محرک های تشنج

تشنج برخی عوامل موثر بر تشنج شامل استرس – خستگی و کم خوابی – مصرف الکل و عفونت ها هستند، این مقاله محرک های تشنج را توضیح می دهد.

 

تشنج (Seizures) به دلیل تخلیه غیر طبیعی فعالیت الکتریکی در مغز رخ می دهد. این شرایط موجب تغییرات ناگهانی و البته موقتی در حرکات، رفتار، احساس و حالت هوشیاری فرد خواهد شد.

بروز تشنج علت های متعددی همچون ژنتیک، آسیب های مغزی و یا بیماری های زمینه ای دارد.

اتحادیه بین المللی علیه صرع (ILAE) تشنج ها را بر اساس نوع شروع یا محل منشأ آنها در مغز طبقه بندی می کند. علائم تشنج نیز بسته به نواحی و مقدار درگیری مغز متفاوت خواهد بود.

بروز تشنج در افراد مساله ای غیر قابل پیش بینی است.

با این حال برخی عوامل بعنوان محرک های تشنج در بروز این شرایط موثر هستند. شایان ذکر است که محرک های تشنج باعث بروز آن نمی شوند بلکه موجب تحریک آن در افراد مستعد خواهند شد.

برخی از محرک های رایج برای تشنج شامل استرس، مصرف الکل، کم خواب و خستگی و فراموشی مصرف داروها است.

آگاهی از محرک های بالقوه تشنج به کاهش خطر ابتلا به این وضعیت کمک می کند.

در این مقاله تفاوت بین علل و محرک های تشنج را عنوان و عوامل موثر در بروز تشنج را معرفی کرده است.

 

همچنین بخوانید:

تشنج چیست؟ (کلیک)

علل در مقابل محرک های تشنج

از هر 3 نفری که دچار تشنج می شود، در 2 نفر علت این مساله ناشناخته است. با این وجود برخی علل احتمالی برای بروز تشنج شامل: اختلالات ژنتیکی و یا شرایط اثر گذار بر مغز همچون سکته مغزی، آسیب مغزی تروماتیک، عفونت ها و سایر انواع بیماری های عصبی است.

با توجه به اینکه زمان بروز تشنج غیر قابل پیش بینی است، تعیین علت وقوع آن دشوار خواهد بود.

محرک های تشنج با علل بروز آن یکسان نیستنند.

محرک های تشنج در واقع عوامل موثر بر تحریک این وضعیت و افزایش احتمال بروز آن در فرد هستند. برای نمونه یکی از عوامل موثر برای تحریک تشنج استرس است. یک موقعیت استرس زا می تواند سبب بروز تشنج گردد، اما علت اصلی ابتلا به تشنج می تواند آسیب ساختار مغزی در فرد باشد.

برخی افراد تصور می کنند که برخی محرک ها همچون کم خوابی یا خستگی علت بروز تشنج هستند. اما باید عنوان داشت احتمال بسیار بیشتری وجود دارد که فرد از قبل مستعد این بیماری بوده و عامل محرک صرفا سبب بروز تشنج در فرد مستعد خواهد شد.

 

همچنین بخوانید:

داروهای ضد تشنج (کلیک)

 

تشنج های رفلکسی

همانطور که عنوان شد تشنج غیرقابل پیش بینی است و عموما خود به خود رخ می دهد.

در حالی که برخی افراد قادر به تشخیص محرک های موثر در بروز تشنج هستند، بسیاری دیگر آنها را غیر اختصاصی می دانند همانند عواملی چون استرس و خستگی. برخی دیگر دچار تشنج رفلکسی می شوند. تشنج های رفلکسی تشنج هایی مداوم بوده که به علت برخی محرک های خاص و قابل تشخیص و یا فرایند های شناختی رخ می دهند.

محرک های تشنج رفلکسی یا داخلی بوده (مانند برخی احساسات ایجاد شده در فرد یا برخی تفکرات خاص) و یا خارجی (مانند چراغ چشمک زن یا لمس آب داغ) هستند.

