عوارض فروکتوز

تحقیقات زیادی در خصوص تاثیر فروکتوز و شربت آن بر سلامتی انجام شده است؛ انواع – منابع و عوارض فروکتوز و فرق آن با گلوکز را بخوانید.

 

امروزه با توجه به کاربرد زیاد شکر و شربت ذرت با فروکتوز بالا در غذاهای فرآوری شده و در نتیجه افزایش مصرف فروکتوز، تاثیر آن بر سلامتی بسیار مورد توجه قرار گرفته است.

فروکتوز نوعی قند طبیعی است و در مواد غذایی مانند میوه ها، برخی سبزیجات و عسل وجود دارد. به همین دلیل فروکتوز در یک رژیم غذایی مغذی وجود خواهد داشت.

از طرفی نشاسته ذرت استفاده شده در غذاهایی مانند نوشابه و آب نبات به وسیله شربت ذرت با فروکتوز بالا تهیه می شود. این مواد فواید کمی دارند اما مصرف آنها در حد اعتدال بی خطر است.

در نتیجه محققان در حال تلاش هستند تا رابطه بین غذاهای حاوی فروکتوز بالا و چاقی، دیابت و برخی سرطان ها را بررسی کنند. البته بر اساس شواهد اگر فروکتوز در حد اعتدال مصرف شود، نگران کننده و مضر نخواهد بود.

در این مقاله عوارض فروکتوز برای سلامتی، انواع مختلف، منابع و فرق آن با گلوکز بررسی می شود.

 

همچنین بخوانید:

تاثیر غذاهای فرآوری شدن بر بدن (کلیک)

 

فروکتوز چیست؟

فروکتوز نوعی شیرین کننده دارای طعم بسیار شیرین و حاوی کالری طبیعی است. میوه ها، آب میوه ها، عسل و حتی برخی سبزیجات حاوی فروکتوز هستند.

فروکتوز خالص شیرینی بسیار بیشتری نسبت به سایر انواع قند دارد. در نتیجه برای ایجاد شیرینی در غذا می توان با استفاده از مقادیر کمتری از فروکتوز به شیرینی دلخواه خود رسید.

مهمترین منابع فروکتوز در رژیم غذایی شامل موارد زیر هستند:

• شربت ذرت با فروکتوز بالا که در آب نبات ها، محصولات پخته شده و نوشابه ها و سایر غذاهای فرآوری شده وجود دارد.
• آب میوه ها
• ساکاروز
• شهد آگاو
• عسل

 

شربت ذرت با فروکتوز بالا

برای تهیه نشاسته ذرت (گلوکز خالص، نوع دیگری از قند) آنزیم های خاصی را به شربت ذرت با فروکتوز بالا اضافه می شود. سپس این گلوکز برای تولید شربتی استفاده می شود که خود مقادیر متفاوتی فروکتوز دارد.

بیشتر انواع شربت ذرت با فروکتوز بالا، 42% یا 55% فروکتوز و 58% یا 45% گلوکز دارند. در نتیجه شربت ذرت با فروکتوز بالا کمی فروکتوز بیشتری نسبت به ساکاروز دارد. ساکاروز حاوی 50% فروکتوز و 50% گلوکز است.

عسل یکی دیگر از افزودنی های رایج غذایی دارای نسبت 1 به 1 فروکتوز به گلوکز است.

 

همچنین بخوانید:

جایگزین شربت ذرت (کلیک)

 

عوارض فروکتوز برای سلامتی

فروکتوز قابل تهیه از غذاهای طبیعی مانند عسل یا میوه ها بوده و به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل، سالم خواهد بود. با این حال باید در مصرف شکل فرآوری شده فروکتوز، از جمله شربت ذرت با فروکتوز بالا به دلیل عوارض آن در حد اعتدال مصرف کنند.

بر اساس تحقیقات فروکتوز و شربت آن به طرق مختلف عوارض و اثراتی روی سلامتی انسان دارد.

 

مشکلات کبدی

طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH)، مصرف فروکتوز خطر افزایش ایجاد بیماری کبد چرب غیر الکلی را در پی خواهد داشت. در این شرایط چربی زیادی در سلول های کبد ذخیره می شود.

برخی مطالعات این مساله را تائید کرده در حالیکه در برخی دیگر هیچ رابطه ای کشف نشد.

