انواع اختلالات عصبی رایج و علائم آنها

اختلالات عصبی شرایطی هستند که سیستم عصبی مرکزی و محیطی را تحت تأثیر قرار می دهند، انواع – علائم و نشانه های رایج و درمان آن را بخوانید.

 

اختلالات عصبی (Neurological disorders) گروهی از بیماری ها هستند که سیستم عصبی مرکزی و محیطی را تحت تأثیر قرار داده و انواع مختلفی دارند. این اختلالات معمولا به علت ناهنجاری های ساختاری، شیمیایی یا الکتریکی در سیستم عصبی بروز می کنند.

برخی انواع اختلالات عصبی موقتی و خوش خیم و برخی دیگر جدی تر بوده و نیاز به درمان اورژانسی و مداوم خواهند داشت.

این مقاله به بررسی انواع اختلالات عصبی رایج، علائم و نشانه های آنها و راه درمان هر یک می پردازد.

 

اختلال عصبی چیست؟

اختلالات عصبی دسته ای از بیماری ها هستند که سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و محیطی (اعصاب) را تحت تأثیر قرار می دهند.

سیستم عصبی (Nervous System) نقش مهمی در بسیاری از عملکرد های بدن دارد.

سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است. سیستم عصبی محیطی نیر شامل اعصابی است که از این نواحی منشعب شده و به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد.

مشکلات عصبی بسته به اینکه کدام ناحیه عصبی تحت تاثیر قرار گرفته است سبب بروز برخی مشکلات در موارد زیر خواهد شد:

• بلع
• خوردن و آشامیدن
• نفس کشیدن
• سخن و گفتار
• یادگیری
• حافظه
• خلق و خو
• احساسات فرد
• حرکت کردن

بیش از 600 اختلال عصبی در افراد وجود دارد. این مشکلات علت های متعددی دارند. برخی علت های اصلی بروز اختلالات عصبی عبارتند از:

• اختلالات ژنتیکی
• ناهنجاری های مادرزادی
• عفونت ها
• صدمات مغزی

همچنین بخوانید:

هرآنچه باید درباره اختلالات ژنتیکی بدانید (کلیک)

 

سردرد

سردرد شایع ترین شکل درد است.

محرک های رایج که عامل بروز انواع سردرد هستند عبارتند از:

• استرس
• کمبود خواب
• از دست دادن وعده های غذایی
• مصرف الکل

انواع مختلف آن عبارتند از:

• میگرن
• سردردهای سینوسی
• سردردهای خوشه ای

شایع ترین نوع سردرد نیز، سردرد تنشی است که به دلیل سفت شدن ماهیچه های زیر ایجاد می شود:

• فک
• گردن
• پوست سر
• شانه ها

درمان

مصرف مسکن های بدون نسخه (OTC) در کاهش علائم و نشانه های سردرد بعنوان رایج ترین اختلالات عصبی موثر است.

علاوه بر این ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی، در تسکین سردردهای تنشی ایجاد شده در افراد موثر خواهد بود.

سردرد معمولا در خانه درمان شده و نیازی به مراجعه به پزشک ندارد. با این وجود برخی انواع اختلالات عصبی سردرد، نشانه یک مشکل زمینه ای جدی تر بوده و نیازمند مراقبت پزشکی است.

در صورتی که دچار هریک از موارد زیر شده اید، لازم است به پزشک مراجعه کنید:

• ایجاد سردرد به دنبال ضربه ای به سر
• بروز یک سردرد ناگهانی و شدید
• سردردهای معمولی که بیش از 15 روز در یک ماه رخ دهد

همچنین در صورت بروز سردرد به همراه هر یک از موارد زیر مراجعه به پزشک لازم است:

• درد در گوش یا چشم
• تب
• گرفتگی گردن
• گیجی
• از دست دادن هوشیاری

 

همچنین بخوانید:

نقاط فشاری برای درمان سردرد (کلیک)

 

تشنج و صرع

از دیگر انواع اختلالات عصبی رایج بروز تشنج و صرع در افراد است که بسته به نوع علائم و نشانه های مشکترک و متفاوتی را ایجاد خواهد کرد.

 

انواع تشنج

بروز تشنج (Seizure)  بواسطه تخلیه الکتریکی غیر طبیعی در مغز رخ می دهد.

