علائم عدم تعادل الکترولیت بدن و درمان کمبود الکترولیت - منابع غذایی الکترولیت

عدم تعادل الکترولیت بر عملکرد بدن تأثیر گذاشته و منجر به طیف وسیعی از علائم می شود، درمان کمبود الکترولیت و منابع غذایی آن را بخوانید.

همه ما برای زنده ماندن به الکترولیت نیاز داریم.

الکترولیت (Electrolyte) ماده ایست که در هنگام حل شدن در آب، سبب هدایت الکتریسیته خواهد شد.

این مواد برای انجام برخی عملکرد های بدن لازم و ضروری هستند. در واقع بسیاری از فرآیندهای خودکار در بدن برای عملکرد خود به یک جریان الکتریکی کوچک متکی بوده و الکترولیت ها این بار را تأمین می کنند.

الکترولیت ها بطور موثر در تعامل با یکدیگر و همچنین سلول های بافت ها، اعصاب و ماهیچه ها هستند. تعادل الکترولیت در بدن امری ضروری بوده و عدم تعادل علاوه بر ایجاد علائم آزار دهنده سبب بروز مشکلات سلامتی خواهد شد.

در این مقاله به بررسی الکترولیت های بدن، علائم عدم تعادل الکترولیتی را بررسی کرده، راه های درمان و منابع غذایی را عنوان خواهیم کرد.

همچنین بخوانید:

نوشیدنی های الکترولیت و طرز تهیه آنها (کلیک)

حقایق سریع در مورد الکترولیت ها

الکترولیت ها ترکیبات حیاتی برای عملکرد سالم بدن انسان هستند.

الکترولیت های رایج شامل سدیم، پتاسیم، کلسیم و بی کربنات هستند.

علائم معمول عدم تعادل الکترولیت در بدن شامل اسپاسم عضلانی، ضعف و در صورت عدم کنترل، تشنج و اختلال در ریتم قلب است.

افراد مسن به ویژه در معرض خطر عدم تعادل الکترولیت هستند.

میوه ها و سبزیجات منابع غذایی خوبی از الکترولیت ها هستند.

الکترولیت ها چیست؟

الکترولیت ها مواد شیمیایی هستند که هنگام حل شدن در آب، موجب هدایت الکتریسیته خواهند شد.

الکترولیت های موجود در بدن انسان شامل:

سدیم
پتاسیم
کلسیم
منیزیم
بی کربنات
کلرید
فسفات

الکترولیت ها عملکرد های مهمی در بدن بر عهداه دارند. برخی اعمال الکترولین ها در بدن عبارتند از:

هیدراته نگه داشتن بدن
تنظیم کرده عملکرد عصب و ماهیچه
تعادل اسیدیته و فشار خون
بازسازی بافت آسیب دیده

ماهیچه ها و نورون ها که گاهی به عنوان “بافت های الکتریکی” بدن شناخته می شوند به حرکت الکترولیت ها از طریق مایع داخل، خارج یا بین سلول ها وابسته هستند.

برای نمونه، یک عضله برای انقباض خود به کلسیم، سدیم و پتاسیم نیاز دارد. عدم تعادل ایت ترکیبات الکترولیت منجر به ضعف عضلانی یا انقباض بیش از حد خواهد شد.

علاوه بر این، قلب، ماهیچه و سلول های عصبی از الکترولیت ها برای انتقال تکانه های الکتریکی به سلول های دیگر استفاده می کنند.

عدم تعادل الکترولیت

در صورتی که سطح الکترولیت های خون در بدن بیش از حد بالا و یا خیلی پایین باشد، این وضعیت موجب عدم تعادل الکترولیتی خواهد شد.

زمانی که غلظت یک الکترولیت خاص بیش از مقداری باشد که بدن قادر به تنظیم آن است، این عدم تعادل الکترولیت سبب ایجاد یک مشکل سلامتی خواهد شد.

سطوح پایین الکترولیت ها نیز بر سلامت کلی بدن تأثیر می گذارند..

