علت پرکاری تیروئید : علائم - عوارض - درمان - رژیم غذایی | پرکاری تیروئید در بارداری

پرکاری تیروئید به علت تولید بیش از حد دو هورمون در غده تیروئید ایجاد می شود؛ عوارض – رژیم غذایی و رابطه بارداری با این بیماری را بخوانید.

تیروئید غده ای پروانه ای شکل در گردن است. هورمون های تولید شده توسط این غده باعث کنترل رشد و متابولیسم بدن می شوند.

در صورت تولید بیش از حد هورمون توسط غده تیروئید، هیپرتیروئیدیسم (Hyperthyroidism) یا پرکاری تیروئید (Overactive Thyroid) ایجاد می شود. پرکاری تیروئید باعث ایجاد عوارضی مانند اسهال، مشکل در تنفس و خستگی در بدن می شود.

پرکاری تیروئید با کم کاری تیروئید (hypothyroidism) متفاوت است. Hyper به وجود بیش از حد هورمون تیروئید و hypo به عدم وجود میزان کافی آن در بدن اشاره دارد.

در صورت عدم درمان پرکاری تیروئید، بدن دچار عوارض شدیدی می شود. با این وجود با مصرف دارو می توان با کاهش تولید هورمون تیروئید این بیماری را کنترل کرد.

در این مقاله به بررسی پرکاری تیروئید، علت، علائم، تشخیص، عوارض، رژیم عذایی و درمان آن پرداخته می شود.

همچنین بخوانید:

هیپرپاراتیروئیدیسم چیست؟ (کلیک)

علت بیماری پرکاری تیروئید

علت های مختلفی برای پرکاری تیروئید وجود دارد. در ادامه به توضیح برخی از آنها می پردازیم.

بیماری گریوز

گریوز نوعی بیماری خود ایمنی و شایع ترین علت پرکاری تیروئید است. بیش از 70% موارد این بیماری ناشی از این وضعیت هستند.

علت دقیق بیماری گریوز مشخص نیست اما بنظر می رسد که ژنتیک در ایجاد آن نقش دارد.

بروز این بیماری در بین افراد 30 تا 50 ساله شایع بوده و زنان با احتمال 7 تا 8 برابر نسبت به مردان در معرض ابتلا به آن قرار دارند.

این بیماری با تاثیر روی چشم ها باعث ایجاد علائمی مانند برآمدگی چشم، دوبینی و تورم اطراف چشم می شود.

همچنین بخوانید:

علائم انواع بیماری های خود ایمنی (کلیک)

بیماری ندول تیروئید

به توده های ایجاد شده در غده تیروئید، ندول های تیروئید گفته می شود. علت ایجاد این وضعیت نامشخص است.

این توده ها شامل بافت های غیر طبیعی تیروئید بوده اما معمولا خوش خیم یا غیر سرطانی هستند. این توده ها با تاثیر بر عملکرد منظم تیروئید، منجر به ایجاد پرکاری تیروئید می شوند.

در این حالت تیروئید بزرگ شده و برخی می توانند ندول ها را نوک انگشتان خود احساس کنند. این وضعیت معمولا باعث ایجاد درد نمی شود.

همچنین بخوانید:

بیماری های تیروئید (کلیک)

مصرف بیش از حد ید

غده تیروئید مسئول خارج کردن ید از جریان خون است. ید موجود در بدن ناشی از مصرف غذاهای خاصی مانند غذاهای دریایی، نان و نمک است.

غده تیروئید با استفاده از ید، هورمون های تیروئید را تولید می کند. افزایش دریافت ید ناشی از مکمل های مختلف منجر به افزایش تولید هورمون توسط غده تیروئید می شود.

در صورت مصرف هورمون های تیروئید، برای پیگیری و چک منظم دریافت دوز مناسب آن با پزشک در ارتباط باشید.

