صورتی که شبکیه تحت تاثیر قرار گرفته باشد فرد باید به چشم پزشک متخصص این ناحیه رجوع کند. این تخصص به عنوان پزشکی ویترورتینال شناخته می شود.

در این مقاله برخی از رایج ترین اختلالات و بیماری های شبکیه چشم معرفی می شوند.

 

همچنین بخوانید:

رایج ترین عفونت های چشمی (کلیک)

 

اختلالات رایج شبکیه چشم

پارگی شبکیه (Retinal tear)

در صورتیکه شبکیه چشم دچار پارگی یا سوراخ شود، پارگی شبکیه رخ می دهد. معمولا این وضعیت زمانی رخ می دهد که زجاجیه (ماده ژله مانند چشم) با چسبیدن به شبکیه و کشیدن بیش از حد باعث پاره شدن آن شود. این وضعیت نیز هنگامی بروز پیدا می کند که زجاجیه به علت پیری جدا شده یا ضربه ای به آن وارد شود.

پارگی شبکیه باعث ایجاد علائمی مانند تاری دید، لکه های شناور یا فلاشینگ در چشم می شود.

در صورتی که پارگی شبکیه درمان نشود، شبکیه جدا خواهد شد. در این حالت بینایی تحت تاثیر قرار می گیرد.

 

همچنین بخوانید:

تاری دید در یک چشم (کلیک)

 

جداشدگی شبکیه (Retinal detachment)

جداشدگی شبکیه زمانی رخ می دهد که تجمع مایع (که معمولا از طریق پارگی شبکیه وارد می‌ شود) باعث جدا شدن شبکیه از مشیمیه شود. مشیمیه لایه‌ ای است که اکسیژن و مواد مغذی برای شبکیه فراهم می‌ کند.

جداشدگی شبکیه یک وضعیت اورژانسی بوده که در صورت عدم درمان منجر به از بین رفتن دائمی بینایی می شود.

 

غشاهای اپی رتینال (Epiretinal membranes)

غشاهای اپی رتینال (ERMs) که پوکر ماکولا یا ماکولوپاتی سلفون نیز نام دارد، لایه نازکی را روی سطح داخلی شبکیه تشکیل می دهد.

این وضعیت معمولا بافت اسکار ناشی از یک وضعیت پزشکی یا آسیب است.

ERM اغلب باعث ایجاد علائمی نمی شود مگر زمانی که ماکولا یا مرکز شبکیه را تحت تأثیر قرار دهد. در این حالت فرد دچار تحریف دید مرکزی می شود.

 

رتینوپاتی (Retinopathy)

رتینوپاتی به علت آسیب وارد شدن به رگ های خونی در پشت چشم بوجود آمده و باعث نشت مایعات می شود.

این تجمع مایعات با درگیر کردن شبکیه باعث ایجاد تغییراتی در بینایی می شود. دیابت، فشار خون بالا و سرطان از جمله شرایطی هستند که می توانند منجر به رتینوپاتی شوند.

رتینوپاتی دیابتی نوعی عارضه شایع ایجاد شده در دیابت و منبع اصلی نابینایی در بسیاری از افراد است.

 

همچنین بخوانید:

تشخیص دیابت 1 و 2 (کلیک)

 

دژنراسیون ماکولا (Macular degeneration)

احتمال ایجاد دژنراسیون ماکولا در بین افراد مسن بیشتر است، به همین دلیل معمولا این بیماری دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD) نیز نامیده می شود.

این وضعیت باعث ایجاد انحراف در دید مرکزی شده که با گذشت زمان بدتر و باعث از بین رفتن دائمی بینایی می شود.

بر اساس یک مطالعه در سال 2021، دژنراسیون ماکولا رایج ترین اختلال شبکیه در کشور آمریکا است.

 

سوراخ ماکولا (Macular hole)

مانند پارگی های شبکیه، سوراخ های ماکولا پارگی های کوچکی در ماکولا هستند که به دلیل کشش غیر معمول بین زجاجیه و شبکیه ایجاد می شوند.

رایج ترین دلیل ایجاد سوراخ های ماکولا پیری است. آسیب های چشمی یکی دیگر از دلایل ایجاد سوراخ در ماکولا می باشد.

 

رتینیت پیگمانتوزا (Retinitis pigmentosa)

رتینیت پیگمانتوزا یک بیماری ژنتیکی نادر است که باعث از بین رفتن سلول های شبکیه می شود. این بیماری از بین رفتن پیشرونده بینایی را در پی دارد.

 

همچنین بخوانید:

رتینیت پیگمانتوزا : علت و درمان (کلیک)

 

رتینیت (Retinitis)

به التهاب موجود در شبکیه رتینیت گفته می شود. این وضعیت معمولا به علت ویروس ها و باکتری ها بروز پیدا می کند. برای نمونه بیماری لایم، سیفلیس و تب دنگی می توانند منجر به ایجاد رتینیت شوند.

بیماری های خود ایمنی، مانند بیماری بهجت و لوپوس نیز در ایجاد این وضعیت دخیل هستند.

 

همچنین بخوانید:

علائم انواع بیماری های خود ایمنی (کلیک)

 

انسداد ورید شبکیه (Retinal vein occlusion)

انسداد ورید شبکیه یا سکته چشم نوعی اختلال عروق خونی است که در آن سیاهرگ های شبکیه دچار انسداد می شوند. این وضعیت باعث تجمع مایع و خون روی شبکیه می شود.

انسداد ایجاد شده با قطع گردش خون، باعث مرگ سلول های عصبی و از بین رفتن بینایی می شود.

 

ادم ماکولا (Macular edema)

ادم ماکولا به دلیل تجمع مایعات در ماکولا رخ می دهد. ایجاد تورم در ماکولا شایع ترین نشانه این وضعیت است.

