عوامل ایجاد سرطان پروستات : علائم - علت - مراحل و تشخیص بیماری

سرطان پروستات یک نوع سرطان شایع در مردان است که از غده پروستات شروع می شود؛ علائم – مراحل – عوامل ایجاد – تشخیص و درمان آن را بخوانید.

پروستات عملکردهای مختلفی دارد. مهمترین آنها تولید مایع اصلی منی (Seminal Fluid) است؛ مایعی که جزء تشکیل دهنده منی است.

انتقال اسپرم، تنظیم جریان ادرار و ترشح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) از دیگر وظایف پروستات هستند. PSA پروتئینی است که به مایع منی کمک می کند تا حالت مایع خود را حفظ کند.

سرطان پروستات یکی از انواع شایع سرطان در مردان است. این سرطان که از غده پروستات (بین آلت تناسلی و مثانه قرار دارد) شروع می شود در صورت تشخیص سریع، در مراحل اولیه قابل درمان است.

1 نفر از هر 8 مرد در مقطعی از زندگی خود سرطان پروستات را تجربه می کند. با این وجود تنها 1 مورد از هر 41 مورد سرطان پروستات منجر به مرگ می شود. دلیل این امر این است که درمان های اولیه برای سرطان پروستات بسیار اثربخش هستند. به همین دلیل غربالگری برای تشخیص سریع سرطان پروستات قبل از گسترش بسیار مهم است.

همچنین بخوانید:

مشکلات پروستات در مردان (کلیک)

علت

علت دقیق سرطان پروستات مشخص نیست. این بیماری معمولا به دلیل ایجاد تغییرات خاصی در سلول های غده ای رخ می دهد. در صورت غیر طبیعی به نظر رسیدن سلول های غده پروستات، پزشکان به این تغییرات نئوپلازی داخل اپیتلیال پروستات (PIN) می گویند. تقریبا 50% از همه مردان بالای 50 سال دارای PIN هستند.

تغییرات در ابتدا سرعت بسیار کمی داشته و به صورت سلول های سرطانی نیستند. با این حال ممکن است آنها به مرور به سلول های سرطانی تبدیل شوند.

سلول های سرطانی دارای درجه بالا یا پایین هستند. سلول های درجه بالا با احتمال بیشتری رشد و گسترش می یابند، در حالی که سلول های درجه پایین به احتمال زیاد رشد نکرده و نگران کننده نیستند.

همچنین بخوانید:

غده پروستات چیست؟ (کلیک)

عوامل خطر ایجاد سرطان پروستات

برخی عوامل در افزایش خطر ایجاد سرطان پروستات نقش دارند. این موارد عبارتند از:

سابقه خانوادگی: وجود یک فرد مبتلا به سرطان پروستات در خانواده باعث افزایش خطر سرطان پروستات در سایرین می شود.
عوامل ژنتیکی: ویژگی های ارثی، از جمله تغییر در ژن های BRCA1 و BRCA2، خطر ایجاد این سرطان را افزایش می دهند. جهش در این ژن ها نیز احتمال سرطان سینه را افزایش می دهند. تولد با سندرم لینچ نیز باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات و سایر سرطان ها می شود.
نژاد یا قومیت: این بیماری سیاه پوستان را بیشتر از سفید پوستان تحت تاثیر قرار می دهد. افراد آسیایی و اسپانیایی نسبت به سیاه پوستان یا سفیدپوستان خطر کمتری برای ابتلا به سرطان پروستات دارند.
رژیم غذایی: بر اساس برخی شواهد، رژیم های غذایی پرچرب خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می دهند.
سن: خطر ابتلا به سرطان پروستات بعد از 50 سالگی افزایش می یابد. احتمال ایجاد آن قبل از 45 سالگی نادر است.

سایر عوامل خطر ایجاد سرطان پروستات

عوامل دیگری که ممکن است بر خطر ایجاد سرطان پروستات نقش داشته باشند شامل موارد زیر هستند:

التهاب پروستات
چاقی
سیگار کشیدن
جراحی وازکتومی
مصرف الکل
عفونت های مقاربتی
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند علف کش عامل نارنجی

همچنین بخوانید:

عفونت های مقاربتی (کلیک)

نشانه ها و علائم سرطان پروستات

اغلب سرطان پروستات اولیه بدون علامت است با این حال با غربالگری می توان تغییرات نشان دهنده سرطان را تشخیص داد. در غربالگری سطح PSA توسط آزمایشی اندازه گیری می شود. سطوح بالا احتمالا نشان دهنده سرطان هستند.

سرطان پروستات در صورت ایجاد علائم باعث بروز موارد زیر می شود:

میل زیاد به ادرار کردن، به خصوص در شب
مشکل در شروع و حفظ ادرار
ادرار یا انزال دردناک
خون در ادرار یا منی
احساس درد در پشت یا لگن
ضعیف بودن جریان ادرار

همچنین بخوانید:

دلایل ظاهر شدن خون در مایع منی (کلیک)

علائم پیشرفته سرطان پروستات

سرطان پروستات پیشرفته نیز ممکن است علائم خاصی را بروز ندهد. علائم آن وابسته به اندازه سرطان پروستات و محل انتشار آن در بدن متفاوت هستند.