همچنین بخوانید:

غذاهای ید دار (کلیک)

داروها

بعضی از داروهای استفاده شده برای مشکلات قلبی بواسطه داشتن میزان زیادی ید باعث ایجاد تغییراتی در عملکرد تیروئید می شوند. آمیودارون از جمله این داروها است که باعث تاثیر بر عملکرد تیروئید می شود. این دارو برای درمان ضربان قلب نامنظم تجویز می شود.

تیروئیدیت

به التهاب تیروئید ناشی از یک عفونت ویروسی تیروئیدیت گفته می شود. علائم این وضعیت شامل موارد زیر هستند:

گردن درد
خستگی
دردهای عمومی
گلو درد
بلع دردناک

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره التهاب (کلیک)

علائم پرکاری تیروئید

پرکاری تیروئید به دلیل تولید بیش از حد تیروکسین و تری یدوتیرونین، توسط غده تیروئید رخ می دهد.

علائم این وضعیت کل بدن را درگیر می کنند. از آنجایی که افزایش هورمون های تیروئید باعث افزایش متابولیسم می شوند، علائم آن در کل بدن ظاهر می شوند.

علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و عباتند از:

خستگی و مشکل در خوابیدن
گواتر، تورم در گردن به دلیل بزرگ شدن غده تیروئید
اسهال
مشکل در تنفس
ضعف عضلانی
مشکلات قاعدگی، به خصوص سبک تر شدن یا عدم ایجاد قادعدگی
عصبی بودن، تحریک پذیری، نوسانات خلقی و کاهش تمرکز
بیش فعالی
خارش پوست همراه با نقاط برجسته و خارش دار که کهیر نامیده می شوند.
حساسیت بیش از حد به گرما، تعریق بیش از حد و گرم و مرطوب شدن پوست
افزایش اشتها
لرزش دست ها
افزایش حرکات روده و ادرار
ناباروری و از دست دادن علاقه به رابطه جنسی
شکننده شدن ناخن ها
افزایش ضربان قلب، گاهی اوقات با تپش قلب
آلوپسی یا ریزش موی تکه ای
قرمزی در کف دست
کاهش وزن ناگهانی

همچنین بخوانید:

علائم پرکاری تیروئید در مردان و زنان (کلیک)

تشخیص

تشخیص پرکاری تیروئید شامل بررسی علائم، معاینه فیزیکی و انجام آزمایش خون است.

به راحتی می توان پرکاری تیروئید پیشرفته را تشخیص داد زیرا علائم این وضعیت آشکار هستند. با این حال تشخیص آن در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد.

با آزمایش خون تحت عنوان تست عملکرد تیروئید می توان به میزان درستی عملکرد غده تیروئید پی برد. در این آزمایش سطوح هورمون های محرک تیروئید (TSH)، تیروکسین و تری یدوتیرونین بررسی می شود.

برخی از متخصصان برای بررسی عملکرد تیروئید، یک اسکن تشخیصی ویژه از غده تیروئید با استفاده از ید رادیواکتیو درخواست می کنند. این آزمایش تست جذب ید رادیواکتیو نام دارد.

درمان

برخی از داروهای تیروئید روی درمان علائم (مانند درمان مشکلات قلبی) و برخی دیگر روی میزان تولید هورمون تیروئید متمرکز هستند.

داروهای ضد تیروئید

داروهای ضد تیروئید مانع از تولید بیش از حد هورمون ها توسط غده تیروئید می شوند. متی مازول یکی از رایج ترین داروهای تجویزی توسط پزشکان، جز این دسته از داروها است.

با این وجود پزشک برای خانم های باردار در سه ماهه اول بارداری بجای این دارو پروپیل تیوراسیل را تجویز می کند. این امر به این دلیل است که می مازول باعث ایجاد اثرات منفی روی جنین می شود. اما احتمالا برای خانم ها باردار در اواخر دوره مجدد مصرف متی مازول توصیه می شود.

