عوارض جراحی دندان عقل نهفته : علت و علائم نهفته بودن دندان عقل - کشیدن آن

نهفته بودن دندان عقل زمانی است که دندان به درستی از لثه بیرون نیامده باشد، علت – علائم – کشیدن و عوارض جراحی دندان عقل نهفته را بخوانید.

بصورت کلی هر بزرگسال، 32 دندان در دهان خود دارد.

دندان عقل یا همان دندان آسیاب سوم، آخرین دندان رویش یافته در هر فرد بزرگسال است. این دندان ها آخر از همه ی دندان ها، در انتهای لثه های فوقانی و تحتانی، درست در پشت دهان رشد می کنند.

دندان های عقل معمولا در اواخر سنین نوجوانی یا اوایل بزرگسالی حدوداً در سن 17 الی 21 سالگی رویش می یابند.

در حالت کلی دندان عقل هنگام رشد هیچ مشکل خاصی به وجود نمی آورد، مگر اینکه در زیر لثه یا فک گیر کرده باشد. زمانی که دندان عقل به درستی از لثه بیرون نمی زند، دندانپزشکان از آن به عنوان دندان عقل نهفته یاد می کنند. یکی از علت های رایج نهفته شدن دندان عقل عموماً بخاطر کمبود فضای دهانی است.

دندان عقل نهفته با برخی علائم همچون ناراحتی عمومی، درد لثه و فک و تورم لثه ها همراه است.

از این رو برخی از افراد مجبور به کشیدن دندان عقل نهفته می شوند. جراحی دندان عقل نهفته با برخی عوارض رایج همچون ورم، درد، و کبودی همراه است. گاهی اوقات نیز جراحی دندان عقل نهفته سبب بروز برخی عوارض جدی تر خواهد شد.

این مقاله علاوه بر بررسی علت، علائم و زمان کشیدن دندان عقل نهفته، عوارض جراحی را نیز بیان می دارد.

همچنین بخوانید:

راه های کاهش درد دندان عقل(کلیک)

دندان عقل نهفته چیست؟

انسان ها در ابتدای زندگی خود در حدود 20 دندان شیری دارند. این دندان ها با گذشت زمان جای خود را به دندان های دائمی می دهند.

هر فرد بزرگسال در دهان خود 32 دندان دائمی دارد که شامل 4 دندان عقل می شود. دندان عقل آخرین دندان رویش یافته است که معمولا از سن 17 سالگی به بعد رشد خواهد کرد.

هر فرد می تواند بین صفر تا چهار دندان عقل داشته باشد. در موارد نادر نیز، افراد ممکن است بیش از چهار عدد داشته باشند.

دهان انسان بطور معمول فضای کافی برای همه این 32 دندان ندارد. به همین علت برخی مواقع بیرون آمدن دندان عقل سبب شلوغی زیاد، درد گوش، تورم و عفونت خواهد شد.

دارا بودن فک یا دهان کوچک یک علت برای این مساله است که جایی برای بیرون آمدن دندان‌های عقل نیست. در واقع به علت نبود فضای کافی دندان عقل بطور کامل بیرون نیامده، بصورت نهفته شده و با برخی علائم از جمله موارد مذکور همراه می باشد.

گاهی اوقات نیز دندان های عقل در جهت های غیر معمول – برای نمونه به طرفین یا با زاویه غیر معمول یا بطور جزئی – رشد می کنند. این دندان ها سبب بروز درد و آسیب به دندان های مجاور خواهند شد. علاوه بر این موقعیت های متفاوت برای رشد دندان عقل عاملی موثر برای تجمع باکتری و ابتلا به بیماری هاست که منجر به عفونت و پوسیدگی دندان خواهد شد.

در اکثر موارد با رعایت بهداشت دهان و دندان نیازی به کشیدن دندان عقل نمی باشد. با این وجود در صورتیکه فرد علائم ناراحت کننده داشته یا پزشک متوجه تغییراتی در دهان شود کشیدن دندان عقل نهفته را توصیه خواهد کرد.