دو نوع اصلی تشنج عبارتند از:

• تشنج عمومی: شامل فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در هر دو نیم کره مغز را تحت تاثیر قرار می دهد
• تشنج کانونی (فوکال): که فعالیت الکتریکی غیر طبیعی یک ناحیه خاص از مغز را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

دو نوع تشنج عمومی عبارتند از:

• تشنج غایب: تشنج غایب یا صرع مختصر که موجب می شود فرد برای چند ثانیه سریعا پلک زده یا به فضا خیره شود.
• تشنج تونیک -کلونیک: این اختلالات عصبی که با نام حمله صرع بزرگ نیز شناخته می شود با علائم و نشانه های زیر همراه است:
  • گریه کردن
  • فریاد زدن
  • افتادن به زمین
  • اسپاسم یا تکان های عضلانی
  • از دست دادن هوشیاری

سه نوع تشنج کانونی عبارتند از:

• تشنج کانونی ساده: این تشنج باعث انقباض و طعم یا بوی غیرعادی شود.
• تشنج کانونی پیچیده: این تشنج بعضا باعث گیجی یا سرگردانی می شود.
• تشنج عمومی ثانویه: شامل یک تشنج کانونی و به دنبال آن یک تشنج عمومی است.

 

همچنین بخوانید:

تشنج چیست؟ (کلیک)

 

صرع

زمانی که فرد دچار دو یا چند تشنج گردد، اختلال صرع (Epilepsy) تشخیص داده می شود. در واقع صرع وضعیتی است که در آن انفجارهای ناگهانی فعالیت الکتریکی در مغز باعث تشنج می گردد.

این بیماری می تواند در هر سنی شروع شود، اما معمولا در دوران کودکی یا در افراد بالای 60 سال رایج تر است.

اکثر موارد علت بروز صرع علت قابل شناسایی نیستند. با این حال، گاهی اوقات تشنج در نتیجه موارد زیر رخ می دهد:

• کمبود اکسیژن در هنگام تولد
• آسیب شدید به سر
• سکته
• تومور مغزی
• عفونت مغزی
• سوء مصرف مواد مخدر یا سوء مصرف الکل

همچنین بخوانید:

پاسخ های رایج صرع / اختلال تشنج (کلیک)

 

درمان

برای درمان صرع نیاز به خود مدیریتی و در صورت امکان حفظ سلامت کلی است. با این راهکارها فرد در بروز تشنج کنترل بهتری خواهد داشت.

برنامه درمانی مرتبط با تشنج و صرع شامل:

• ورزش منظم
• داشتن مقدار کافی خواب
• مدیریت سطوح استرس
• مصرف داروهای ضد تشنج تجویزی
• ثبت تشنج ها و محرک های تشنج

 

سکته

سکته مغزی یکی از علت های اصلی مرگ و میر و همچنین از علل اصلی ناتوانی است.

اصطلاح پزشکی سکته مغزی زمانی است که خون رسانی به بخشی از مغز قطع می گردد. سلول‌های مغزی ناحیه آسیب دیده، بدون منبع مناسب خون، فاقد اکسیژن حیاتی و مواد مغذی لازم برای عملکرد و بقا هستند. با از بین رفتن سلول های ناحیه آسیب دیده مغز، آنها دیگر نمی توانند عملکردهای حیاتی خود را انجام دهند.

انواع سکته مغزی عبارتند از:

• سکته مغزی ایسکمیک که ناشی از لخته شدن خون در رگ خونی است که مواد مغذی مغز را تامین می کند
• سکته هموراژیک که ناشی از پارگی رگ خونی در مغز است
• حمله ایسکمیک گذرا (TIA) که ناشی از یک اختلال موقت در خون رسانی به مغز است

 

همچنین بخوانید:

انواع سکته مغزی (کلیک)

 

علائم و نشانه های سکته مغزی بعنوان یکی از اختلالات عصبی رایج بسته به ناحیه ای از مغز که تحت تأثیر قرار گرفته است بعضا متفاوت خواهد بود.

علائم سکته مغزی معمولاً ناگهانی بوده و شامل موارد زیر است:

• سردرد شدید بدون علت شناخته شده
• سرگیجه
• مشکل در دیدن یک یا هر دو چشم
• بی حسی یا ضعف صورت، پا یا بازو، به خصوص در یک طرف بدن
• مشکل در درک گفتار
• مشکل در صحبت کردن
• گیجی
• عدم هماهنگی
• از دست دادن تعادل
• مشکل در راه رفتن

 

درمان

درمان سکته مغزی به نوع سکته مغزی و سرعت رسیدن فرد به بیمارستان بستگی دارد.

گزینه های درمانی احتمالی عبارتند از:

• داروه
• داروهای ضد انعقاد: داروهایی که ترکیب شیمیایی خون را تغییر داده تا از تشکیل لخته های خونی جدید جلوگیری کنند.
• ای ضد پلاکت: داروهایی برای کمک به جلوگیری از تشکیل لخته های خونی جدید.
• ترومبولیز: روشی که از داروهایی به نام “ترومبولیتیک” برای حل کردن لخته های خون و بازگرداندن جریان خون به مغز استفاده می کند.
• ترومبکتومی: جراحی برای برداشتن لخته خون از یک سرخرگ بزرگ در مغز.
• جراحی: اگرچه نادر است، اما گاهی اوقات ممکن است جراحی برای ترمیم ترکیدگی رگ خونی در مغز ضروری باشد.