 

فهرست محرک های رایج تشنج

افرادی که دچار تشنج های مکرر شده و یا بیماران مبتلا به صرع، احتمالا متوجه می شوند که بروز حمله در الگوها یا موقعیت های خاصی رخ می دهد. برخی عوامل یا محرک های موثر در بروز تشنج نیز موجب افزایش احتمال حمله خواهند شد. البته باید اذعان داشت که در برخی افراد مبتلا به صرع هیچ محرکی وجود ندارد.

برخی از محرک‌های احتمالی تشنج عبارتند از:

کم خوابی و خستگی

یک مطالعه سال 2020 نشان می دهد که تشنج و خواب یک رابطه دو طرفه دارند. این یعنی در مواردی تشنج سبب کمبود خواب شده و در موارد دیگر کمبود خواب سبب بروز تشنج گردد.

ایجاد تغییر در فعالیت الکتریکی و هورمونی مغز در طول چرخه های خواب و بیداری طبیعی رخ داده که این این امر به بروز تشنج کمک کرده و شدت و طول آن را تغییر می دهد.

 

الکل

بعید است که مصرف الکل در مقادیر کم باعث تشنج شود. با این حال، نوشیدن مقادیر زیاد الکل در یک دوره کوتاه، حتی در افرادی که صرع ندارند، احتمال بروز تشنج را افزایش خواهد داد.

تشنج های مرتبط با الکل زمانی شایع تر است که اثرات الکل از بدن از بین می رود. این وضعیت می تواند 6 تا 72 ساعت پس از نوشیدن الکل ایجاد گردد.

علاوه بر این مصرف الکل خواب را مختل کرده و بر جذب داروها نیز تاثیر می گذارد. تمامی این موارد نیز موجب افزایش خطر تشنج خواهند شد.

(مصرف الکل در دین مبین اسلام حرام است)

 

استرس

استرس یکی از محرک های شایع برای تشنج است. با این وجود، رابطه دقیق بین این دو مشخص نیست.

استرس انواع مختلفی داشته و هر فردی نیز استرس را به نحوی متفاوت تجربه می کند. استرس تاثیرات منفی بر بدن داشته و می تواند موجب تغییر هادات فرد، کم خوابی یا بی خوابی، مصرف الکل و موارد دیگری شود که تمامی این عوامل بر تحریک تشنج موثر هستند.

 

همچنین بخوانید:

استرس:علت ها و راه های مدیریت آن(کلیک)

فراموشی مصرف داروها

مصرف منظم داروهای ضد صرع سطح ثابت دارو را در بدن فرد تضمین می کند. فراموشی مصرف یک دوز، خطر بروز تشنج را افزایش خواهد داد.

عدم مصرف داروهای ضد تشنج منجر به بروز وضعیت صرع، یک تشنج طولانی مدت که پزشکان آن را یک اورژانس پزشکی می نامند، می شود.

داروهای خاص

برخی از داروهای بدون نسخه ممکن است به طور بالقوه باعث تشنج شوند.

یک مطالعه‌ در سال 2016 نشان داد که داروهای ضد افسردگی، محرک‌ها، ترامادول و ایزونیازید داروهایی هستند که عموما در برخی افراد باعث تشنج می‌شوند.

 

بیماری و عفونت

بیماری نیز یکی از محرک های تشنج است. علت این امر احتمالا به خاطر استرس فیزیکی که بیماری بر بدن وارد می کند، کمبود خواب، عادات غذایی نامناسب، برخی داروها یا کم آبی بدن خواهد بود.

عفونت ویروسی سیستم عصبی مرکزی نیز عموما باعث تشنج می شود. در موارد نادر، بیماری های رایج مانند عفونت سینوسی یا سرماخوردگی باعث تشنج می شوند.

 

قاعدگی

صرع کاتامنیال ( Catamenial Epilepsy) یا صرع مرتبط با قاعدگی، به تشنج هایی اشاره دارد که در زمان های خاصی از چرخه قاعدگی بدتر یا بیشتر می شوند. البته این مساله بسیار نادر است. شواهد نشان می دهند که این امر به دلیل تغییرات در سطح هورمون های پروژسترون و استروژن رخ می دهد.