همچنین بخوانید:

بهترین و بدترین غذاهای بهداشت دهان و دندان (کلیک)

علت نهفته بودن دندان عقل

برخی علت های مرتبط با بروز دندان عقل نهفته شامل:

کمبود فضا در دهان – که رایج ترین علت بروز دندان عقل نهفته است. این مساله موجب نهفته شدن دندان عقل و گیر افتادن آن در استخوان فک یا لثه خواهد شد.
بیرون آمدن دندان ها با زاویه متفاوت – از دیگر علت های رایج برای نهفته بودن دندان عقل است.
ژنتیک – مطالعه ای در سال 2018 نشان می دهد که ژنتیک در موقعیت دندان عقل بالایی نقش دارد.

دندان عقل نهفته بسته به نحوه رشد دندان ها متفاوت خواهد بود:

نهفتگی نزدینه گرا (Mesioangular Impaction): یکی از انواع نهفتگی است که در آن دندان عقل به صورت مایل و با زاویه به سمت جلوی دهان رشد می کند.
نهفتگی دورینه گرا (Distoangular Impaction): در این وضعیت نهفتگی، دندان عقل بصورت مایل و با زاویه به سمت پشت دهان رشد می کند.
نهفتگی افقی: به این معنی است که دندان عقل با زاویه 90 درجه رشد کرده و به ریشه دندان آسیاب کنار آن می رود.
نهفتگی عمودی: این به زمانی اشاره دارد که دندان عقل از خط لثه عبور نمی کند.

علائم

دندان عقل نهفته سبب بروز طیف وسیعی از علائم و مشکلات خواهد شد.

برخی علائم ناشی از دندان عقل نهفته عبارتند از:

احساس درد و ناراحتی در دهان
درد لثه یا فک
احساس فشار در دهان
قرمز و متورم شدن لثه ها
بروز کیست
ایجاد آسیب به دندان های مجاور
پوسیدگی دندان
عفونت
بیماری لثه

همچنین بخوانید:

آیا بیماری ژنزیویت یا التهاب لثه واگیر دارد (کلیک)

علاوه بر این، دندان عقل نهفته با فشار آوردن به سایر دندان ها باعث شلوغی و نامنظمی سایر دندان ها می شود. در این شرایط احتمالا فرد برای صاف کردن دندان های کج به درمان های ارتودنسی نیاز خواهد داشت.

در برخی موارد دندان عقل نهفته با رشد یک کیسه پر از مایع در استخوان فک سبب ایجاد کیست می شود. کیست ایجاد شده سبب آسیب به استخوان فک و دندان ها و اعصاب مجاور خواهد شد.

در موارد نادر احتمال ایجاد یک تومور غیر سرطانی وجود دارد. در این شرایط عمل جراحی برای برداشتن بافت و استخوان ضروری است.

علاوه بر این ایجاد هرگونه فشار به دندان آسیب دوم که در کنار دندان عقل قرار دارد، آن را مستعد عفونت خواهد کرد.

موقعیت مکانی دندان عقل نهفته ناحیه را مستعد عفونت کرده و احتمال بروز موارد زیر بالا خواهد رفت:

بوی بد دهان
طعم عجیب در دهان
دندان درد
لثه های متورم، که ممکن است قرمزتر از حد معمول باشد
فک متورم
خونریزی لثه
سر درد
گوش درد

عفونت های جدی تر شامل سلولیت در گونه، زبان یا گلو است.

عفونت دیگر ژنژیویت یا بیماری التهاب لثه است. در این شرایط پلاک سمومی را آزاد کرده که لثه ها را تحریک می کند.

درمان های زیر برای تسکین علائم موثر است:

استفاده از مسکن ها می تواند به کاهش درد کمک کند. لازم است که فرد باید آنها را ببلعد و روی دندان دردناک رها نکند.
دهانشویه با آب گرم و یک قاشق چایخوری نمک چند بار در روز موجب درد و التهاب را کاهش دهد.
مصرف دهانشویه ضد باکتری، مانند کلرهگزیدین، می تواند به کاهش عفونت کمک کند.