بیماری کبد چرب با ایجاد آسیب و التهاب به کبد باعث استئاتو هپاتیت غیر الکلی می شود. این یک بیماری جدی بوده باعث ایجاد علائم زیر می شود:

• نارسایی کبد
• زخم کبد
• سرطان کبد

 

همچنین بخوانید:

بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست (کلیک)

 

سرطان روده بزرگ

طبق یک مطالعه در سال 2021 روی موش ها، مصرف مقادیر زیاد فروکتوز باعث افزایش رشد تومور روده می شود.

مطالعه دیگری در همان سال و باز روی موش ها نتایج مشابهی را نشان داد.

بر اساس اعلام محققان شربت ذرت با فروکتوز بالا باعث تهاجمی تر و سریع تر شدن تومورهای روده در موش های مستعد می شود. با این حالت آنها علت این مساله را متوجه نشدند.

طبق یک مطالعه جدیدتر، فروکتوز تاثیری روی رشد سریع‌ تر سلول‌ های تومور ندارد با این حال باعث دوام آنها برای مدت بیشتری می شود.

افزایش احتمال ایجاد کم خونی در موش های مبتلا به به سرطان روده بزرگ و در نتیجه کاهش احتمال زنده ماند آنها، یکی دیگر از یافته های بدست آمده در موش های مصرف کننده فروکتوز بود.

البته برای تائید عوارض فروکتوز و شربت آن برای سرطان، به تحقیقات انسانی بیشتری نیاز است.

 

همچنین بخوانید:

سرطان روده بزرگ : انواع – علائم و درمان (کلیک)

 

چاقی

محققان در یک بررسی در سال 2017 شواهدی مبنی بر رابطه بین مصرف مقادیر زیاد فروکتوز و افزایش خطر چاقی و شرایط مرتبط مانند سندرم متابولیک پیدا کردند.

آنها همچنین بیان کردند که احتمالا به دلیل تاثیر فروکتوز بر تغییر نحوه تجزیه چربی ها و کربوهیدرات ها در بدن، مصرف بیش از حد آن می تواند باعث افزایش رشد چربی شود.

بعلاوه فروکتوز به دلیل عدم ایجاد احساس سیری، افزایش مصرف غذا را در پی خواهد داشت.

 

همچنین بخوانید:

بررسی علل و پیامدهای چاقی بزرگسالان (کلیک)

 

مقاومت به انسولین

طبق همان بررسی سال 2017، مصرف مقادیر زیاد فروکتوز با ایجاد التهاب باعث افزایش مقاومت به انسولین می شود.

در مقاومت به انسولین، گلوکز در خون انباشته شده و باعث ایجاد برخی از مشکلات سلامتی مانند دیابت نوع 2 می شود.

یک مطالعه در سال 2016 نیز نتایج مشابهی را نشان داد.

در این تحقیق اثرات مصرف نوشیدنی غنی از فروکتوز در افراد 12 تا 16 ساله در تایوان بررسی شد. سطح مقاومت به انسولین در افراد مصرف کننده بیشتر نوشیدنی های حاوی فروکتوز، بیشتر بود.

 

همچنین بخوانید:

فرق دیابت نوع یک و دو (کلیک)

 

شواهد متضاد

شواهد زیادی برای تائید عوارض و مضرات مصرف مقادیر زیاد فروکتوز و شربت آن برای سلامتی وجود دارد، با این حال مشخص کردن اثرات فروکتوز نسبت به سایر قندها در رژیم غذایی مشکل است.

این امر به این دلیل است که غذاهای حاوی میزان زیاد فروکتوز معمولا مقادری زیادی از قندهای دیگر مانند گلوکز نیز دارند.

تحقیقاتی زیادی در خصوص اثرات فروکتوز در موش های تغذیه کننده ترکیبات قند انجام شده است.

طبق یک بررسی در سال 2014، فروکتوز در مقایسه با مصرف قند از منابع دیگر، اثرات خاصی بر روی بدن ندارد که بتواند باعث افزایش وزن شود.

نوشیدنی های شیرین شده با شکر حاوی فروکتوز، دارای کالری بالایی نیز هستند. به همین دلیل نویسندگان استدلال می کنند که این امر سبب رابطه فروکتوز و چاقی می شود.

بر اساس اعلام سازمان غذا و دارو (FDA)، در خصوص ایمنی کمتر غذاهای حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا نسبت به سایر غذاهای حاوی شیرین‌ کننده‌ های مشابه (مانند ساکارز و عسل) هیچ شواهدی وجود ندارد.

در FDA شربت ذرت با فروکتوز بالا (بحث برانگیزترین غذای حاوی فروکتوز) را به عنوان یک ماده بی خطر و بدون عوارض برای مصرف معرفی کرده است.