بر اساس اعلام انجمن تیروئید آمریکا، حدود 20% تا 30% از افراد دارای بیماری گریوز، در صورت دریافت داروهای ضد تیروئید به مدت 12 تا 18 ماه دچار بهبودی می شوند.

عوارض جانبی این داروها عبارتند از:

کاهش گلبول های سفید خون، افزایش احتمال عفونت
واکنش های آلرژیک
نارسایی کبد، در موارد نادر

همچنین بخوانید:

داروهای تیروئید (کلیک)

بتا بلاکر

بتا بلاکرها باعث درمان پرکاری تیروئید نمی شوند اما به کاهش علائم تا زمان اثرگذاری داروهای دیگر موثر هستند.

همچنین بخوانید:

بتا بلاکر ها: لیست داروها، عوارض و منابع طبیعی آن (کلیک)

ید رادیواکتیو

در این روش، ید رادیواکتیو برای از بین بردن سلول های فعال تیروئید، وارد بدن می شود. این روش به دلیل دوز پایین رادیواکتیو ایمن بوده و باعث ایجاد عوارض زیادی نمی شود.

این روش برای خانم ها باردار و شیرده مناسب نیست و طبق توصیه پزشکان بهتر است 6 تا 12 ماه پس از درمان پرکاری تیروئید با ید رادیواکتیو، افراد اقدام به بارداری کنند.

عمل جراحی

در صورت عدم اثربخشی سایر درمان ها، جراحی برای خارج کردن بخش یا تمام غده تیروئید بهترین گزینه است. این رویکرد برای خانم های بارداری و افراد مبتلا به سرطان مناسب تر است.

همچنین بخوانید:

سرطان تیروئید : علائم – تشخیص و درمان (کلیک)

پرکاری تیروئید در مقابل کم کاری تیروئید

همانطور که پیشتر گفته شد تیروئید به دلیل تولید بیش از حد هورمون و بیش فعالی غده تیروئید رخ می دهد. با این حال در کم کاری تیروئید هورمون ها به میزان کافی تولید نمی شوند و غده تیروئید دارای کم کاری است.

بیماری های پرکاری و کم کاری تیروئید در برخی موارد علت های مشترکی مانند تیروئیدیت، مصرف ید، برخی اختلالات خود ایمنی یا مصرف برخی داروها دارند. با این حال کم کاری تیروئید دلایل دیگری مانند موارد زیر نیز دارد:

عمل جراحی
آسیب دیدن غده هیپوفیز
پرتو درمانی
به دنیا آمدن با این شرایط

کم کاری تیروئید متفاوت بوده و فقط در ارتباط با تیروئید نیست. برخی از رایج ترین علائم متفاوت کم کاری تیروئید نسبت به پر کاری تیروئید عبارتند از:

به راحتی خسته شدن
به سرعت احساس سرما کردن
یبوست
خشک شدن پوست
فراموشی
کاهش خلق و خو

اغلب پزشک با معاینه فیزیکی، بررسی کامل سابقه خانوادگی، آزمایش خون و آزمایشات هورمونی کم کاری تیروئید را تشخیص می دهد. در صورت مثبت بودن تشخیص، جایگزینی تیروکسین با هدف درمان مدیریت تیروئید صورت می گیرد.

همچنین بخوانید:

کم کاری تیروئید : علت و درمان (کلیک)

عوارض پرکاری تیروئید

عوارض، شدت و علائم پرکاری تیروئید به واکنش بدن به تغییرات ناشی از هورمون های اضافی تیروئید و دنبال کردن برنامه درمانی دارد. در ادامه به برخی از عوارض احتمالی پرکاری تیروئید اشاره شده است.

طوفان تیروئید

طوفان تیروئید نوعی واکنش غیر معمول ایجاد شده پس از عفونت، آسیب یا ضربه فیزیکی مانند جراحی یا زایمان است. افراد دارای پرکاری تیروئید تشخیص داده نشده، افراد دارای مشکل در کنترل این بیماری و خانم های باردار نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند.

