علت ایلئوس روده + علائم - انواع - تشخیص - درمان - عوارض | انسداد روده بعد از عمل

ایلئوس اغلب پس از عمل جراحی شکم رخ داده و باعث اختلال در عملکرد روده برای عبور غذا می شود؛ علائم – علت و درمان این بیماری را بخوانید.

به عدم توانایی حرکتی موقت روده که اغلب بسیار دردناک است، ایلئوس (Ileus) گفته می شود. در این حالت روده نمی تواند غذا را به روش معمول حرکت دهد.

در صورتی که این وضعیت درمان نشود، جریان خون به روده قطع شده و مرگ بافت اتفاق می افتد. به همین دلیل این بیماری بسیار جدی است.

پارگی روده یا عفونت حفره شکمی از دیگر عوارض بسیار خطرناک ایلئوس درمان نشده هستند.

در این مقاله ایلئوس روده، علائم، روش تشخیص و نحوه درمان آن بررسی می شود.

همچنین بخوانید:

سلامت روده و اثر آن بر بدن (کلیک)

علت ایلئوس روده

ماهیچه های روده برای ایجاد حرکتی موج مانند به نام پریستالسیس، منقبض و شل می شوند. این حرکت موجی شکل باعث جریان یافتن غذا در روده می شود.

با ایجاد ایلئوس، پریستالسیس متوقف شده و مانعی برای عبور ذرات غذا، گاز و مایعات از دستگاه گوارش بوجود می آید.

با ادامه مصرف غذاهای جامد، تجمع ذرات غذا باعث انسداد کامل یا جزئی روده خواهد شد.

همانطور که بالاتر گفته شد اغلب بعد از جراحی شکم یا لگن بروز پیدا می کند.

بر اساس برآوردهای صورت گرفته، ایلئوس یا یک عامل دیگر انسداد کننده روده، دومین علت شایع بستری مجدد در بیمارستان در ماه اول پس از عمل جراحی است. دلیل این امر احتمالا یکی از موارد زیر است:

جای زخم پس از جراحی که باعث انسداد می شود.
پریستالسیس طبیعی پس از جراحی به کندی به حالت نرمال بر می گردد.
داروهای تجویز شده پس از جراحی که روی حرکت روده تاثیر گذار هستند.

برخی از داروهای موثر روی عضلات و اعصاب دستگاه گوارش شامل موارد زیر هستند:

مسدود کننده های کانال کلسیم تجویز شده برای درمان بیماری های قلبی
داروهای ضد درد اپیوئیدی
آنتی کولینرژیک، تجویزی برای بسیاری از بیماری ها مانند بیماری پارکینسون، مشکلات مثانه و COPD

اختلالات ماهیچه ها و اعصاب (مانند بیماری پارکینسون) و عفونت ها از دیگر دلایل ایجاد ایلئوس هستند.

اغلب انواژیناسیون عامل ایجاد ایلئوس در کودکان است. زمانی که بخشی از روده به درون خود می لغزد (مشابه بسته شدن تلسکوپ) انواژیناسیون ایجاد می شود.

همچنین بخوانید:

بیماری پارکینسون : علائم و درمان (کلیک)

علائم ایلئوس

ایلئوس می تواند باعث ایجاد علائم زیر شود:

استفراغ
گرفتگی و درد معده
یبوست یا دفع مقدار کمی مدفوع آبکی
تورم در معده
حالت تهوع
عدم توانایی در عبور گاز
احساس سیری
از دست دادن اشتها

ایلئوس فلجی (Paralytic ileus)

زمانیکه روده به درستی حرکت نکرده و غذا توانایی حرکت در روده را نداشته باشد و انسداد در روده رخ دهد، به آن ایلئوس فلجی (فلج ایلئوس یا ایلئوس پارالیتیک) گفته می شود.

معمولا روده کوچک تحت تاثیر این وضعیت قرار می گیرد با این حال بعضا روده بزرگ و معده نیز درگیر می شوند.

با مسدود شدن روده ها، مایعات و گاز جمع شده باعث کشیده شدن روده و ایجاد علائمی مانند استفراغ، کاهش صداهای روده و یبوست می شود.

ایلئوس فلجی به علت عدم کارکرد درست اعصاب دیواره روده ایجاد می شود.

از جمله علت های ایلئوس فلجی شامل موارد زیر هستند:

عدم تعادل الکترولیت
پانکراتیت
آپاندیسیت
داروهایی مانند اییوئید و آرام بخش
گاستروانتریت

این وضعیت در برخی موارد خود به خود بهبود یافته اما به صورت کلی بسیار جدی و خطرناک است. در صورتی که این بیماری برای مدت زیادی درمان نشود، عوارض و مشکلات خطرناکی برای سلامتی بروز پیدا می کند.