AMD، دیابت و انسداد ورید شبکیه از جمله بیماری هایی هستند که باعث ایجاد ادم ماکولا می شوند.

 

رتینوبلاستوما (Retinoblastoma)

رتینوبلاستوما، سرطان شبکیه و شایع ترین نوع سرطان چشم در نوزادان و کودکان خردسال است. طبق اعلام انجمن سرطان آمریکا، سالانه حدود 200 تا 300 کودک در آمریکا دچار این بیماری می شوند.

یکی از علائم رایج این وضعیت عدم وجود رفلکس قرمز در مردمک چشم هنگام عکس گرفتن از کودک است.

 

علت و عوامل خطر برای اختلالات شبکیه چشم

عوامل مختلفی در ایجاد بیماری های مربوط به شبکیه چشم دخیل هستند.

برای نمونه بر اساس یک مطالعه در سال 2020، افزایش سن، بیماری هایی مانند دیابت و فشار خون بالا و جراحی قبلی چشم باعث افزایش خطر ایجاد مشکلات شبکیه می شوند. سابقه خانوادگی نیز در افزایش احتمال ایجاد اختلالات شبکیه نقش دارد.

با این حال با در نظر گرفتن برخی اقدامات چون ایجاد تغییراتی در سبک زندگی مانند پیروی از یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و ترک سیگار به محافظت از سلامت کلی خود و مراقبت از چشم ها کمک کرد.

استفاده از عینک آفتابی یا عینک محافظ مانع از ایجاد ضربه یا آسیب احتمالی چشم و ایجاد مشکلات شبکیه می شود.

 

همچنین بخوانید:

8 ماده مغذی برای سلامت چشم (کلیک)

 

علائم اختلالات شبکیه چشم

انواع اختلالات شبیکه چشم باعث ایجاد برخی علائم مشترک زیر می شوند:

• ایجاد ناگهانی لکه های شناورها
• دیدن جرقه های نور (فلاشینگ)
• ایجاد مشکل در دید شب
• ایجاد تغییر در بینایی
• تاری دید یا از بین رفتن بینایی در برخی از نواحی میدان بینایی
• کاهش دید مرکزی و محیطی
• ایجاد مشکل در تنظیم با تغییرات نور
• از بین رفتن ناگهانی بینایی
• ایجاد تغییر در درک رنگ

 

تشخیص اختلالات شبیکه چشم

پزشکان در ابتدا برای بررسی و تشخیص بیماری های چشمی مانند اختلالات شبکیه، سوالاتی در خصوص سابقه پزشکی فرد مطرح می کنند.

به این ترتیب آنها می توانند بیماری های زمینه ای تاثیر گذار روی این وضعیت را تشخیص دهند.

سپس پزشک یک معاینه کلی چشم با تمرکز ویژه روی شبکیه و ماکولا را انجام می دهد. ابزار خاصی به نام افتالموسکوپ برای بررسی داخل چشم موردنیاز است.

پزشک برای بررسی بهتر چشم از قطره های چشمی برای گشاد کردن مردمک استفاده می کنند. در برخی موارد پزشک انجام سونوگرافی چشم را توصیه می کند. در این وضعیت برای پیشگیری از ناراحتی هنگام اسکن چشم، قطره های چشمی بی حس کننده استفاده می شوند.

همچنین در صورتی که پزشک قصد بررسی نشت در رگ های خونی را داشته باشد، آزمایش های رنگی مانند آنژیوگرافی فلورسین را درخواست می کند.

در برخی موارد نیز پزشک با استفاده از توموگرافی انسجام نوری (OCT) یا OCT آنژیوگرافی یک تصویر سه بعدی از جریان خون در چشم از شبکیه می گیرند.

 

درمان

در این شرایط درمان ها با هدف حفظ و بازگرداندن بینایی یا جلوگیری و کاهش سرعت آسیب شبکیه صورت می گیرد.

درمان موردنیاز برای اختلال شبکیه وابسته به نوع و وسعت بیماری تفاوت دارد. گزینه های درمانی از داروها و ویتامین ها گرفته تا تزریق، جراحی و درمان های لیزری متفاوت هستند.

در این وضعیت متخصص چشم در خصوص مناسب ترین گزینه های درمانی مشاوره ارائه خواهد داد.

 

زمان مراجعه به پزشک

طبق توصیه مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، باید به طور منظم چشم کودکان معاینه شود. همچنین افراد دارای بیماری‌ های زمینه‌ ای مانند دیابت و افرادی که خطر بیشتری برای بیماری‌ های چشمی دارند نیز باید تحت معاینات منظم قرار بگیرند.

در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• دوبینی
• کاهش دید
• تاری دید ناگهانی
• چشم درد مداوم
• ضربه یا آسیب چشم
• اختلالات بینایی ناگهانی، مانند فلوتر ها و فلاش ها
• عفونت چشم
• پرش مکرر چشم
• حساسیت به نور

 

همچنین بخوانید:

چشم درد : از علت تا درمان (کلیک)

 

جمع بندی

بیماری های شبکیه، شرایطی هستند که با تحت تاثیر قرار دادن شبکیه باعث ایجاد مشکل در بینایی می شوند. با تشخیص زودهنگام می توان به پیشگیری و به تاخیر انداختن پیشرفت بیشتر اختلالات شبکیه ای کمک کرد.

توصیه می شود به طور منظم معاینات چشمی را انجام داده، به خصوص اگر خطر بیشتری برای ابتلا به اختلالات شبکیه دارید. در صورت ایجاد تغییراتی در بینایی سریعا به پزشک مراجعه کنید.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.