این بیماری بسیار خطرناک بوده و به دریافت فوریت های پزشکی نیاز دارد.

علائم و نشانه هایی ناشی از طوفان تیروئید هستند عبارتند از:

کم آبی بدن
افزایش ضربان قلب
تب شدید
ایجاد توهم
تحریک
استفراغ
اسهال
زردی (یرقان)

افتالموپاتی گریوز

افتالموپاتی گریوز یکی از عوارض پرکاری تیروئید بوده که باعث ایجاد علائمی مانند درد یا ناراحتی در چشم، حساسیت به نور و برخی مشکلات بینایی می شود. این وضعیت در برخی افراد باعث می شود که چشم های او بیرون بزنند.

قطره های چشمی و استفاده از عینک آفتابی برای بهبود علائم این بیماری موثر هستند.

در موارد شدید، با مصرف برخی داروها، مانند استروئیدها یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، می توان به کاهش تورم پشت چشم کمک کرد.

همچنین بخوانید:

برون چشمی یا اگزوفتالمی : بیرون زدگی چشم (کلیک)

رژیم غذایی پرکاری تیروئید

هیچ رژیم غذایی خاصی برای درمان پرکاری تیروئید وجود ندارد.

با این حال، با کاهش مصرف ید در رژیم غذایی و اجتناب از مکمل های ید می توان به کاهش عدم تعادل در فعالیت تیروئید و پرکاری تیروئید کمک کرد.

پیروی از یک رژیم غذایی متعادل باعث حفظ سلامت تیروئید می شود.

در صورت تمایل به استفاده از مکمل حتما در خصوص تعیین میزان مصرف و اینکه کدام یک برای تیروئید ایمن هستند، با پزشک مشورت کنید.

تغییرات غذایی مناسب برای تیروئید عبارتند از:

مصرف غذاهای سرشار از فیبر، از جمله غلات کامل، سیب زمینی، برنج و پاستا
انتخاب پروتئین های کم چرب مانند مرغ، لوبیا، حبوبات، ماهی و سایر منابع
خوردن حداقل 5 وعده میوه و سبزیجات در روز
استفاده از چربی های غیر اشباع در پخت و پز
نوشیدن روزانه مایعات فراوان، مانند آب

پرهیز از غذاها و سایر محصولات حاوی ید مانند جلبک دریایی، برخی داروهای ضد سرفه و مولتی ویتامین ها نیز موثر هستند.

همچنین بخوانید:

رژیم کم کاری تیروئید : مواد غذایی مناسب و مضر (کلیک)

پرکاری تیروئید و بارداری

افراد دارای پرکاری تیروئید برای باردار شدن با مشکلات بیشتری مواجه هستند.

در دوران بارداری سطح هورمون تیروئید کمی بیشتر می شود. برخی از افراد مستعد اما تشخیص داده نشده، دچار بیش فعالی تیروئید در دوران بارداری می شوند.

افراد دارای تیروئید پرکار نیز در دوران بارداری متوجه بزرگ شدن غده تیروئید خود می شوند.

پرکاری تیروئید شدید و درمان نشده در دوران بارداری باعث ایجاد شرایط زیر می شود:

مسائل قلبی
وزن کم نوزاد هنگام تولد
از دست دادن بارداری
فشار خون بالا

با این حال، با در نظر گرفتن درمان مناسب، اکثر بارداری ها بدون مشکل خواهند بود.

جمع بندی

احتمال ایجاد هیپرتیروئیدیسم یا پرکاری تیروئید در بین زنان بیشتر است. علت های مختلفی برای بیماری پرکاری تیروئید وجود دارد که شایع ترین آنها بیماری گریوز است.

پرکاری تیروئید و علائم آن را می توان با مصرف داروهای مختلف مدیریت کرد. برخی از تغییرات رژیم غذایی نیز برای بهبود پرکاری تیروئید اثربخش هستند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.