علت سنکوپ وازوواگال + علائم - تشخیص - درمان دارویی - پیشگیری | سنکوپ رفلکس

به غش ناشی از افت ناگهانی ضربان قلب یا فشار خون سنکوپ وازوواگال می گویند؛ علائم – علت – پیشگیری و درمان دارویی این وضعیت را بخوانید.

به غشی که در واکنش به افت ناگهانی ضربان قلب یا فشار خون ایجاد می شود، سنکوپ وازوواگال (Vasovagal syncope) گفته می شود. در واقع کمبود خون و اکسیژن کافی در مغز باعث از حال رفتن افراد می شود.

سنکوپ نوروکاردیوژنیک یا سنکوپ رفلکس از دیگر نام هایی هستند که برای این وضعیت استفاده می شوند. واکنش بیش از حد بدن به محرک‌ های ایجاد کننده حالت ترس یا ناراحتی عاطفی، علت بروز سنکوپ وازوواگال (VVS) هستند.

سنکوپ وازوواگال معمولا نیازی به درمان ندارد مگر اینکه فردی به علت افتادن ناشی از آن دچار آسیب شود. البته برای اطمینان از عدم وجود شرایط پزشکی جدی تر به تشخیص و مراجعه به پزشک نیاز است.

در این مقاله برخی از علت و علائم های رایج سنکوپ وازوواگال شرح داده می شوند.

در نهایت نیز گزینه‌ های درمانی موجود از جمله درمان های دارویی و نکات مربوط به سبک زندگی برای جلوگیری از سنکوپ وازوواگال مورد بررسی قرار می گیرند.

همچنین بخوانید:

افت فشار خون : علائم و درمان (کلیک)

علت سنکوپ وازوواگال

سنکوپ وازوواگال به علت از بین رفتن موقتی کنترل تنظیم بخشی از سیستم عصبی مسئول تنظیم ضربان قلب و انقباض عروق خونی رخ می دهد.

علت های متفاوتی برای سنکوپ وازوواگال در افراد مختلف وجود دارد. برخی از محرک های رایج VVS شامل موارد زیر هستند:

گرمای شدید

با قرار گرفتن افراد در محیط گرم و رسیدن دمای مرکزی به سطوح خطرناک، بدن با هدایت خون به سمت پوست به خنک شدن و جلوگیری از گرم شدن بیش از حد کمک می کند.

البته در صورتی که در این حالت بدن کم آب باشد، فرد دچار کاهش ناگهانی و قابل توجه فشار خون و درنتیجه از حال رفتن می شود.

همچنین بخوانید:

کم آبی بدن : علائم و درمان (کلیک)

دیدن خون

فوبیا از خون 3% تا 4% از همه انواع فوبیا را شامل می شود.

ضربان قلب این افراد پس از دیدن خون (چه واقعی یا در فیلم)، برای مدت کوتاهی افزایش و سپس به میزان زیادی کاهش می یابد. در نتیجه این امر افراد دچار غش می شوند.

این افراد به دلیل سطح بالای ترس و انزجار از خون، اغلب از درمان های پزشکی به ویژه در صورتی که شامل تزریق یا گرفتن خون باشد، خودداری می کنند.

اضطراب

اضطراب و دیگر شرایط مرتبط مانند افسردگی با تشدید VVS باعث ایجاد پریشانی و از حال رفتن افراد می شود. افرادی که سنکوپ وازوواگال را به علت پریشانی روانی تجربه می کنند، نسبت به سایرین، کیفیت زندگی پایین تری دارند.

به همین دلیل در خصوص این افراد درمانی جامع برای سنکوپ وازوواگال و شرایط روانی، اثربخشی بیشتری نسبت به درمان سنکوپ وازوواگال به تنهایی خواهد داشت.

همچنین بخوانید:

انواع اختلالات اضطرابی (کلیک)

ایستادن یا نشستن عمودی

برخی افراد زمانیکه از حالت دراز کشیده به حالت نشسته یا ایستاده می روند، دچار افت فشار خون می شوند. به این وضعیت افت فشار خون ارتواستاتیک یا فشار خون وضعیتی گفته می شود.

برخی افراد قبل از بیهوش شدن، علائمی مانند سبکی سر و سرگیجه را تجربه می کنند. با این وجود برخی افراد بدون بروز هیچ علائمی و به صورت ناگهانی از هوش می روند.