 

بیماری آلزایمر و زوال عقل

زوال عقل (Dementia) به گروهی از علائم مرتبط با کاهش تدریجی عملکرد مغز اشاره دارد. انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد که شایع ترین آن بیماری آلزایمر (AD) است.

این بیماری معمولا در افراد بالای 65 سال یا بیشتر رایج است. در واقع افزایش سن، اصلی ترین عامل خطر بروز آلزایمر است.

علائم AD  عبارتند از:

• افزایش اضطراب، پرخاشگری یا هر دو
• از دست دادن خودانگیختگی و احساس ابتکار
• از دست دادن حافظه
• سرگردانی و گم شدن
• گم کردن یا جا گذاشتن وسایل
• سوالات تکراری
• قضاوت ضعیف
• مشکل در رسیدگی به پول و پرداخت قبوض
• زمان بیشتری برای تکمیل وظایف روزمره نیاز است
• تغییرات خلق و خو و شخصیت

 

همچنین بخوانید:

مراحل بیماری آلزایمر (کلیک)

 

درمان

در حال حاضر هیچ درمانی برای AD وجود ندارد. با این حال، بر اساس اعلام انجمن آلزایمر داروی آدوکانوماب (Aduhelm) در کاهش احطاط و زوال عقل در افراد مبتلا به آلزایمر موثر واقع خواهد شد.

 

بیماری پارکینسون

از دیگر انواع اختلالت عصبی رایج، بیماری پارکینسون (PD) است. بر اساس اعلام بنیاد پارکینسون، این بیماری پس از آلزایمر، دومین اختلالات عصبی رایج در افراد است.

پارکینسون در اثر از دست دادن سلول های عصبی در بخشی از مغز که حرکت و هماهنگی را کنترل می‌کند، ایجاد می‌شود.

کارشناسان نمی دانند چه چیزی باعث از بین رفتن سلول های عصبی در PD می شود. با این حال، ژنتیک و عوامل محیطی احتمالاً نقش دارند.

علائم اختلال عصبی پارکینسون عبارتند از:

• لرزش عضلانی که معمولاً در دست یا بازو شروع می شود
• سفتی عضلانی، که می تواند بر حرکات و حالات صورت تأثیر بگذارد
• حرکت آهسته، که ممکن است به صورت یک راه رفتن آهسته و درهم تظاهر کند

 

درمان

در حال حاضر هیچ درمانی برای PD وجود ندارد. با این حال، درمان هایی برای کمک به کاهش علائم و حفظ کیفیت زندگی فرد در دسترس هستند.

برنامه های درمانی پارکینسون شامل:

دارو: برخی داروها یا گروهی از داروها می توانند به کاهش لرزش عضلات و مشکلات حرکتی کمک کنند. برای نمونه:

• • لوودوپا
  • آگونیست های دوپامین
  • مهارکننده های مونوآمین اکسیداز B
• تحریک عمقی مغز: یک روش جراحی که شامل قرار دادن سیم در زیر پوست و در مناطقی از مغز است که تحت تأثیر PD قرار گرفته اند. سیم ها به یک مولد پالس متصل هستند که جریان های الکتریکی را برای تحریک نواحی آسیب دیده مغز تولید می کند. این روش می تواند علائم PD را کاهش دهد.
• درمان‌های حمایتی: درمان‌های حمایتی زیر در مدیریت علائم PD و بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا کمک می کنند:
  • فیزیوتراپی برای کمک به کاهش سفتی عضلات و بهبود انعطاف پذیری و راه رفتن
  • کاردرمانی برای کمک به فرد برای حفظ استقلال خود در خانه یا در طول فعالیت های روزانه
  • گفتار و زبان درمانی برای کمک به کاهش مشکلات گفتار یا بلع
  • توصیه های غذایی برای کمک به کاهش عوارض بالقوه PD، مانند کاهش وزن یا فشار خون پایین

همچنین بخوانید:

رژیم غذایی پارکینسون (کلیک)

 

خلاصه

اختلالات عصبی شرایطی هستند که سیستم عصبی مرکزی و محیطی را تحت تأثیر قرار داده و انواع بسیار زیادی دارند.

برخی از انواع شایع اختلالات عصبی شامل سردرد، صرع، سکته مغزی، بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون است. این بیماری ها جنبه های مختلف سیستم عصبی را تحت تاثیر قرار می داده  و علل، علائم و درمان های خاص خود را دارند.

هر فردی که علائم بیماری عصبی را تجربه می کند باید برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک خود مراجعه کند. افرادی که علائم ناگهانی و شدید را تجربه می کنند باید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.