سرطان پیشرفته پروستات علاوه بر علائم بالا می تواند باعث بروز موارد زیر نیز شود:

خستگی
درد استخوان
کاهش وزن غیر قابل توضیح

سرطان پروستات در افراد ترنس

احتمال ایجاد سرطان پروستات در افراد متولد شده با غده پروستات وجود دارد. امکان ایجاد سرطان پروستات در افرادی که بدون غده پروستات متولد می شوند، وجود ندارد.

زنان ترنس که از هورمون درمانی مانند استروژن استفاده می کنند ممکن است خطر کمی برای ابتلا به این وضعیت داشته باشند.

برای هر فرد متولد شده با پروستات، غربالگری سرطان پروستات نیاز است.

همچنین بخوانید:

هورمون درمانی با استروژن در زنان ترنس (کلیک)

تشخیص سرطان پروستات

در صورت وجود علائم سرطان پروستات، پزشک برای بررسی و تشخیص موارد زیر را انجام می دهد:

دریافت سابقه شخصی و پزشکی فرد
پرسیدن سوالاتی در خصوص علائم
تجویز آزمایش ادرار برای یافتن نشانگرهای زیستی دیگر
توصیه آزمایش خون برای ارزیابی سطح PSA
انجام معاینه فیزیکی، که می تواند شامل معاینه رکتوم دیجیتال (DRE) باشد.

در طول DRE، پزشک به صورت دستی هرگونه ناهنجاری پروستات را با انگشت خود بررسی می کند.

همچنین بخوانید:

آزمایش ژنتیکی سرطان پروستات (کلیک)

آزمایش های بیشتر

در صورت مشکوک بودن پزشک به سرطان، انجام آزمایش زیر نیز توصیه می شود:

بیوپسی: پزشک نمونه ای از بافت را برای بررسی زیر میکروسکوپ خارج می کند.
آزمایش PCA3: در این آزمایش وجود ژن PCA3 در ادرار بررسی می شود.
سونوگرافی ترانس رکتال: این روش شامل قرار دادن یک پروب با دوربین در رکتوم است.

فقط با استفاده از بیوپسی می توان وجود و نوع سرطان را مشخص کرد.

برای افرادی که فعلا نیاز به درمان نداشته و باید تحت نظارت باشد، MRI یا سی تی اسکن معمولی نیاز است.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره سی تی اسکن (کلیک)

درمان

درمان سرطان پروستات وابسته به مرحله آن متفاوت است. البته بسیاری از گزینه های درمانی آن صرف نظر از مرحله سرطان، قابل استفاده هستند.

در ادامه برخی از گزینه‌ های درمانی سرطان پروستات و تاثیر آنها روی باروری را بررسی می کنیم.

همچنین بخوانید:

کرایوتراپی سرطان پروستات (کلیک)

سرطان پروستات در مراحل اولیه

برای سرطان کوچک و موضعی درمان های زیر توصیه می شود:

انتظار یا نظارت دقیق

در برخی موارد به دلیل رشد کند سرطان پروستات و خطر عوارض جانبی درمان، نیازی به درمان فوری نیست. به همین دلیل پزشک با بررسی منظم سطح PSA خون پیشرفت سرطان را تحت نظارت قرار می دهد.

پرتو درمانی

در این روش برای جلوگیری از رشد یا از بین بردن سلول های سرطانی، از پرتو استفاده می شود. برای سرطان پروستات در مراحل اولیه گزینه های پرتو درمانی عبارتند از:

پرتو درمانی داخلی: در این روش دانه های رادیواکتیو در نزدیکی پروستات کاشته می شوند. پزشک برای قرار دادن این دانه ها از اسکن های تصویربرداری مانند اولتراسوند یا توموگرافی کامپیوتری استفاده می کند. این روش تحت عنوان براکی تراپی نیز شناخته می شود.
پرتو درمانی خارجی: در این روش با استفاده از دستگاهی در خارج از بدن، پرتوهایی به سمت سلول های سرطانی ارسال می شود. پرتو درمانی کانفورمال نوعی پرتو درمانی خارجی است که از کامپیوتر برای کمک به هدایت و هدف قرار دادن یک ناحیه خاص استفاده می‌کند. به این ترتیب خطر آسیب به بافت سالم به حداقل رسیده و این امکان فراهم می شود که دوز بالایی از اشعه به تومور پروستات برسد.

همچنین بخوانید:

همه چیز درباره پرتو درمانی (کلیک)

عمل جراحی

در برخی موارد پزشک با استفاده از رادیکال پروستاتکتومی به برداشتن تومور اقدام می کند.