در بسیاری از موارد علت دقیق کاهش بیش از حد فشار خون در هنگام ایستادن یا نشستن مشخص نیست. با این حال احتمال می رود که برخی از موارد زیر از جمله دلایل این وضعیت باشند:

اختلال عملکرد سیستم عصبی خودکار
داروهای ادرار آور، باعث افزایش ادرار می شوند.
داروهای ضد روان پریشی یا ضد افسردگی
خونریزی مزمن
حرکات روده
گشاد کننده های عروق، داروهایی برای کاهش فشار خون
مشکلات قلبی

برخی افراد دارای یبوست هنگام دفع مدفوع به دلیل افزایش فشار در رکتوم خود از حال می روند. افزایش فشار در رکتوم، باعث بسته شدن اپیگلوت ( تکه‌ ای بافت که پشت زبان در پشت گلو قرار دارد) روی نای و سفت شدن بیش از حد دیافراگم می‌ شود.

این دسته از واکنش های فیزیولوژیکی باعث تحریک سیستم عصبی پاراسمپاتیک و افت سریع فشار خون و کاهش جریان خون به مغز می شود.

با عدم دریافت اکسیژن کافی توسط مغز، فرد هوشیاری خود را از دست داده و از حال می رود.

همچنین بخوانید:

یبوست مزمن (کلیک)

ورزش

احتمال اینکه سنکوپ وازوواگال به علت ورزش رخ دهد بسیار پایین است. بعلاوه اینکه پزشک باید قبل از تأیید تشخیص، وجود سایر بیماری‌ های جدی، مانند بیماری قلبی و آریتمی را رد کنند.

علت دقیق VVS در حین ورزش مشخص نیست، با این حال به بنظر آنها رفلکس Bezold-Jarisch (نوعی رفلکس مهاری که فشار خون را کاهش می دهد) می تواند عامل ایجاد این مساله است.

تغییرات سطوح سروتونین، اپیوئید محیطی و آدنوزین نیز یکی از علل احتمالی ایجاد VVS در هنگام فعالیت های بدنی شدید است.

علائم سنکوپ وازوواگال

برخی از افرادی که سنکوپ وازوواگال را تجربه می کنند قبل از غش متوجه هیچ علائم هشدار دهنده ای نمی شوند. با این حال برخی افراد قبل از سنکوپ وازوواگال علائمی زیر را تجربه می کنند:

ضعف
سبکی سر
سرگیجه
پریدن رنگ صورت
تعریق
احساس گرما

در صورتی که معمولا این علائم را قبل از سنکوپ وازوواگال تجربه می کنید، در مکانی مناسب دراز بکشید. به این صورت بدن می تواند جریان خون کافی به مغز را حفظ و در صورت ممکن از غش جلوگیری کند. بعلاوه حتی درصورت غش نیز احتمال آسیب به حداقل می رسد.

معمولا پس از غش، علائمی مانند خستگی، سبکی سر یا حالت تهوع ایجاد می شوند.

تشخیص

معمولا تشخیص پزشکان VVS با بررسی سابقه پزشکی فرد شروع می شود. در مرحله بعد پزشک معاینه فیزیکی و اندازه گیری فشار خون در حالت ایستاده، نشسته و دراز کشیده را انجام می دهد.

در برخی موارد نیز به چندین آزمایش برای رد سایر علل غش و از حال رفتن نیاز است. برخی از این آزمایش ها شامل موارد زیر هستند:

تست استرس ورزش: در این تست عملکرد قلب را در واکنش به ورزش بررسی می شود.
آزمایش‌ های خون: معمولا این آزمایش‌ ها برای رد هرگونه بیماری زمینه‌ ای در ارتباط با غش، کاربرد دارند.
تست تیلت میز: برای این روش، پزشک از فرد می خواهد که روی یک میز بالشتکی که در زوایای مختلف کج می شود، قرار بگیرد. در حالیکه این میز فرد را در زوایای متفاوت قرار می دهد، مانیتورهای مختلف فعالیت قلب، فشار خون و سطح اکسیژن را شناسایی و ثبت می کنند.
اکوکاردیوگرام: در این آزمایش حرکت و جریان خون قلب بررسی می شوند.
الکتروکاردیوگرام (EKG): EKG نیز به اندازه گیری فعالیت الکتریکی قلب می پردازد.