همچنین بخوانید:

آپاندیسیت حاد در کودکان و بزرگسالان (کلیک)

ایلئوس مکونیوم (Meconium ileus)

به اولین مدفوع نوزاد تازه متولد شده که شامل مواد خورده شده در رحم هستند، مکونیوم گفته می شود.

بر اساس تخمین ها، 80% تا 90% از نوزادان دارای ایلئوس مکونیوم به فیبروز کیستیک مبتلا هستند.

مکونیوم در نوزادان مبتلا به فیبروز کیستیک باعث ایجاد انسداد در بخشی از روده کوچک آنها به نام ایلئوم می شود. این وضعیت حدود 20% از نوزادان مبتلا به این بیماری را درگیر می کند.

فیبروز کیستیک، سلول‌ های تولید کننده مخاط و شیره‌ های گوارشی را تحت تاثیر قرار می دهند. در این وضعیت آنها ضخیم‌ تر و چسبنده‌ تر می‌ شوند. در نهایت این مایعات یاعث مسدود شدن سیستم گوارش و سایر قسمت های بدن می شوند.

همچنین بخوانید:

طول روده های بزرگ و کوچک انسان چقدر است؟ (کلیک)

ایلئوس و انسداد روده

ایلئوس و انسداد روده (Intestinal Obstruction) در برخی موارد مشابه هستند. تفاوت این دو وضعیت این است که ایلئوس به علت مشکلات عضلانی یا عصبی متوقف کننده پریستالیس رخ داده در حالیکه انسداد روده به انسداد فیزیکی در دستگاه گوارش اشاره دارد.

با این وجود ایلئوس فلجی (نوعی از ایلئوس) نیز می تواند علت تجمع غذا در روده باعث انسداد فیزیکی شود.

از جمله علت های انسداد روده شامل موارد زیر هستند:

دیورتیکولیت، کیسه هایی ملتهب در دستگاه گوارش هستند.
IBD
سرطان روده بزرگ
فتق
مدفوع نهفته
چسبندگی روده

همچنین بخوانید:

سرطان روده بزرگ : انواع و درمان (کلیک)

عوامل خطر

عوامل موثر در افزایش خطر ایلئوس شامل موارد زیر هستند:

سپسیس
جراحی طولانی مدت شکم یا لگن
بیماری های گوارشی، مانند بیماری های التهابی روده (IBD) یا دیورتیکولیت
جراحی دستگاه گوارش تحتانی
عوارض جراحی، مانند ذات الریه یا آبسه
جراحی باز
مصرف اپیوئیدی
بیماری شریان محیطی
عدم تعادل الکترولیت
آسیب به روده
خونریزی در حین جراحی
پایین بودن سطح پتاسیم

همچنین بخوانید:

سسیس (کلیک)

تشخیص

پزشک برای تشخیص ایلئوس ابتدا علائم کامل فرد و شرح حال کامل پزشکی شامل موارد زیر را بررسی می کند:

استفاده از دارو
شرایط پزشکی فعلی یا گذشته
سابقه جراحی

سپس با استفاده از معاینه فیزیکی وجود هر گونه تورم یا درد در شکم را ارزیابی می کند. در برخی موارد نیز برای بررسی صداهای روده از گوشی پزشکی استفاده می کنند.

عدم وجود صدا یا صدای بیش از حد علائمی از وجود ایلئوس است. البته برای تائید وجود این بیماری به آزمایش های بیشتر نیاز است.

آزمایش های تصویربرداری

در آزمایش های تصویر برداری می توان محل ایلئوس را با استفاده از برجسته کردن ناهنجاری های روده مانند تجمع گاز یا بزرگ شدن روده تعیین کرد. در برخی موارد انسداد فیزیکی عامل بروز علائم است. آزمایش های مورد استفاده برای تشخیص ایلئوس شامل موارد زیر هستند:

اشعه ایکس: اشعه ایکس شکم قادر به نشان دادن برخی از انسدادها است. با این حال همیشه قادر به مشخص کردن ایلئوس یا سایر مشکلات روده نیست.
تنقیه باریم: در این آزمایش ابتدا هوا یا باریم مایع از طریق راست روده به روده بزرگ وارد شده و سپس با اشعه ایکس عکس هایی از شکم گرفته می شود. این روش قادر به رفع ایلئوس ناشی از انواژیناسیون در برخی از کودکان است.
سونوگرافی. اغلب تشخیص ایلئوس در کودکان با استفاده از اسکن اولتراسوند مشخص می شود. در اسکن های اولتراسوند وجود یک ناحیه پیچ خورده در روده در صورت وجود انواژیناسیون مشخص می شود.
سی تی اسکن (CT): در سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به تصاویر استاندارد اشعه ایکس مشخص می شود. از آنجایی که این اسکن ها روده ها را از زوایای مختلف نشان می دهند، به احتمال زیاد ایلئوس در این آزمایش مشخص می شود. با بلعیدن برخی رنگ های مخصوص می توان تصاویر واضح تری را ارائه داد.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره سی تی اسکن (کلیک)

درمان

درمان ایلئوس وابسته به شدت بیماری و علت ایجاد آن متفاوت است. انتظار برای رفع ایلئوس، ایجاد تغییرات در رژیم غذایی، تنظیم مصرف دارو و جراحی از گزینه های درمانی موجود برای ایلئوس هستند. در ادامه به شرح هر یک از این موارد پرداخته می شود.