 

چراغ چشمک زن

در افراد مبتلا به صرع حساس به نور، نورهای چشمک زن یا الگوهای متضاد عاملی محرک برای بروز تشنج هستند. این نوع صرع نادر بوده و تقریباً 3% از افراد مبتلا به صرع تشنج های حساس به نور را تجربه می کنند.

شواهد همچنین حاکی از آن است که این نوع صرع در بین زنان و جوانان بیشتر شایع است.

 

همچنین بخوانید:

صرع یا اختلال تشنج : پاسخ به سوالات متداول(کلیک)

تغذیه و کمبودهای غذایی

اگر فرد مبتلا به دیابت، در اثر حذف وعده های غذایی، هیپوگلیسمی (افت قند خون) شدیدی را تجربه کند، سطح بسیار پایین قند خون او عاملی محرک برای بروز تشنج خواهد بود.

در سایر موارد، بصورت کلی کمبود ویتامین و مواد معدنی می توانند سبب تحریک تشنج گردند.

این مساله در بزرگسالان کمتر شایع است. با این حال، کمبود ویتامین B6 می تواند سبب بروز تشنج در کودکان گردد.

کاهش مواد معدنی همچون کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم نیز بر فعالیت الکتریکی سلول های مغزی تأثیر گذاشته و منجر به تشنج می شود.

آب و هوا

مطالعات پیرامون تأثیر آب و هوا بر خطر افزایش تشنج قطعی و کامل نیست.

در این خصوص یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که شرایط آب و هوایی با فشار کم و رطوبت بالا می تواند باعث تشنج گردد.

مطالعه ای در سال 2018 نشان داد که تشنج های بیشتری در زمستان رخ می دهد.

با این وجود، یک نظرسنجی توسط انجمن صرع نشان داد که هوای بسیار گرم در ایجاد پیشرفت در اپیزودهای تشنج های به خوبی کنترل شده موثر بوده و باعث شدید تر شدن تشنج های کنترل نشده می شود. این نشان می دهد که احتمالا دمای بالا باعث تغییراتی در بدن شده که منجر تشنج می شود.

نحوه شناسایی محرک ها

احتمالا شناسایی محرک های تشنج دشوار بوده و ممکن است برای مدتی طول بکشد تا فرد محرک های شخصی خود را شناسایی کند.

برای اینکار می توانید از یک دفترچه یادداشت برای درج فعالیت ها یا موقعیت های قبل از تشنج داشته باشید. با یادداشت ممکن است یک الگو به مرور زمان ظاهر شده و محرک های احتمالی تشنج را آشکار گردد.

هنگام تلاش برای شناسایی محرک های احتمالی، لازم است که فرد شرایط خود را مدیریت نموده و از قرار گرفتن در معرض محرک های بالقوه اجتناب کند یا آن را کاهش دهد.

نکاتی که افراد می توانند امتحان کنند عبارتند از:

• مصرف منظم دارو طبق دستور پزشک
• خواب کافی و منظم
• کاهش استرس

 

خلاصه

محرک های تشنج به محرک هایی اطلاق می شود که در افراد خاصی باعث ایجاد تشنج می شوند. بصورت کلی محرک ها در بین افراد متفاوت بوده، اما محرک های رایج تشنج عبارتند از بیماری، خستگی و کم خوابی، الکل و فراموشی مصرف دارو.

محرک های تشنج با علل ایجاد آن متفاوت هستند. شرایط زمینه‌ای اغلب باعث تشنج می‌شوند، در حالی که محرک‌ها صرفاً باعث ایجاد تشنج در افرادی می‌شوند که از قبل مستعد ابتلا به آن هستند.

تشخیص محرک های شخصی برای افراد معمولا دشوار است، اما یادداشت های روزانه جهت شناسایی محرک های بالقوه و تلاش برای اجتناب از برخی محرک ها به جلوگیری از وقوع تشنج کمک می کند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.

  نف