همچنین بخوانید:

تفاوت نوار قلب با اکو (کلیک)

درمان و پیشگیری سنکوپ وازوواگال

همانطور که پیشتر گفته شد سنکوپ وازوواگال نیازی به درمان ندارد. با این حال بهتر است در این حالت فردی که از حال رفته را به پشت خوابانده و پاهای او را بالا برد. با این اقدام جریان خون به مغز بازگشته و فرد سریعتر به هوش می آید.

طبق یک بررسی در سال 2016، روش های درمانی کمی برای افراد مبتلا به VVS وجود دارد.

بر اساس توصیه پزشکان بهتر است که از محرک های احتمالی این وضعیت دوری کرده و در صورت شروع علائم هشدار دهنده آن اقدامات لازم برای پیشگیری از ایجاد آسیب را در نظر گرفت.

دارو

معمولا درمان دارویی برای سنکوپ وازوواگال واجب نیست. البته در برخی شرایط، دارو های زیر باعث کاهش دفعات دوره های سنکوپ وازوواگال می شوند:

بتا بلاکرها: این داروها برای پیشگیری از بروز سنکوپ وازوواگال برای افراد بالای 42 سال اثربخشی بیشتری دارد. البته به انجام تحقیقات بیشتری برای تعیین خطر افت فشار خون ارتواستاتیک نیاز است.
آگونیست های آلفا 1: این داروها باعث افزایش فشار خون می شوند.
فلودروکورتیزون: این دارو که یکی از انواع کورتیکواستروئید است با افزایش سطح سدیم و مایعات بدن باعث حفظ فشار خون می شود.

البته توجه داشته باشید که به مطالعات بیشتری برای بررسی اثربخشی این دارو ها و سایر درمان‌ های پزشکی برای سنکوپ وازوواگال نیاز است.

همچنین بخوانید:

بتا بلاکرها (کلیک)

تغییر سبک زندگی

همیشه نمی توان مانع VVS شد. با این وجود با در درنظر گرفتن برخی روش ها مانند ایجاد تغییر در سبک زندگی، تعداد دفعات وقوع آن را کاهش داد. این اقدامات عبارتند از:

افزایش مصرف نمک
اجتناب از شرایطی که باعث غش می شوند.
نوشیدن مایعات زیاد برای حفظ حجم خون
در صورت احساس ضعف بلافاصله نشسته یا دراز بکشید.
قطع داروهای کاهش دهنده فشار خون
پوشیدن جوراب های فشاری
انجام فعالیت های با شدت متوسط

بعد از غش چه کنیم؟

معمولا افراد پس از سنکوپ وازوواگال علائمی مانند خستگی، ضعف و تهوع را تجربه می کنند. بنابراین حتما قبل از بلند شدن و فعالیت کردن به اندازه کافی استراحت کنید.

در صورتی پس از غش کردن علائم دیگری که مشابه علائم حمله قلبی است داشتید، حتما به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.

همچنین بخوانید:

چگونه حمله قلبی را تشخیص و درمان کنیم؟ (کلیک)

زمان مراجعه به پزشک

در صورت داشتن سابقه VVS و مشاهده هرگونه محرک یا علائم جدید به پزشک مراجعه کنید. برخی از انواع سنکوپ به دلیل بیماری های زمینه ای ایجاد می شوند. بنابراین در وهله اول باید این بیماری های زیمینه ای را درمان کرد. برخی از این بیماری های زمینه شامل:

بیماری پارکینسون
دیابت
بیماری قلبی

همچنین بخوانید:

بیماری پارکینسون : علائم و درمان (کلیک)

خلاصه

سنکوپ وازوواگال، به از حال رفتن ناشی از افت ناگهانی ضربان قلب یا فشار خون اشاره دارد.

این وضعیت معمولا خطرناک نیست. البته درصورتی که هنگام غش علائم اضافی یا افتادن و آسیب دیدن را تجربه کردید، به دنبال درمان باشید. بعلاوه در صورتی که علت از حال رفتن خود را نمی دانید، برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید.

سنکوپ وازوواگال هیچ درمان و دارویی استانداردی ندارد. البته برخی روش ها مانند تنظیم رژیم غذایی و سبک زندگی در جلوگیری از ایجاد این وضعیت موثر هستند.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.