البته توجه داشته باشید که باید مصرف تمام قندهای اضافه شده مانند شربت ذرت با فروکتوز بالا و ساکارز را در حد اعتدال نگه داشت.

 

منابع و انواع فروکتوز

انواع فروکتوز شامل فروکتوز طبیعی و شربت ذرت با فروکتوز بالا هستند. هر دو در بدن یک شکل هضم می شوند.

نمونه هایی از منابع طبیعی که به طور طبیعی سرشار از فروکتوز یا فروکتان (زنجیره های طولانی فروکتوز) شامل موارد زیر هستند:

• آب سیب
• سیب
• شربت آگاو
• شیرین بیان
• گلابی
• کارامل
• ذرت خوشه ای
• انجیر خشک
• ملاس
• آلو
• عسل

برخی از سبزیجات حاوی فروکتوز هستند. البته نسبت به میوه ها میزان کمتری دارند. منابع سبزیجاتی فروکتوز عبارتند از:

• تره فرنگی
• مارچوبه
• کنگر اورشلیم
• پیاز ها
• ریشه کاسنی

 

فروکتوز در غذاهای فرآوری شده

در صورت تمایل به کاهش مصرف فروکتوز و فروکتان های رژیمی از خوردن شیرین کننده های زیر پرهیز کنید:

• شربت ذرت با فروکتوز بالا
• شکر خرما
• ملاس
• کارامل
• عسل

بنابراین باید مصرف غذاهای حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا محدود شود. مواد پخته و بسته بندی شده، آب نبات و نوشیدنی های شیرین از جمله این موارد هستند.

 

فرق فروکتوز و گلوکز

فروکتوز با اتصال به گلوکز باعث ایجاد ساکارز یا قند معمولی می شود.

یکی از فرق های فروکتوز با گلوکز این است که بدن تا حد زیادی گلوکز را در سلول ها تجزیه می کند.

روده کوچک معمولا این قند را جذب و سپس برای تولید انرژی به سلول های بدن ارسال می کند. هضم فروکتوز همراه با گلوکز راحت تر از فروکتوز به تنهایی است.

پس از مصرف گلوکز، پانکراس با ترشح انسولین امکان استفاده سلول ها از گلوکز برای تولید انرژی را فراهم می کند.

فروکتوز فاقد توانایی ترشح انسولین یا هورمون هایی مانند لپتین برای ارسال پیام سیری به مغز است. همچنین نمی تواند هورمون های ارسال کننده پیام گرسنگی به مغز را کنترل کند.

به همین دلیل فروکتوز به دلیل ایجاد پرخوری می تواند منجر به افزایش وزن شود.

در یک مطالعه در سال 2017 موش‌ ها در یک رژیم غذایی استاندارد و کم چرب به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول گلوکز اضافه شده و گروه دیگر فروکتوز دریافت کردند.

هر دو گروه موش ها دچار اضافه وزن شدند اما گروه دوم دریافت کننده فروکتوز، وزن بسیار بیشتری نسبت به موش هایی که از همان رژیم غذایی با گلوکز بودند، دریافت کردند.

توجه داشته باشید که غذاهای حاوی گلوکز نیز کالری دارند بنابراین مصرف زیاد آنها می تواند منجر به چاقی شود.

 

جمع بندی

فروکتوز به طور طبیعی در بسیاری از انواع میوه ها و سبزیجات به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی مغذی و متعادل وجود دارد.

بر اساس اعلام FDA، فروکتوز یک ماده غذایی ایمن برای استفاده در غذاها است. در واقع طبق گفته این سازمان شواهد کافی برای تائید ایمنی این ماده نسبت به سایر قندهای مشابه مانند ساکارز و عسل وجود ندارد. با این حال FDA محدود نگه داشتن مصرف این مواد را توصیه می کند.

مصرف غذاهای حاوی فروکتوز بالا مانند نوشیدنی های شیرین شده با قند، به دلیل ایجاد کالری اضافه باعث افزایش وزن می شوند.

فروکتوز و گلوکز هر دو شیرین کننده هستند با این فرق که فروکتوز با احتمال بیشتری می تواند منجر به چاقی شود.

هیچ میزان توصیه شده ای برای مصرف روزانه فروکتوز وجود ندارد. زیرا برای زنده ماندن به مصرف این قند نیاز داریم.

پزشکان مصرف غذاهای تازه و کامل و اجتناب از مصرف مکرر غذاهای حاوی قندهای اضافه را توصیه می کنند.

 

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.