تغییرات دارویی

در برخی موارد پزشک مصرف داروهای ایجاد کننده ایلئوس را قطع می کند. البته اینکار فقط در صورت تائید و با نظارت پزشک قابل انجام است. قطع ناگهانی برخی از داروهای ضد افسردگی و سایر داروها باعث ایجاد عوارض شدیدی می شود.

همچنین بخوانید:

داروهای موثر در درمان افسردگی (کلیک)

مراقبت های بیمارستانی

ایلئوسی که پس از عمل جراحی ایجاد می شود اغلب به خودی خود و پس از گذشت چند روز پس درمان می شود. ایلئوس فلجی نیز زمانیکه فرد داروهای خود را تغییر می دهد، بهبود می یابد. البته برخی افراد نیز برای رفع مشکل خود به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارند.

درمان های انجام شده در بیمارستان عبارتند از:

لوله بینی معده ای، در این حالت از یک لوله برای مکش موادی که ممکن است فرد در صورت نبود آن استفراغ کند.
تزریق مایعات داخل وریدی برای جلوگیری از کم آبی بدن
تجویز مسکن برای درد

همچنین بخوانید:

کم آبی بدن : علائم و درمان (کلیک)

ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی

برخی از بیماری ها مانند بیماری کرون و دیورتیکولیت باعث ایجاد انسداد جزئی در روده می شوند. در این حالت همه مواد قادر به عبور از روده نیستند.

در این وضعیت پزشک استفاده از یک رژیم غذایی کم فیبر برای رفع راحت تر مدفوع را توصیه می کند. در اینصورت باید مصرف غذاهای غلات کامل، سبزیجات خام و آجیل را محدود کرد.

عمل جراحی

در صورت عدم تاثیر دارو یا تغییرات رژیم غذایی برای درمان ایلئوس روده یا شدید بودن انسداد، باید فرد تحت عمل جراحی قرار گیرد.

درمان انسداد، ترمیم یا برداشتن قسمت آسیب دیده روده از جمله مواردی است که ممکن است در عمل های جراحی ایلئوس روده صورت گیرد.

جراحی گسترده برای برخی افراد مانند افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ یا افراد مسن مناسب نباشد. به همین دلیل جراح با قرار دادن استنت (لوله) در روده، آن را باز نگه داشته تا امکان حرکت راحت تر مواد غذایی در روده فراهم شود.

در برخی موارد نیز لازم است که کل روده و با استفاده از جراحی استومی برداشته شود. در این وضعیت با ایجاد سوراخی در شکم به نام استوما، راهی برای خروج مدفوع از روده به کیسه ای که مدفوع را جمع می کند ایجاد یم شود.

می توان بدون روده زندگی سالمی داشت البته باید بدانید که استومی نیاز به مراقبت دارد.

همچنین بخوانید:

جراحی استومی : انواع و مراقبت های بعدی (کلیک)

عوارض

در صورتی که ایلئوس روده تشخیص داده نشود و درمانی برای آن صورت نگیرد، عوارض بسیار جدی و خطرناکی ایجاد می شوند.

عفونت: در محتویات روده باکتری های زیادی وجود دارد. با ورود آنها به حفره شکم، پریتونیت نوعی عفونت جدی ایجاد می شود. پریتونیت باکتریایی باعث ایجاد سپسیس (عفونتی خطرناک) می شود.
نکروز: به مرگ بافت نکروز گفته می شود. در صورتی که خون نتواند به روده برسد، نکروز ایجاد می شود. از آنجایی که بافت روده مستعد پارگی است، بافت روده ضعیف شده منجر به نشت محتویات روده می شود.

جمع بندی

ایلئوس به عدم توانایی روده در حرکت کردن و عبور غذا از طریق دستگاه گوارش اشاره دارد.

عمل جراحی یکی از علت هیا رایج ایجاد ایلئوس روده است. با این حال برخی داروها، فیبروز کیستیک و سایر مشکلات سلامتی، آسیب‌ ها و عفونت‌ ها نیز می توانند باعث ایجاد این وضعیت شوند.

درمان ایلئوس روده وابسته به علت زمینه ای متفاوت بوده و شامل مصرف دارو، ایجاد تغییرات رژیم غذایی یا عمل جراحی است.

در صورت داشتن علائم ایلئوس مانند درد معده، یبوست شدید، استفراغ و نفخ به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که ایلئوس روده درمان نشود، عوارض بسیار شدید و خطرناکی ایجاد می شود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.