رایج ترین عدم تعادل الکترولیتی مربود به دو ماده معدنی سدیم و پتاسیم است.

برخی عوامل همچون میزان آب در بدن در تغییر سطوح الکترولیت و عدم تعادل آن در بدن تاثیر می گذارند.

الکترولیت های مهم مانند سدیم و پتاسیم در طول ورزش در عرق از بین می روند. از دست دادن سریع مایعات، بعنوان مثال پس از یک دوره اسهال یا استفراغ نیز بر غلظت الکترولیت ها تأثیر خواهند داشت. در این نوع شرایط لازم است تا تعادل الکترولیت ها در بدن باید بازیابی شود.

تنظیم غلظت الکترولیت ها بر عهده کلیه و چند هورمون است. در صورت بالا بودن هر یک از الکترولیت ها، کلیه ها آن را از بدن فیلتر کرده و هورمون های مختلفی برای بازگرداندن تعادل عمل می کنند.

علل

برخی علت های اصلی عدم تعادل الکترولیت عبارتند از:

افزایش سن، زیرا کلیه های افراد مسن در طول زمان کارایی کمتری دارند
کم آبی شدید
داشتن رژیم غذایی ضعیف
بولیمیا (پرخوری عصبی)
پایین آمدن میزان الکترولیت و کم آبی پس از ورزش
بروز دوره های طولانی مدت استفراغ یا اسهال
اختلال در تعادل اسید و باز، که نسبت اسیدها و قلیاها در بدن است
بیماری کلیوی
نارسایی احتقانی قلب
درمان سرطان
برخی از داروهای دیگر مانند دیورتیک ها

علائم عدم تعادل الکترولیت

علائم عدم تعادل الکترولیت در بدن بسته به اینکه کدام الکترولیت از تعادل خارج شده و ایتکه سطح آن خیلی پایین یا خیلی بالاست متفاوت خواهد بود.

غلظت های بالا و مضر الکترولیت های منیزیم، سدیم، پتاسیم و یا کلسیم سبب بروز علائم زیر خواهند شد:

ضعف
خستگی مفرط
گیجی
بی حسی و کرختی
ضربان قلب نامنظم
تغییرات فشار خون
پرش و اسپاسم عضلانی
اختلالات استخوانی
اختلالات سیستم عصبی
تشنج

برای نمونه، افزایش غلظت کلسیم معمولا در افراد مبتلا به سرطان سینه، ریه و یا مولتیپل میلوما بروز می کند. این امر به دلیل تولید کلسیم در اثر تخریب

به عنوان مثال، کلسیم اضافی می تواند در افراد مبتلا به سرطان سینه، سرطان ریه یا مولتیپل میلوما رخ دهد. این نوع اضافی اغلب منبع قابل اعتمادی است که در اثر تخریب بافت استخوانی ایجاد می شود.

علائم و نشانه های غلظت کلسیم بیش از حد عبارتند از:

خستگی
بی حالی
تشنگی
خشکی دهان یا گلو
دل درد
حالت تهوع
استفراغ
تکرر ادرار
یبوست
از دست دادن کامل اشتها
بدخلقی و تحریک پذیری
ضعف شدید عضلانی
ضربان قلب نامنظم
گیجی
کما

از آنجایی که این علائم همچنین می توانند ناشی از سرطان یا درمان آن باشد، تشخیص علت سطح بالای کلسیم ناشی از عدم تعادل الکترولیت دشوار خواهد بود.

جلوگیری

به طور کلی، داشتن یک رژیم غذایی مدیریت شده می تواند به کاهش خطر کاهش سطح الکترولیت کمک کند.

همچنین، مصرف مقدار متوسطی از یک نوشیدنی الکترولیتی در حین یا بعد از هر نوع ورزش یا ورزش، به کاهش اثرات از دست دادن الکترولیت ها از طریق تعریق کمک خواهد کرد.