در صورتیکه درد با استفاده از این درمان های خانگی همچنان ادامه یابد، مراجعه به پزشک لازم است.

در این شرایط دندانپزشک دندان ها را تمیز کرده و آنتی بیوتیک تجویز می کند، اما اگر مشکل عود کند، ممکن است دندان ها نیاز به کشیدن داشته باشند.

همچنین بخوانید:

راه های کاهش درد دندان عقل(کلیک)

برداشتن دندان عقل نهفته

بر اساس اعلام انجمن جراحان دهان و فک و صورت آمریکا (AAOMS)، لازم است تا دندان‌های آسیاب سومی که با ایجاد بیماری همراهند، کشیده شوند. علاوه بر این لازم است تا دندانپزشکان فعالانه و مستمر دندان های عقل را از نظر بروز عوارض تحت نظر قرار دهند.

در صورتیکه دندان عقل باعث درد و ناراحتی در فرد شده یا به دندان‌های مجاور یا استخوان فک آسیب برساند، دندانپزشکان بیرون آوردن آن را توصیه می‌کنند.

در مورد دندان عقل نهفته بدون علامت، پزشکان نمی توانند به طور دقیق پیش بینی کنند که کدام دندان عقل باعث ایجاد مشکل می شود. با این حال، زاویه رویش دندان و نحوه فشار آن به دندان های دیگر می تواند سرنخ هایی را ارائه دهد.

آیا همه دندان های عقل نیاز به کشیدن دارند؟

در گذشته عموم افراد دندان عقل خود را چه مشکلی ایجاد کرده باشد و چه نکرده باشد، می کشیدند. با این حال همچنان این یک موضوع مورد بحث است که آیا دندان هایی که علائمی ایجاد نمی کنند را برداریم، یا آنها را به حال خود رها کنیم، ادامه دارد.

یک بررسی در سال 2017 نشان داد که در جامعه مورد بررسی تقریبا نیمی از شرکت کنندگانی که برای جراحی دندان عقل ارجاع شده بودند، هیچ علامتی نشان نداشته و 36% آنها برای اهداف پیشگیرانه ارجاع داده شده بودند.

یک مطالعه در سال 2021 نشان داد 28% از افراد دندان های آسیاب سوم را بی دلیل کشیده اند. این در حالی بود که 76.4% دلایل موجهی برای جراحی و برداشتن آنها داشتند.

درصورتیکه دندان عقل سالم بوده، بطور کامل درآمده، در موقعیت مناسبی و به راحتی قابل تمیز کردن باشد نیازی به جراحی و کشیدن آن نیست.

در خصوص دندان عقل نهفته، بسیاری از دندانپزشکان و جراحان، کشیدن آن را به عنوان یک اقدام پیشگیرانه در برابر عفونت، مانند بیماری لثه و پوسیدگی دندان، پیشنهاد می کنند.

بررسی های AAOMS نشان می دهد که داشتن دندان عقل بیشتر از نداشتن آن موجب بدتر شدن وضعیت پریودنتال می‌شود.

اگر دندان های عقل نهفته مانع رشد صحیح سایر دندان ها شود، لازم به کشیدن آنهاست.

از دندانپزشک چه انتظاری باید داشت

جراح دندانپزشک در صورت لزوم از طریق جراحی دندان عقل را خارج می کند. بدین منظور دندانپزشک رادیوگرافی از کل دهان را گرفته تا وضعیت رویش ریشه‌ ها و چگونگی رشد دندان ها را بررسی کند.

عمل کشیدن دندان بسته به موقعیت آن دارد.

قبل از عمل جراحی دندان عقل نهفته، متخصص مراقبت های بهداشتی فرد را از نظر آلرژی، شرایط پزشکی موجود و عدم تحمل ارزیابی می کند. آنها همچنین محل عمل و دهان را ضد عفونی خواهند کرد.

پزشک بعضا به جهت کاهش احتمال عفونت قبل و بعد از جراحی آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.