در برخی موارد علاوه بر پروستات بافت های اطراف، وزیکول‌ های منی و غدد لنفاوی مجاور نیز خارج می شوند. پزشک می تواند این روش را با استفاده از جراحی باز، لاپاراسکوپی یا لاپاراسکوپی به کمک ربات انجام دهد.

همچنین بخوانید:

جراحی لاپاراسکوپی : مزایای و عوارض (کلیک)

سرطان پروستات پیشرفته

همزمان با رشد سرطان، قسمت های بیشتری از بدن دچار سلول های سرطانی می شوند. در صورت گسترش سرطان یا عود پس از بهبودی درمان های متفاوتی در نظر گرفته می شوند.این درمان ها شامل موارد زیر هستند:

ایمونوتراپی: در این روش با استفاده از سیستم ایمنی به مبارزه با سرطان می پردازند. دانشمندان می توانند با استفاده از مواد تولید شده در بدن یا موارد تولیدی در آزمایشگاه ها به تقویت یا بازیابی دفاع طبیعی بدن در برابر سرطان کمک کنند.
شیمی درمانی: در این روش داروهایی برای کمک به توقف رشد سلول های سرطانی تزریق می شوند. با وجود توانایی برای از بین بردن سلول های سرطانی در سراسر بدن، ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی نیز شود.
درمان هدفمند: در این روش با استفاده از داروها یا سایر مواد به شناسایی سلول های سرطانی خاص و حمله به آنها پرداخته می شود.
هورمون درمانی: به هورمون های مردانه آندروژن ها گفته می شود. تستوسترون و دی هیدروتستوسترون آندروژن های اصلی هستند. به نظر می رسد مسدود کردن یا کاهش این هورمون ها باعث ایجاد تاخیر یا توقف در رشد سلول های سرطانی می شود. یکی از این گزینه ها برداشتن بیضه ها با استفاده از عمل جراحی است که مسئول تولید بیشتر هورمون های بدن مردان است. داروهای مختلفی نیز برای کمک به این روش وجود دارد.

همچنین بخوانید:

شیمی درمانی چگونه است؟ (کلیک)

تاثیر بر باروری

غده پروستات یکی از اعضای تاثیر گذار روی تولید مثل است. به همین دلیل سرطان پروستات و بسیاری از درمان های آن می توانند باروری را تحت تاثیر قرار دهند.

برای نمونه برداشتن غده پروستات یا بیضه ها روی تولید مایع منی و باروری تأثیر می گذارد. همچنین پرتو درمانی باعث تاثیر بر بافت پروستات، آسیب به اسپرم و کاهش مقدار مایع منی برای انتقال می شود. هورومون درمانی نیز بر باروری تاثیر گذار است.

برای کمک به این مساله می توان برخی روش ها مانند بانکی کردن اسپرم قبل از جراحی یا استخراج مستقیم اسپرم از بیضه برای لقاح مصنوعی را در نظر گرفت.

هیچ تضمینی برای عدم تاثیر پذیری درمان های سرطان پروستات بر باروری وجود ندارد. بنابراین در صورت تمایل به بارداری باید در این خصوص با پزشک خود صحبت کنید.

همچنین بخوانید:

فناوری های کمک باروری (کلیک)

مراحل سرطان پروستات

میزان پخش شدن سرطان در بدن و میزان جدی بودن آن بوسیله مرحله بندی سرطان مشخص می شود. دانستن مرحله سرطان پروستات می تواند به انتظار افراد از علائم و تصمیم برای درمان مناسب کمک کند.

عوامل مختلفی در مرحله بندی سرطان نقش دارند به همین این فرآیندی پیچیده است. مراحل پایین تر نشان دهنده گسترش کمتر سرطان هستند.

مراحل سرطان پروستات عبارتند از:

مرحله اول: سرطان فقط در غده پروستات وجود دارد.
مرحله دوم: سرطان هنوز به بیرون پروستات پخش نشده اما سطح PSA بالاتر است.
مرحله III: سرطان به بافت های مجاور گسترش یافته است.
مرحله چهارم: سرطان به نقاط دورتر بدن گسترش یافته است.

طول عمر بیماران مبتلا به سرطان پروستات

با وجود میزان شیوع بالا سرطان پروستات ولی می توان شریع آن را تشخیص داده و درمان را شروع کرد.

بر اساس اعلائم ACS، نرخ بقای 5 ساله برای افراد مبتلا به سرطان پروستات موضعی یا ناحیه ای تقریبا 100% و برای افراد مبتلا به سرطان پروستات گسترش یافته در نقاط دورتر 30% است.

در حال حاضر، میزان بقای 5 ساله کلی 98% است.

بهترین راه برای تشخیص سرطان پروستات در مراحل اولیه، انجام منظم غربالگری است. بسته به عوامل خطر، ممکن است شروع غربالگری برای سرطان پروستات از 40 سالگی توصیه شود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.