شایان ذکر است که برخی از علل کمبود الکترولیت، مانند بیماری کلیوی، قابل پیشگیری نیستند.

تشخیص

پنل الکترولیت آزمایشی است که موارد زیر را بررسی می کند:

عدم تعادل الکترولیت در خون
تعادل اسید و بازی
عملکرد کلیه

این آزمایش به نظارت بر پیشرفت درمان مربوط به عدم تعادل الکترولیتی شناخته شده کمک می کند.

پزشکان معمولا این آزمایش را به عنوان بخشی از یک معاینه فیزیکی معمول در نظر می گیرند. در افراد بستری شده در بیمارستان یا مراقبت های اورژانسی نیز این تست انجام می شود، زیرا بیماری‌های حاد و مزمن بر سطح الکترولیت تأثیر می گذارند.

علاوه بر این پزشک متخصص ممکن است این آزمایش را برای افرادی که داروهایی همچون دیورتیک ها و یا مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین مصرف می کنند تجویز کند. علت آن است که این داروها بر غلظت الکترولیت و تعادل آن در بدن اثر می گذارند.

سطح الکترولیت های خون بر حسب میلی مول در لیتر اندازه گیری می شود. اگر سطح یک نوع الکترولیت بیش از حد بالا یا پایین باشد، پزشک به طور منظم آزمایش را تا زمانی که سطح آن به حالت عادی برگردد انجام خواهد داد.

اگر بدن دچار عدم تعادل اسید و بازشده باشد، پزشک بعضا آزمایش گاز خون (Blood Gas Tests) را انجام می دهد. این آزمایشات میزان اسیدیته، اکسیژن و دی اکسید کربن را در یک نمونه خون از شریان اندازه گیری می کنند. آنها همچنین شدت عدم تعادل و نحوه پاسخ فرد به درمان را تعیین خواهند کرد.

درمان عدم تعادل الکترولیت ها

درمان عدم تعادل الکترولیت با هدف بازگرداندن سطوح خیلی پایین یا کاهش غلظت های خیلی زیاد انجام می شود.

در صوت بالا بودن بیش از حد الکترولیت در بدن، نوع درمان بسته به علت اضافی این مساله دارد. اگر بدن بدون از دست دادن میزان الکترولیت، آب خود را از دست دهد، این امر موجب افزایش بیش از حد الکترولیت در بدن خواهد شد. بدین منظور درمان لازم شامل تزریق آب و گلوکز به بدن است.

برای درمان کمبود الکترولیت در بدن، پزشکان معمولا مکمل های حاوی ماده مورد نظر را تجویز می کنند.

البته نوع درمان نیز به شدت عدم تعادل فرد بستگی دارد. گاهی اوقاتاین مساله بی خطر بوده که سطح الکترولیت فرد به مرور زمان و بدون نیاز نظارت مداوم تکمیل خواهد شد.

با این حال، علائم عدم تعادل می تواند شدید بوده و نیاز به بستری شدن و نظارت فرد در طول درمان باشد.

درمان آبرسانی خوراکی

پزشکان معمولا به دنبال بروز اسهال شدید در فرد در کنار درمان کم آبی درمان کمبود الکترولیت را نیز انجام خواهند داد.

راهکار درمان آبرسانی خوراکی تائید شده توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) شامل:

2.6 گرم کلرید سدیم
1.5 گرم کلرید پتاسیم
2.9 گرم سیترات سدیم
13.5 گرم گلوکز

موارد ذکر شده در 1 لیتر آبی که فرد می نوشد حل می شود.

درمان جایگزینی الکترولیت

در موارد شدیدتر کمبود الکترولیت، متخصصان الکترولیت را به صورت خوراکی یا از طریق تزریق وریدی تجویز خواهند کرد. برای مثال تزریق سرم نمکی یا ترکیب لاکتات سدیم می تواند به درمان کمبود سدیم کمک کند.

منابع غذایی الکترولیت

افرادی که نیازی به درمان در بیمارستان ندارند، پزشک تغییرات رژیم غذایی یا مکمل هایی را به جهت متعادل کردن غلظت الکترولیت ها توصیه خواهد کرد.