جراجی دندان عقل نهفته بدین صورت است که ابتدا دندانپزشک یک بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن دندان و ناحیه اطراف آن تزریق می کند. سپس برشی در لثه ایجاد کرده تا دندان و استخوان نمایان گردد. سپس از یک مته دندان برای تقسیم دندان به بخش هایی استفاده کرده تا برداشتن آن آسان تر شود.

استراحت پس از جراحی و اجتناب از مصرف الکل و سیگار حداقل به مدت 24 ساعت، امری لازم و واجب جهت جلوگیری از بروز خونریزی است.

عوارض جراحی دندان عقل نهفته

جراحی دندان عقل نهفته با برخی عوارض شایع و البته خفیف همچون خونریزی، تورم، کبودی و درد پس از کشیدن دندان همراه است. این موارد جدی نبوده و جای نگرانی نیست.

با این وجود احتمال بروز برخی عوارض جدی تر ناشی از جراحی دندان عقل نهفته وجود دارد. این موراد عبارتند از:

شکستگی

برخی مواقع برداشتن دندان عقل موجب شکستگی در توبروزیته فک بالا خواهد شد که درست در پشت دندان عقل بالایی قرار دارد.

شکستگی فک پایین یا شکستگی فک پایین در حین جراحی یا در عرض 4 هفته پس از جراحی رخ می دهد.

آسیب به دندان های مجاور

امکان بروز برخی آسیب های ماندگار ناشی از جراحی دندان عقل همانند آسیب به دندان های مجاور وجود دارد. این احتمال به میزان 100 به 1 است. یعنی از هر 100 نفر احتمل بروز آسیب در 1 نفر وجود دارد.

حفره خشک

حفره خشک (درای ساکت) یا استئیت آلوئولار زمانی است که پس از برداشتن دندان عقل، لخته خونی که بطور معمول به جهت بهبود زخم و محافظت از استخوان و اعصاب ایجاد می شود، به درستی در حفره ایجاد نمی شود. همچنین اگر لخته پیش از بهبود زخم از جای خود خارج شود نیز رخ خواهد داد.

این وضعیت معمولاً به دلیل عدم پیروی بیماران از دستورات دندانپزشک، سیگار کشیدن، شستشوی خیلی زود ناحیه بعد از جراحی، مکیدن آن یا لمس آن با زبان ایجاد می شود.

این عارضه در 38% از افرادی که جراحی دندان عقل انجام می دهند رخ می دهد. این مساله عموما موجب بروز درد ضربان دار خواهد شد.

آسیب عصبی

گاهی اوقات در طول عمل برداشتن، اعصاب آسیب می بینند. بسته به عصب آسیب دیده، آسیب عصبی می تواند منجر به بی حسی یا فلج لب، زبان یا گونه شود.

این مساله اغلب موقتی است اما درصورتکیه آسیب شدید باشد دائمی خواهد بود.

خلاصه

دندان عقل نهفته زمانی است که دندان عقل به درستی از لثه رشد نکند. این امر منجر به بروز مشکلاتی دردناک خواهد شد.

در این شرایط دندانپزشک توصیه به کشیدن دندان عقل نهفته خواهد کرد.

برخی علائم دندان عقل شامل بروز بیماری های فک و لثه، درد و ناراحتی، لثه های قرمز و متورم، انواع عفونت، کیست و غیره هستند. بیشتر افراد برای کاهش این علائم، قرص مسکن مصرف کرده، دهان خود را با محلول آب نمک شستشو داده و از دهانشویه های ضد باکتری استفاده می کنند.

در صورتیکه درمان های خانگی ذکر شده در کاهش درد موثر نباشد، مراجعه به پزشک ضروری خواهد بود. در این شرایط پزشک جراحی را برای برداشتن دندان عقل نهفته توصیه خواهد کرد.

جراحی دندان عقل نهفته با برخی عوارض جانبی شایع و خفیف همراه است. در برخی موارد نیز احتمال بروز عوارض جدی تر وجود دارد.

مراقبت و پیروی از دستورالعمل های پزشک عاملی موثر در جلوگیری از عوارض خواهد بود.

جهت مشاهده و خرید مکمل ها و محصولات مراقبت داروخانه آنلاین اویرو کلیک کنید.