اگر سطح یک الکترولیت خیلی کم باشد، خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی مقادیر بالایی از آن الکترولیت هستند، اهمیت بسیار دارد.

برخی منابع غذایی الکترولیت ها عبارتند از:

الکترولیت مورد نیاز	منابع
سدیم	ترشی شوید آب گوجه فرنگی، سس و سوپ آن نمک سفره
کلرید	آب گوجه فرنگی، سس و سوپ آن کاهو زیتون نمک سفره
پتاسیم	سیب زمینی با پوست آن ماست ساده موز
منیزیم	ماهی هالیبوت دانه کدو تنبل اسفناج
کلسیم	ماست شیر ریکوتا سبزی کولارد اسفناج کلم پیچ ساردین

برای آگاهی از مقدار الکترولیت در هر نوع غذا یا نوشیدنی می توانید از سایت وازرت کشاورزی ایالات متحده آن را بررسی نمایید.

علاوه بر منابع غذایی، مکمل ها نیز بجهت مدیریت سطوح پایین الکترولیت در دسترس هستند.

برای نمونه، افراد مسن اغلب پتاسیم کافی مصرف نمی کنند. درمان با کورتیکواستروئیدها یا داروهای ادرارآور نیز می تواند این سطوح را کاهش دهد. در این حالت، مکمل های پتاسیم سبب افزایش غلظت آن در خون خواهند شد.

برخی از نوشیدنی های ورزشی، ژل ها و آب نبات ها سطوح الکترولیت هایی چون سدیم و پتاسیم را در حین و بعد از ورزش بازیابی می کنند. آنها همچنین می توانند به بدن در حفظ آب کمک کنند.

با این حال، برخی مواقع این محصولات حاوی محتوای الکترولیت بالایی بوده و مصرف زیاد آن می تواند منجر به افزایش بیش از حد الکترولیت ها شود. علاوه بر این برخی نوشیدنی ها سطوح بالایی از قند دارند.

مهم است که هر برنامه درمانی یا مکملی را که یک متخصص توصیه می کند، به دقت دنبال کنید.

مقدار مصرف توصیه شده

لازم است تا تغییرات رژیم غذایی جهت بازگرداندن تعادل الکترولیتی بدن، سبب بهبود علائم عدم تعدل الکترولیت گردد. اگر علائم فرد مرتفع نشود، پزشک آزمایشات تکمیلی بیشتری جهت تشخیص هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است باعث عدم تعادل شود، تجویز خواهد کرد.

مقدار مصرف توصیه شده برخی از رایج ترین الکترولیت ها عبارتند از:

الکترولیت	مقدار توصیه شده بر حسب میلی گرم	مقدار توصیه شده به mg برای افراد بالای 50 سال	مقدار توصیه شده به ئل برای افراد بالای 70 سال
Sodium	1,500	1,300	1,200
Potassium	4,700	–	–
Calcium	1,000	1,200	–
Magnesium	آقایان 320 – خانم ها 420	–	–
Chloride	2,300	2,000	1,800

خلاصه

الکترولیت ها بخش مهمی از ترکیب شیمیایی افراد هستند. عدم تعادل الکترولیت بر نحوه عملکرد بدن تاثیر گذاشته بر حسب نوع و افزایش یا کاهش آن علائم متعددی ایجاد خواهد کرد.

عدم تعادل الکترولیت علات های متعددی دارد. برای نمونه افزایش سن خود یک علت عدم تعادل الکترولیت است. تعریق پس از ورزش نیز علتی رایج می باشد.

مصرف الکترولیت ها در طول یا بعد از ورزش شدید و سایر دوره های تعریق زیاد می تواند به حفظ تعادل کمک کند.

مطمئن شوید که همیشه هیدراته بمانید.

در صورت داشتن نگرانی لازم است تا با پزشک متخصص مشورت نمایید.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.